Aktualności
Ryszard Matuszewski - wybitny historyk literatury, krytyk literacki, eseista, tłumacz, autor podręczników - zmarł w czwartek w Warszawie w wieku 96 lat - poinformowała PAP rodzina pisarza.
Ryszard Matuszewski urodził się w Warszawie 18 sierpnia 1914 r. Ukończył stołeczne gimnazjum im. Adama Mickiewicza, w którym jego klasowymi kolegami byli m.in. krytyk literacki i eseista Jan Kott i słynny "kurier z Warszawy" Jan Nowak-Jeziorański. Skończył wydział prawa na Uniwersytecie Warszawskim.
W 1931 r. debiutował wierszami i artykułami na łamach międzyszkolnego pisma "Kuźnia Młodych".
W dwudziestoleciu międzywojennym ukończył także szkołę podchorążych łączności w Zegrzu. Pracował m.in. jako aplikant w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
W 1939 r. uczestniczył w kampanii wrześniowej, a podczas okupacji niemieckiej działał w podziemiu kulturalnym związanym ze strukturami Polskiej Partii Socjalistycznej - Wolność, Równość, Niepodległość.
Po wojnie pracował jako wydawca i redaktor w pismach literackich. Był m.in. sekretarzem redakcji tygodnika "Kuźnica" i kierownikiem działu krytyki w tygodniku "Nowa Kultura".
W Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk był kierownikiem pracowni literatury współczesnej; przez okres kilkudziesięciu lat (1956-1985) pisał stałe sprawozdania z ruchu poetyckiego w wydawnictwie "Rocznik Literacki".
W latach 1969-2003 był jednym ze współzałożycieli i wiceprezesów Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Literackich z siedzibą w Paryżu. Był także członkiem Związku Literatów Polskich, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i polskiego PEN Clubu.
Jest autorem cenionych podręczników, kompendiów wiedzy o literaturze, opracowań i antologii literackich. Do ważniejszych jego książek należą m.in. "Doświadczenia i mity", "Literatura polska lat 1918-1939", "Z bliska", "Literatura polska 1939-1991", "Polska literatura współczesna", "Moje spotkania z Czesławem Miłoszem", "Wisławy Szymborskiej dary przyjaźni i dowcipu".
Tłumaczył literaturę francuską, m.in. "Komunistów" Louisa Aragona; także wiersze Stephane'a Mallarme'a i Paula Claudela.
Wydał także książki wspomnieniowe: "Żółte dzioby, zielone lata", "Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka", "Zapiski świadka epoki".
Na uwagę zasługują także jego opracowania, m.in.: "Poezja Polski Ludowej", "Poezja polska 1914-1939". Zajmował się twórczością m.in. Leopolda Staffa, Zofii Nałkowskiej, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Juliana Tuwima, Marii Dąbrowskiej i Jarosława Iwaszkiewicza. O twórczości włoskiej tego ostatniego napisał książkę "Przyleciał anioł cały malinowy".
W 1961 r. ożenił się ze znaną tłumaczką literatury pięknej - francuskiej i angielskiej, edytorem i wydawcą Ireną Szymańską.
Był wyróżniony m.in. Dyplomem Honorowym i Medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata (na wniosek Jana Nowaka-Jeziorańskiego) i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
"Mam wielu ulubionych poetów, jestem dość eklektyczny. Kocham Miłosza i Szymborską. Bardzo lubię Różewicza, Herberta, Białoszewskiego" - mówił w wywiadzie dla tygodnika "Przegląd" w 2003 r. Wśród poetów cenił także m.in. Ewę Lipską, Stanisława Barańczaka i Adama Zagajewskiego. "To ostatnie pokolenie, które do mnie przemawia" - zaznaczał.
W jego opinii, w czasach współczesnych literatura piękna dociera do ograniczonej liczby odbiorców. "Zawsze, co prawda, tak było, ale to, że ogromna liczba nastolatków żyje internetem i telewizją, sprawia, że książka nie jest dla nich czymś tak ważnym, jak dla mojego pokolenia" - tłumaczył w tym samym wywiadzie. Ale, jak zastrzegał, literatura piękna "zawsze była pokarmem wybranych".(PAP)