Aktualności
Dwubiegunowość polskiej rzeczywistości, można pokazać tylko przy pomocy teatru – powiedziała PAP reżyser Anna Augustynowicz, która w środę w Instytucie Teatralnym w Warszawie odebrała Nagrodę im. Konrada Swinarskiego pisma „Teatr” za spektakl „Odlot” poruszający temat katastrofy smoleńskiej.
W Instytucie Teatralnym im. Raszewskiego w Warszawie w środę wieczorem wręczono laury czasopisma „Teatr” za sezon 2021/22. Redaktor naczelny miesięcznika „Teatr” prof. Jacek Kopciński przypomniał, że, jak co roku miesięcznik przyznaje nagrody za najlepsze role żeńskie, męskie oraz za najlepszą reżyserię w minionym sezonie teatralnym.
Nagrodę im. Konrada Swinarskiego dla najlepszego reżysera w sezonie 2021/22 przyznano Annie Augustynowicz za reżyserię „Odlotu” na podstawie sztuki Zenona Fajfera w Teatrze Współczesnym w Szczecinie.
„»Odlot« Zenona Fajfera – oto prawdziwie odlotowy poemat dramatyczny, który wymaga od czytelnika wyjątkowych kompetencji i specjalnej dyspozycji. (...) W przypadku wystawienia nie może być mowy o tradycyjnej adaptacji. Dla zainscenizowania »Odlotu« trzeba znaleźć nowy język teatru i naszej laureatce udała się ta sztuka” – powiedział w laudacji redaktor naczelny „Teatru”.
Zwrócił uwagę, że „pomysł z pozoru wydaje się prosty”. „Oto naprzeciw publiczności siadają bohaterowie niczym ich lustrzane odbicia. Jedynie fotele są tyleż teatralne, co lotnicze. Scena odbija więc widzów w tym, co stanowi ich, naszą największą zbiorową traumę lat ostatnich. Mowa, rzecz jasna, o zakończonym katastrofą locie polskiej delegacji do Smoleńska” – wyjaśnił.
„Siłą teatru smoleńska tragedia, po jedenastu latach od tamtych wydarzeń, została podniesiona do poziomu mitu, który jest zarazem antymitem. Nieustannie poruszamy się w przestrzeni serio i buffo, afirmacji i profanacji – między »Weselem« a »Ślubem«, »Umarłą klasą« Tadeusza Kantora a »Naszą klasą« Tadeusza Słobodzianka. Między krystalicznie brzmiącym słowem Norwida i rapem” – podkreślił prof. Kopciński.
„To, że »Odlotu« Zenona Fajfera przygotowany w Teatrze Współczesnym w Szczecinie został uhonorowany Nagrodą im. Konrada Swinarskiego, jest dla ogromnym zaszczytem i wyróżnieniem” – przyznała w rozmowie z PAP laureatka.
Pytana, czy „przedstawienie zawieszone pomiędzy serio a buffo było najwłaściwszym instrumentem analizy polskiej rzeczywistości”, Anna Augustynowicz powiedziała: „myślę, że ta dwubiegunowość polskiej rzeczywistości, od jakichś dołów potężnych do stanów niemalże maniakalnych, jest czymś, co tylko przy pomocy teatru można ujrzeć”. „Dlatego forma zaproponowana w »Odlocie« jest formą mocną - po to, żebyśmy sami mogli się przekonać, iż współtowarzysze podróży, czyli widzowie, którzy indywidualnie towarzyszą każdemu z nas na widowni – widzą to samo. I w momencie, gdy to przedstawienie się spełnia – spełnia się także sens teatru” – powiedziała.
