Instytut Książki

XVI-wieczne starodruki: Biblię Brzeską z 1563 roku i Biblię Hebrajską tzw. Biblię Huttera z 1587 roku znajdujące się w kolekcji Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, zostały poddane konserwacji. Jak podkreśla instytucja, to rzadkie i bardzo cenne zabytki. Konserwacja dzieł z kolekcji Biblioteki Muzeum Podlaskiego była możliwa dzięki dotacji ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

„To jeden z najważniejszych projektów, który zrealizowaliśmy w tym roku” – powiedział w środę PAP dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku dr Waldemar Wilczewski. Podkreślił też wyjątkowość odrestaurowanych ksiąg w kolekcji muzeum, która skupia przede wszystkim XVIII-wieczne tzw. starodruki supraskie. Dodał, że przede wszystkim Biblia Brzeska to jeden z najcenniejszych starodruków.

„Przede wszystkim Biblia Radziwiłłowska, czyli Biblia Brzeska to zabytek dużej klasy, bo bardzo niewiele egzemplarzy tej Biblii się zachowało. Stąd jest to rzadki druk i jeśli chodzi o kolekcję starodruków Muzeum Podlaskiego, to zdecydowanie ozdoba tej kolekcji. Natomiast Biblia Huttera to nieco innej klasy starodruk, ale też rzadki i w naszych zbiorach bardzo cenny” – powiedział.

Biblia Brzeska – jak informuje na swojej stronie muzeum – ukazała się w Brześciu Litewskim (stąd jej nazwa) w 1563 roku w nakładzie 500 egzemplarzy, a dzieło zadedykowano królowi Zygmuntowi Augustowi. Biblia wydana została w języku polskim, ma zdobione strony, a oprawa wykonana jest z drewnianej okładziny obłożonej skórą.

Muzeum podkreśla, że Biblia Brzeska to wydawnictwo stosunkowo rzadkie. „Większość jej nakładu sfinansowanego przez protestanta Mikołaja Radziwiłła »Czarnego« została wykupiona przez jego nawróconego na katolicyzm syna – Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła »Sierotkę« i spalona na wileńskim rynku. Ocalało zaledwie kilkadziesiąt egzemplarzy” – podaje instytucja.

Wilczewski powiedział, że Biblia Brzeska wymagała konserwacji, bo była „w bardzo złym stanie”. Dodał, że uszkodzony był blok księgi, brakowało stron, a na innych były ubytki, zniszczona była oprawa. To wszystko zostało odrestaurowane, a ubytki uzupełnione.

Natomiast Biblia Hebrajska tzw. Biblia Huttera autorstwa Eliasa Huttera z 1587 roku była – jak mówił Wilczewski – w nieco lepszym stanie. Naprawy wymagała prawdopodobnie oryginalna XIX-wieczna drewniana oprawa.

Jak informuje muzeum, o unikatowości tej Biblii świadczy sposób użycia czcionek drukarskich, dzięki którym Hutter chciał ułatwić swoim studentom przyswojenie języka hebrajskiego i użył dwóch rodzajów czcionek: pustych i wypełnionych.

Muzeum podaje, że na świecie zachowało się niewiele egzemplarzy Biblii Huttera, które znajdują się m.in. w Bibliotece Narodowej w Austrii, w Anglii oraz zbiorach prywatnych. W Polsce dwa egzemplarze różnych wariantów wydań znajdują się w Bibliotece Narodowej w Warszawie i jeden egzemplarz jest w posiadaniu Biblioteki Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Muzeum zwraca też uwagę na szczególną wartość historyczną i kulturową posiadanego egzemplarza. Na stronie tytułowej znajduje się pieczęć prywatnego księgozbioru należącego do Mordechaja Gordona, który pochodził z zamożnej żydowskiej rodziny posiadającej kilka nieruchomości na terenie Białegostoku.

Na prace konserwatorskie muzeum pozyskało z resortu kultury łącznie ok. 120 tys. zł – poinformował Wilczewski. Dodał, że w planach instytucji jest prezentacja odrestaurowanej Biblii Brzeskiej w ramach projektu „Zabytek miesiąca”, kiedy dany obiekt z kolekcji muzeum można przez miesiąc oglądać w Ratuszu, głównej siedzibie Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

źródło: PAP, Sylwia Wieczeryńska

Udostępnianie informacji PAP - klauzula informacyjna