(ur. 1970) – pisarka, tłumaczka z języków francuskiego i rosyjskiego, dziennikarka.

Specjalnością Renaty Lis są eseje biograficzne, w których łączy ona fragmenty listów i dzienników, interpretacje tekstów literackich oraz informacje o życiu pisarzy z własnymi refleksjami powstającymi w czasie podróży śladami bohaterów. Do jej zainteresowań należy powołanie pisarza i jego zmagania z losem, proces twórczy i skomplikowane relacje artysty z otoczeniem. W swoich ostatnich książkach porusza też temat miłości lesbijskiej i życia w związku homoseksualnym we współczesnej Polsce.

Jej pierwsza książka zatytułowana Ręka Flauberta ukazała się w 2011 roku i zebrała entuzjastyczne recenzje. Tytułowa ręka pisarza (prawa, poparzona) jest w niej symbolem młodzieńczego doświadczenia romantyzmu, z którym autor zerwał w późniejszym okresie życia. Jest też – jak pisał Jerzy Jarzębski – stygmatem bolesnych przeżyć autora związanych z jego chorobą oraz mocno obecną w jego życiu śmiercią. Krótkie eseistyczne rozdziały zawierają najważniejsze elementy życia pustelnika z Croisset – jego dzieciństwo, podróże, przyjaźnie, miłości, metody pracy.

Z kolei opublikowana w 2015 roku książka zatytułowana W lodach Prowansji. Bunin na wygnaniu koncentruje się wyłącznie na późniejszym okresie życia pierwszego rosyjskiego noblisty. Książka opowiada o trudach przebywania na emigracji, życiu we Francji podczas drugiej wojny światowej, późnej miłości pisarza do Galiny Kuzniecowej oraz otrzymaniu w 1933 roku Nagrody Nobla i konsekwencjach tego wydarzenia. Bunin – romantyk i despota, człowiek przepełniony zachwytem nad światem, a równocześnie nieszczęśliwy egotyk, dzięki Renacie Lis nie przestaje fascynować i zaskakiwać.

W eseju Lesbos pisarka porusza temat miłości kobiet, korzystając zarazem z wypracowanej metody biograficznej. Na wyspie Lesbos spotykają się różne bohaterki: Sofia Parnok, Anna Kowalska, Jeanette Winterson, a łączy je postać poetki Safony. Do tematu miłości lesbijskiej pisarka wróciła w książce Moja ukochana i ja – intymnej historii związki z kobietą, w której wprost i bez romantyzowania ukazuje także, jak zmieniały się społeczno-kulturowe realia bycia lesbijką w Polsce, z jakimi trudnościami muszą mierzyć się pary homoseksualne w naszym kraju.

Pisarka jest również autorką przekładów z języka francuskiego i rosyjskiego. Wspólnie z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem przygotowała nowy przekład Trzech baśni Gustave’a Flauberta, który ukazał się w 2009 roku. Tłumaczyła między innymi eseje Jeana Baudrillarda i Rolanda Barthes’a, a także wybór prozy Iwana i utwory Wasilija Rozanowa, Leonida Bieżyna czy Siergieja Kozłowa.

Jej artykuły i eseje ukazywały się między innymi w „Twórczości”, „Toposie”, „Rzeczpospolitej”, „Gazecie Wyborczej”, „Zadrze”, „Charakterach”. Za esej Rosja nie istnieje / Sto czterdzieści milionów prawd o Rosji dostała w 2019 roku nominację do nagrody Grand Press w kategorii publicystyka.

W 1998 roku Renata Lis została wyróżniona przez Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich za przekład eseju Ameryka Jeana Baudrillarda. Jest też laureatką Nagrody Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu (2012) oraz Nagrody Literackiej Skrzydła Dedala przyznawanej przez Bibliotekę Narodową (2016). Otrzymała wyróżnienie w konkursie o Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza za książkę Ręka Flauberta. Wszystkie jej książki były nominowane do Nagrody Literackiej „Nike”. Za W lodach Prowansji otrzymała także nominacje do Nagrody Literackiej Gdynia, Nagrody Literackiej dla Autorki „Gryfia” oraz do Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”.

BIBLIOGRAFIA

• Ręka Flauberta, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2011.
• W lodach Prowansji. Bunin na wygnaniu, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2015.
• Lesbos, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2017.
• Moja ukochana i ja, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2023.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA

z angielskiego:

• Anne Carson, Słodko-gorzki eros. Esej, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2020.

z francuskiego

• Roland Barthes, Sade, Fourier, Loyola, Warszawa: Wydawnictwo KR, 1996.
• Jean Baudrillard, Ameryka, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 1998.
• Jean Baudrillard, Philippe Petit, Przed końcem. Rozmowy, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2001.
• Jean Baudrillard, Duch terroryzmu. Requiem dla Twin Towers, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2005.
• Alain Finkielkraut, W imię Innego. Antysemicka twarz lewicy, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2005.
• Gustave Flaubert, Trzy baśnie, (2. tłumacz Jarosław Marek Rymkiewicz), Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2009.

z rosyjskiego:

• Iwan Bunin, Późna godzina. Opowiadania emigracyjne i Nieszczęsne dni (dziennik z lat 1918–1919), Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2012.
• Leonid Bieżyn, Anton Czechow. Droga na wyspę katorżników, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2016.
• Siergiej Kozłow, Jurij Norsztejn, Jeżyk we mgle, Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2019.

AS