Augustynowicz zapowiedziała, że 27 października rozpoczyna próby „Sędziów” Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze im. A. Fredry w Gnieźnie. Laur im. Aleksandra Zelwerowicza za najlepszą kobiecą kreację aktorską minionego sezonu przyznano Dominice Bednarczyk. Uhonorowano ją za rolę Konrada w „Dziadach” na podstawie dramatu Adama Mickiewicza w reż. Mai Kleczewskiej w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
„Aktorka nie wciela się w Konrada - przeciwnie to Konrad wciela się w grającą go kobietę. Nasza laureatka ujęła bohaterowi Mickiewicza pychy, a dodała mu swej empatii” – napisał w laudacji prof. Kopciński, podkreślając, że „słowo cierpienie nie jest w jej ustach frazesem”. „Konrad w jej ciele nie bluźni Bogu, ale odprawia nad nim sąd. Jest to sąd ofiary, a nie uwiedzionego geniusza” – ocenił przewodniczący jury. Pod nieobecność laureatki nagrodę odebrała jej córka Kaja Krzyżowska i dyrektor Teatru im. Słowackiego w Krakowie Krzysztof Głuchowski.
Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza za najlepszą kreację aktorską w sezonie 2021/22 odebrał Łukasz Lewandowski. Wyróżniono go za rolę Ucznia / Jerzyka w „Sztuce intonacji” na podstawie dramatów Tadeusza Słobodzianka w reż. Anny Wieczur w Teatrze Dramatycznym m.st. Warszawy.
„Aktor gra Jerzego Grotowskiego w spektaklu Anny Wieczur tak, jak uczyniliby to najwięksi aktorzy w historii Teatru Dramatycznego. Wciela się w rolę guru XX-wiecznego teatru, a zarazem zaznacza wobec niego dystans” – napisano w werdykcie jury. „Chwilami do złudzenia przypomina Grotowskiego. Patrzy tak jak on, podobnie się porusza, mówi, zapala papierosa” – oceniono. „Jego rola nie jest krytyką czy dekonstrukcją legendy. Jest namysłem nad fenomenem artysty, który zjawia się w cudzym ciele i prowokuje rozmowy na temat istoty teatru” – podkreślił prof. Kopciński w laudacji.
W tym roku postanowiono nie przyznawać Nagrody Specjalnej „Teatru” za całokształt osiągnięć. Zamiast tego organizatorzy gali upamiętnili zmarłego 15 maja br. wybitnego aktora teatralnego, filmowego i telewizyjnego, artystę przez ponad 40 lat związanego ze Starym Teatrem im. Modrzejewskiej w Krakowie, Jerzego Trelę.
Prof. Kopciński przypomniał, że Jerzy Trela był dwukrotnie laureatem Nagrody im. A. Zelwerowicza. „Był to – jak wiemy – jeden z największych aktorów w historii teatru polskiego. Twórca, aktor, który ucieleśnił romantyczny charyzmat” – ocenił. „Ale dwie role – role Konrada w »Dziadach« i »Wyzwoleniu« zagrał wtedy, kiedy jeszcze nie istniała nasza nagroda. W związku z tym otrzymał je za inne kreacje” – wyjaśnił.
„W sezonie 1990/91 za najlepszą rolę męską została uznana jego rola Ojca w »Ślubie« Witolda Gombrowicza w reż. Jerzego Jarockiego, a w sezonie 1998/99 otrzymał po raz drugi tę nagrodę za rolę Samuela w »Sędziach« Stanisława Wyspiańskiego w reż. Jerzego Grzegorzewskiego w Teatrze Narodowym w Warszawie” – przypomniał redaktor naczelny „Teatru”.
Uczestnicy gali rozdania nagród obejrzeli trzy fragmenty spektakli z udziałem Jerzego Treli - „Ślubu” w reż. Jarockiego w Starym Teatrze w Krakowie, „Sędziów” w reż. Grzegorzewskiego w Teatrze Narodowym w Warszawie i „Wyzwolenia” w reż. Augustynowicz w Teatrze Polskim w Warszawie.
Doroczne laury miesięcznika „Teatr” przyznało jury w składzie: prof. Jacek Kopciński (przewodniczący), Jacek Cieślak, Katarzyna Flader-Rzeszowska, Katarzyna Tokarska-Stangret i Jacek Wakar.
Nagroda im. K. Swinarskiego dla najlepszego reżysera minionego sezonu teatralnego jest przyznawana od 1976 r., a Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza dla najlepszej aktorki i najlepszego aktora - od roku 1984. Miesięcznik „Teatr” to najstarsze polskie czasopismo, poświęcone teatrowi współczesnemu. Jego pierwszy numer ukazał się w 1945 r.
źródło: PAP, Grzegorz Janikowski
