Aktualności
Dokładnie 265 lat temu urodził się Julian Ursyn Niemcewicz, dramaturg, powieściopisarz, poeta, pamiętnikarz i działacz polityczny znany z zaangażowania w sprawę polską podczas insurekcji kościuszkowskiej i powstania listopadowego.
Julian Ursyn Niemcewicz, herbu Rawicz, urodził się 16 lutego 1757 roku w Skokach koło Brześcia Litewskiego na Polesiu w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej.
Ukończył Szkołę Rycerską w Warszawie, po której został adiutantem księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego. Jako poseł z Inflant uczestniczył w pracach Sejmu Wielkiego. Wraz z Hugonem Kołłątajem współtworzył projekt reformatorskiej Konstytucji 3 Maja.
Po zwycięstwie konfederacji targowickiej w 1792 roku wyemigrował do Niemiec, ale wrócił do kraju na wieść o wybuchu Powstania Kościuszkowskiego.
Podczas insurekcji Niemcewicz był sekretarzem Tadeusz Kościuszki. Dostał się do rosyjskiej niewoli po bitwie pod Maciejowicami – został osadzony w Twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu.
W 1796 roku uwolniony przez cara Pawła I, razem z Kościuszką wyjechał do USA. Ożenił się tam z Susan Kean. Napisał wówczas pierwszą na świecie biografię Jerzego Waszyngtona – amerykańskiego prezydenta uważanego za „ojca narodu amerykańskiego”.
W latach 1802-1804 odwiedził Polskę, a w 1807 wrócił do kraju na stałe. Włączył się wówczas w działalność polityczną. W 1822 roku osiadł w swych dobrach w podwarszawskim Ursynowie.
Po wybuchu powstania listopadowego w 1830 roku był m.in. członkiem Rady Administracyjnej i rządu. Wyjechał wówczas w misji dyplomatycznej do Londynu.
W 1833 roku wyemigrował do Paryża. Był związany ze stronnictwem Adama Jerzego Czartoryskiego.
Julian Ursyn Niemcewicz zmarł 21 maja 1841 roku w Paryżu. Pochowano go na cmentarzu w podparyskim Montmorency.
Julian Ursyn Niemcewicz miał wpływ na młodzieńczą twórczość Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Do jego najsłynniejszych dzieł literackich należą przede wszystkim bajki i dramaty. Na trwałe do historii literatury wszedł jego Powrót posła” – komedia w trzech aktach, która była reakcją na zewnętrzną i wewnętrzną sytuację polityczną Polski w końcówce XVIII wieku.
Napisany przez Niemcewicza w 1824 roku „Jan z Tęczyna” jest uznawany przez literaturoznawców za pierwszą polską powieść historyczną. Do innych dzieł autora należały m.in. „Kazimierz Wielki”, „Śpiewy historyczne”, „Dzieje panowania Zygmunta III”, „Jadwiga królowa polska”, „Jan Kochanowski w Czarnym Lesie”, „Pamiętniki czasów moich”.
źródło: PAP
