Aktualności

fot. Małgorzata Borczak
02.01.2019

Pożegnanie Tomasza Łubieńskiego z redakcją „Nowych Książek”

Po dwudziestu latach sprawowania funkcji redaktora naczelnego „Nowych Książek” Tomasz Łubieński odchodzi na emeryturę.

Urodzony w 1938 roku w Warszawie prozaik, dramaturg, eseista, tłumacz, autor wielu wybitnych słuchowisk radiowych, taternik i alpinista w wieku siedemnastu lat zadebiutował jako poeta wierszem Z Tatr w tygodniku „Dziś i Jutro”. Cztery lata później w „Dialogu” został opublikowany jego pierwszy dramat, jednoaktówka pod tytułem „Gra”. Studiował historię i filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim, w tym czasie jego teksty były drukowane w „Twórczości” i „Współczesności”.

W 1961 roku wyjechał na rok do Francji. Po powrocie do Polski publikował na łamach miesięcznika „Polska”. Współpracę z pismem zakończył w 1971 roku, jednocześnie rozpoczynając pracę w tygodniku „Kultura” (do 1981). Rok później został członkiem Związku Literatów Polskich (do 1983). W 1979 współtworzył drugoobiegowe czasopismo „Res Publica” (od 1987 ukazujące się oficjalnie), w tym samym roku wstąpił do Polskiego PEN Clubu.

W latach 80. jego teksty ukazywały się także w wychodzących poza granicami Polski „Aneksie” i „Zeszytach Literackich”. Po przełomie 1989 roku był jednym z redaktorów „Tygodnika Solidarność” (do 1992), a także działaczem Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Współtworzył powstałe w 1989 roku Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, do 1996 roku pełnił funkcję prezesa Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia.

W sezonie teatralnym 1995/1996 był konsultantem literackim w Teatrze na Woli, a od 1996 roku członkiem redakcji miesięcznika „Teatr”. Dwa lata później został redaktorem naczelnym magazynu „Nowe Książki”. Od roku 2001 z Kazimierą Szczuką, Witoldem Beresiem, Kingą Dunin i Pawłem Dunin-Wąsowiczem współprowadził w programie 1 TVP magazyn kulturalny „Dobre książki”.

Jego sztuki teatralne wystawiane były m.in. w Starym Teatrze w Krakowie, Teatrze Polskim we Wrocławiu oraz Teatrze Narodowym w Warszawie. Jak sam mówił w wywiadzie udzielonym Barbarze Łopieńskiej: „Zależy mi, żeby moje sztuki podobały się aktorom. Bardzo ich lubię, mają intuicję i mogą powiedzieć mi coś ciekawszego niż erudyci z Instytutu Badań Literackich. Na autorytety jestem już za stary. I łapię się często na tym, że chciałbym porozmawiać z tymi, których już nie ma”.

Tomasz Łubieński jest autorem zbioru opowiadań Ćwiczenia, powieści Pod skórą, Turnus, Wszystko w rodzinie, zbioru wierszy Nieobecni mają rację, licznych sztuk teatralnych (m.in. Zegary, Koczowisko, Ostatni, Śmierć komandora, Przez las), a także popularnych esejów historyczno-literackich: Bić się czy nie bić?, Czerwonobiały, Pisane przedwczoraj, Norwid wraca do Paryża, Bohaterowie naszych czasów, Porachunki sumienia, M jak Mickiewicz, Ani tryumf, ani zgon, 1939. Zaczęło się we wrześniu, Molier nasz współczesny.

W 2005 roku Łubieński otrzymał nagrodę literacką im. Władysława Reymonta za powieść Wszystko w rodzinie. Prezydent Lech Kaczyński odznaczył go w 2006 roku Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

„Głównym tematem twórczości Łubieńskiego (dramatów i esejów historycznych) – jak pisał Grzegorz Wołowiec – są XIX-wieczne dzieje Polski, które ukazuje w ich wielorakim, zarówno politycznym, narodowym i społecznym, jak też kulturowym, etycznym i psychologicznym skomplikowaniu, niejednokrotnie w sposób polemiczny wobec tradycyjnych, zmitologizowanych ujęć, często także z aktualizującym podtekstem. Interesuje go zwłaszcza ludzki, jednostkowy wymiar przeszłości”.

Dziękujemy za współpracę i prowadzenie „Nowych Książek”. Wszystkiego najlepszego, Panie Redaktorze!

- zespół Instytutu Książki