Aktualności
W pierwszym dniu nowego roku jest obchodzony Dzień Domeny Publicznej. Twórczość autorów, którzy zmarli ponad 70 lat temu staje się własnością publiczną. Od 2023 roku w domenie publicznej znalazły się utwory m.in. Władysława Strzemińskiego, Knuta Hamsuna i Ferenca Molnara.
Domena publiczna to zasób utworów, która stają się powszechnie dostępne po wygaśnięciu praw autorskich, gdy minie 70 lat po śmierci twórcy. Domena publiczna jest zbiorem utworów, które nie są kontrolowane, zabezpieczone czy zawłaszczone na mocy systemu własności intelektualnej, lecz przeszły do sfery własności publicznej i tam są dostępne nieodpłatnie dla każdego.
Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem autorskim, oryginalne prace literackie, dzieła sztuki oraz utwory muzyczne są chronione prawem od chwili ich stworzenia aż do 70 lat po śmierci autora. Po tym okresie prawo autorskie wygasa, zaś dany utwór staje się częścią domeny publicznej. W tym roku w domenie publicznej znajdą się dzieła twórców zmarłych w 1952 roku.
1 stycznia 2023 roku do domeny publicznej trafiły m.in. dzieła węgierskiego pisarza i dramaturga, autora ponad 40 sztuk teatralnych, Ferenca Molnára. Rozgłos przyniosła mu książka „Chłopcy z Placu Broni” (węg. „A Pál utcai fiúk”) wydana po raz pierwszy w 1906 roku. W domenie publicznej znalazły się też dzieła norweskiego pisarza Knuta Hamsuna, autora tak wybitnych powieści jak „Głód”, „Pan” i „Błogosławieństwo ziemi”, a także jednego z najciekawszych francuskich poetów surrealistycznych Paula Éluarda.
Innym twórcą, którego dorobek stał się powszechnie dostępnym dobrem kultury 1 stycznia 2023 jest niemiecki pisarz Waldemar Bonsels, żyjący w latach 1881-1952. Najbardziej znanym jego utworem jest książka dla dzieci „Pszczółka Maja i jej przygody” (niem. „Die Biene Maja und ihre Abenteuer”) opublikowana 110 lat temu.
W historii polskiego malarstwa poczesne miejsce zajmuje Władysław Strzemiński (1893-1952), twórca teorii unizmu w sztukach plastycznych, a także wykładowca i teoretyk sztuki. W 2016 roku Andrzej Wajda poświęcił mu swój ostatni film „Powidoki”. Również i jego dzieła w 2023 roku przeszły do domeny publicznej.
Podobnie stało się także z dorobkiem Adama Półtawskiego (ur. 1881) – typografa, projektanta Antykwy Polskiej, kroju pisma popularnego od czasów II Rzeczypospolitej po dziś dzień. Dla samego kroju to niewiele zmienia – już od lat jest on powszechnie dostępny i używany.
źródło: PAP, Maciej Replewicz
