Polish literature

Roman Pisarski
(1912–1969) – pisarz, autor książek dla dzieci, redaktor, nauczyciel, scenarzysta słuchowisk radiowych. Od 1958 roku członek Związku Literatów Polskich.
Urodził się w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk w zachodniej części Ukrainy) jako drugie dziecko Alfreda Pisarskiego i Bronisławy z Wolskich. Jego ojciec był wysoko postawionym urzędnikiem kolejowym, regularnie wyjeżdżał służbowo i pracował w delegacjach, przez co cała rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania. Ostatecznie przyszły pisarz zdał maturę w 1932 roku w III Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Stanisławowie. W tym samym roku rozpoczął studia – przez pierwsze dwa lata studiował filologię klasyczną, następnie na krótko przeniósł się na bohemistykę, a ostatecznie na filologię polską. W 1939 roku rzucił jednak studia, nie uzyskawszy dyplomu.
W czasie drugiej wojny światowej podejmował się różnych prac zarobkowych: pracował jako kanalarz w Miejskich Zakładach Wodociągowych, drwal w suchorowskim tartaku czy robotnik w fabryce zakładów ślusarskich „Czerwonyj metalist”. Był też karmicielem wszy w Instytucie Rudolfa Weigla, dzięki czemu ocalał od śmierci z rąk hitlerowców; uwolniony z łapanki (pozostałych aresztowanych rozstrzelano).
Po wojnie Pisarski początkowo zajął się pracą pedagogiczną. Uczył języka polskiego, historii, propedeutyki filozofii. Wrócił również na studia polonistyczne, by kontynuować naukę w trybie zaocznym na Uniwersytecie Jagiellońskim (w 1946 roku uzyskał stopień magistra). W 1952 roku nawiązał współpracę z prasą ogólnopolską, porzucił posadę nauczyciela i odtąd utrzymywał się z pracy twórczej. W latach 1958–1963 prowadził także autorską audycję Doktor Mów Dobrze, której tematyka była związana z kulturą języka i popularyzowaniem norm poprawnościowych.
Pisarski obecnie znany jest przede wszystkim jako autor popularnej opowieści O psie, który jeździł koleją, jego dorobek literacki jest jednak o wiele bogatszy. Pisarz zadebiutował w maju 1939 roku wierszem Granica na łamach „Kuriera Literacko-Naukowego”. Publikował fraszki w czasopiśmie satyrycznym „Koncyder”, artykuły w dzienniku „Głos Wielkopolski” i felietony w „Gazecie Pomorskiej”, drukował też teksty dla dzieci w takich czasopismach, jak „Świerszczyk”, „Miś”, „Płomyk” czy „Płomyczek”.
Pierwsza książka Pisarskiego, Pierwiastek ludowy i społeczny w piśmiennictwie polskim, została wydana w 1948 roku. W kolejnych latach ukazywały się jego liczne książki dla dzieci (między innymi Port i morze, Na stoliczku chleb w koszyczku czy W zaczarowanym sklepie). W 1953 roku Teatr Ziemi Pomorskiej w Bydgoszczy wystawił jedyną sztukę Pisarskiego, spektakl Piernikarze w Toruniu. Opowieść sceniczna w trzech aktach. Zasadniczą część spuścizny tego autora stanowią jednak wiersze dla najmłodszych i publikacje o charakterze dydaktycznym, dotyczące historii, podań i legend ludowych oraz zasad poprawnej polszczyzny.
BIBLIOGRAFIA
publikacje dla dzieci i młodzieży:
- Jeszcze Polska [zbiór legend i opowiadań dla dzieci i młodzieży. Wycofany z drukarni przez cenzurę w 1948 roku].
- Patrzcie, dzieci, samolot leci!, Kraków: Wydawnictwo Książek Popularnych, 1949.
- Port i morze, Kraków: Wydawnictwo Książek Popularnych, 1949.
- Budowa, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1953.
- Las, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1953.
- Na stoliczku chleb w koszyczku, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1953.
- Podróże małe i duże, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1953.
- W zaczarowanym sklepie, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1957.
- W lesie, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1958.
- Szczęśliwy dzień, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1958.
- Rzekła rzepa rzepakowi, Warszawa: Czytelnik, 1958.
- [pod pseud.: Józef Wolski], Fartuszek Irenki, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1959.
- Sklep zegarmistrza, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1960.
- Opowieść o toruńskim pierniku, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1960.
- Patrząc na pawia, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1961.
- Opowieść o Lajkoniku, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1961.
- Śmieszne historie, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1961.
- Na łące i na płocie, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1961.
- Małe murzyniątko, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1962.
- Gliniane kogutki, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1962.
- Kolorowa gramatyka, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1962.
- Weseli astronauci, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1962.
- Wyrwidąb i Waligóra, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1962.
- Zielone serce, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1962.
- Na wroniej ulicy, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1962.
- Jak się mieszka tu i tam, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1963.
- Domy, zamki, pałace, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1963.
- Prima aprilis, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1966.
- Sztuczny człowiek, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1966.
- Wakacje w ZOO, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1966.
- Nasza biała myszka, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1967.
- O psie, który jeździł koleją, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1967.
- Petros pelikan, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1971.
inne:
- Pierwiastek ludowy i społeczny w piśmiennictwie polskim. Wybór zagadnień z literatury, Kraków: Wydawnictwo Książek Popularnych, 1948.
- Pałac przyjaźni. Opowieść o Pałacu Kultury i Nauki im. Józefa Stalina, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1954.
TŁUMACZENIA
niemiecki:
- [pod pseud.: Józef Wolski], Irenes Schürzchen [Fartuszek Irenki], tłum. Hella Rymarowicz, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1960.
- Ein blinder Passagier [O psie, który jeździł koleją], tłum. Małgorzata Bester, Maria Wołczacka, Warszawa: Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1969.
AH