Instytut Książki

Magda Knedler to pisarka, która w swej twórczości nie stroni od różnych gatunków literackich. Czytelnikom nieobce są jej powieści obyczajowe, historyczne, także o tematyce obozowej, a nawet kryminalnej. Każda z nich pokazuje uniwersalne wartości, uczucia, namiętności kierujące postępowaniem ludzi – miłość, przyjaźń, nienawiść, zdradę, zemstę.

W książkach Knedler ważne są nie tylko wydarzenia, bohaterowie i fabuła, ale również ich tło i towarzyszący im kontekst. Dlatego autorka „przemyca” na kartach swoich powieści różne wartościowe informacje uwarunkowane podejmowaną w nich tematyką.

W jej książkach znajdziemy wiele faktów dotyczących historii sztuki, ciekawostek związanych z miastami – np. Wrocławiem, Wiedniem, Wenecją, informacje z okresu II wojny światowej i innych wydarzeń historycznych. Autorka bardzo dba o szczegóły, wnikliwie konstruuje portrety swych bohaterów, skupiając się na psychologicznych motywach ich działania.

Tytuł książki – Narzeczone Chopina – wskazuje na jej tematykę. Bardzo spodobał mi się pomysł na skonstruowanie tej powieści w formie wywiadów z czterema kobietami związanymi ze słynnym polskim kompozytorem. Przeprowadza je dziennikarz z warszawskiego „Kuriera”, który – jak można wywnioskować z kontekstu – nie cieszył się dobrą opinią u pracodawców. Przy okazji jednej z rozmów pada nazwisko Bolesława Prusa jako dziennikarza współpracującego z „Kurierem” – to dowód na to, że autorka Narzeczonych Chopina opiera się na konkretnych faktach.

Rozmówczyniami dziennikarza są kolejno: Konstancja Gładkowska – śpiewaczka, Maria Wodzińska – polska malarka, córka właściciela majątku na Kujawach, Aurora Dudevant, znana bardziej jako George Sand – francuska dziennikarka, pisarka, oraz Jane Stirling – szkocka pianistka. Kobiety te zaistniały w życiu Fryderyka Chopina na różnych jego etapach. Każda z nich go kochała. Ale czy on odwzajemniał ich uczucia? Na początku na pewno był zakochany, ale szybko nużyły go oznaki uwielbienia, domaganie się wzajemności, stałości uczuć i objawy zazdrości. Miłość trzeba pielęgnować, a Chopin nie był do tego stworzony. Owszem, był wrażliwy, uczuciowy, najbardziej jednak dbał o muzykę. To była jego kochanka, przedmiot jego uwielbienia. Ten utalentowany młody człowiek, rozpieszczany przez rodzinę i przyjaciół, ale też uprzejmy i mający poczucie humoru, w książce Knedler staje się dla czytelnika bardziej ludzki, inny niż postać z pomnika, z którą kojarzymy słynnego kompozytora. Mimo swych wad wydaje się być sympatyczny i zwyczajny.

Jednak to nie Chopin jest bohaterem powieści Knedler, ale kobiety jego życia. Autorka przekazuje czytelnikowi wiele informacji o nich. Poznajemy ich życie rodzinne, zainteresowania i dokonania. Wszystkie informacje uzupełniają fakty historyczne z danego okresu. Tak więc z relacji o związku z Konstancją Gładkowską dowiadujemy się o powstaniu listopadowym i poznajemy obraz Warszawy z tego czasu. Z Marią Wodzińską i jej rodziną udajemy się na emigrację do Szwajcarii, przebywamy w Paryżu i wraz z nią spotykamy Juliusza Słowackiego, który darzył Marię uczuciem, ale też śledzimy jej związek z Chopinem.

Najbardziej oryginalną i oddaną polskiemu kompozytorowi była George Sand, która poświęciła dla niego i jego zdrowia swoje życie rodzinne. Knedler zawarła na kartach powieści wiele faktów z życia tej skandalizującej wtedy kobiety, ukazując, jak trudne było jej dzieciństwo i jak wiele dała z siebie, aby ratować życie Chopina i stworzyć mu warunki do komponowania. Ich związek był burzliwy, pełen uniesień i rozczarowań. Wywołał wiele skandali i naraził pisarkę na krytykę i potępienie przez ówczesne społeczeństwo.

Narzeczone Chopina to powieść historyczna, którą czyta się z wielkim zainteresowaniem. Nie jest skonstruowana jak typowa opowieść fabularna. Brak w niej dialogów, szczegółowych opisów miejsc i zdarzeń. To zbiór monologów, narracyjnych opowieści, w których każde słowo jest ważne, bo niesie nowe informacje, a przede wszystkim oddaje uczucia wypowiadających je osób. Mimo tej bezdialogowej formy nie jest to opowieść nużąca. Wraz z bohaterkami przenosimy się do różnych miejsc XIX-wiecznej Europy, znajdujemy się w kręgu ważnych wydarzeń historycznych, bywamy w salach koncertowych, teatrach oraz salonach polskiej inteligencji.

Znamy wiele faktów z życia Fryderyka Chopina, słuchamy jego muzyki, natomiast wiedza o towarzyszkach jego życia nie jest tak popularna. Dlatego tym bardziej zachęcam do przeczytania książki Magdaleny Knedler o kobietach, które kochały Chopina. Każda poznała go na swój sposób i odbierała inaczej. A jaki był naprawdę? O czym myślał? Czy te cztery kobiety były tak ważne dla niego, jak on dla nich? Nie przekonacie się, dopóki nie zajrzycie do Narzeczonych Chopina.

Recenzja stycznia 2022 – dorośli

Elżbieta Zakrzewska

DKK przy Miejskiej Bibliotece Publicznej w Działdowie, woj. warmińsko-mazurskie