(ur. 1960) – dziennikarz, reportażysta.

Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Początkowo pracował jako dziennikarz w Polskiej Agencji Prasowej, później przez lata był związany z „Gazetą Wyborczą” (do 2012 roku). Następnie wrócił do PAP; w 2017 roku został też członkiem redakcji „Tygodnika Powszechnego”. Współpracuje z BBC i „Le Monde”.

Wybitny znawca problematyki Afryki oraz Azji Środkowej, Zakaukazia i Kaukazu. Relacjonował najważniejsze wydarzenia polityczne przełomu wieków na całym świecie. Debiutował książką Dobre miejsce do umierania (1994) o Zakaukaziu i Kaukazie, potem wydał Modlitwę o deszcz (2002) poświęconą Afganistanowi oraz Wieże z kamienia (2004) o Czeczenii.

Jagielskiego interesują przewlekłe konflikty, w których sprzeczne racje rozmaitych stron splątują się w gordyjski węzeł, dlatego pisze o małych kaukaskich narodach, które od momentu rozpadu ZSRR nieomal bezustannie walczą między sobą, czy o wojnie w Afganistanie. Reportażysta nie koncentruje się jednak na politycznych analizach, danych i suchych faktach. Zajmują go przede wszystkim ludzie, których wciąga kołowrót nienawiści i zemsty, zarówno przywódcy krajów czy narodów, jak i zwykli ludzie, których zazwyczaj najmocniej dotykają wojenne zawieruchy. Poprzez ich historie stara się przybliżyć polityczno-społeczne realia opisywanych miejsc, nie szczędząc przy tym szczegółów, dzięki którym czytelnik może dobrze poznać specyfikę życia w Czeczenii czy Afganistanie.

W Modlitwie o deszcz Jagielski dał wyraz swemu szczególnemu podejściu do pracy reportera, pisząc: „Aby poznać i spróbować zrozumieć Afgańczyków i ich kraj, trzeba zdobyć ich zaufanie, a najpierw szacunek. Trzeba chociaż spróbować żyć jak oni”. W tych słowach zawiera się podejście bliższe podróżnikom i antropologom niż korespondentom wojennym. W tym duchu pisarz stawia też niełatwe pytania egzystencjalne, zawsze szukając czegoś więcej, a nie tylko prostych motywacji politycznych. Dzięki temu jego książki są aktualne dłużej niż pamięć o danym konflikcie militarnym; zbliżają się do klasycznej prozy – z szeroką perspektywą, nieoczywistymi problemami, a przede wszystkim wyrazistymi bohaterami, którzy są też zawsze kimś więcej niż partyzantami, terrorystami czy żołnierzami.

Reportaże Jagielskiego cechuje też rzetelność i gruntowna wiedza na temat opisywanych zjawisk. Tak jest w przypadku książki Nocni wędrowcy poświęconej Ugandzie w czasach rządów dwóch krwawych dyktatorów: Miltona Obote i Idiego Amina. Wstrząsające informacje o Armii Bożego Oporu, do której wcielano siłą nawet małe dzieci, zbiera od samych weteranów tej armii. Nawiązuje przyjaźń z małym Samuelem, który został porwany, by mordować swoich braci, a teraz próbuje wrócić do normalnego życia. Dzięki tej prywatnej perspektywie udaje mu się nakreślić uniwersalny obraz fanatyzmu i tego, do czego może on popchnąć człowieka.

W tomach Strona świata, Druga strona świata i Inna strona świata Jagielski zebrał swoje felietony publikowane na łamach „Tygodnika Powszechnego”. W tej krótkiej i przystępnej formie literackiej reporter tworzy barwny i spójny obraz współczesnego świata, pozwalając czytelnikom poznać i zrozumieć miejsca, w których rozstrzyga się kształt przyszłości.

Klasyk światowego reportażu, Ryszard Kapuściński, stwierdził: „Pisarstwo Jagielskiego to świetna kontynuacja, doskonałe rozwinięcie i wzbogacenie wszystkiego, co najlepsze w polskim i europejskim reportażu”.

Wojciech Jagielski jest laureatem licznych nagród literackich. W 2002 roku otrzymał Nagrodę im. Dariusza Fikusa, rok później Nagrodę im. ks. Józefa Tischnera oraz Nagrodę Bursztynowego Motyla im. Arkadego Fiedlera. Za Modlitwę o deszcz został nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” (2003), a do finału tej nagrody weszła jego książka Nocni wędrowcy (2010). Za Wszystkie wojny Lary był nominowany do Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej (2015) oraz do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego (2015). W 2023 roku otrzymał „Pióro Nadziei”, nagrodę specjalną za całokształt twórczości przyznaną przez polski oddział Amnesty International. W 2014 roku Jagielski został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

BIBLIOGRAFIA

• Dobre miejsce do umierania, Poznań: Historia i Sztuka, 1994.
• Modlitwa o deszcz, Warszawa: W.A.B., 2002.
• Wieże z kamienia, Warszawa: W.A.B., 2004.
• Nocni wędrowcy, Warszawa: W.A.B., 2009.
• Wypalanie traw, Kraków: Znak, 2012.
• Trębacz z Tembisy. Droga do Mandeli, Kraków: Znak, 2013.
• Wszystkie wojny Lary, Kraków: Znak, 2015.
• Na wschód od zachodu, Kraków: Znak, 2018.
• Strona świata, Kraków: Znak, 2020.
• Druga strona świata, Kraków: Znak, 2022.
• Inna strona świata, Kraków: Znak, 2024.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Towers of Stone. The Battle of Wills in Chechnya [Wieże z kamienia], tłum. Søren Gauger, New York: Seven Stories Press, 2009.
• The Night Wanderers [Nocni wędrowcy], tłum. Antonia Lloyd-Jones, New York: Seven Stories Press, 2012.
• Burning the grass. At the Heart of Change in South Africa, 1990–2011 [Wypalanie traw], tłum. Antonia Lloyd-Jones, New York: Seven Stories Press, 2015.
• All Lara’s Wars [Wszystkie wojny Lary], tłum. Antonia Lloyd-Jones, New York: Seven Stories Press, 2020.

czeski:

• Modlitba za déšť  [Modlitwa o deszcz], tłum. Michala Benešová, Žilina: Absynt, 2018.
• Kamenné věže [Wieże z kamienia], tłum. Petruška Šustrová, Žilina: Absynt, 2022.

gruziński:

• ლარას ყველა ომი  [Wszystkie wojny Lary], tłum. Ambrosi Griszikaszwili, Tbilisi: Caucasian House, 2018.
• მანდელა: გზა პატიმრობიდან პრეზიდენტობამდე [Trębacz z Tembisy. Droga do Mandeli], tłum. Ambrosi Griszikaszwili, Tbilisi, 2019.

hiszpański:

• Una oraciòn por la lluvia [Modlitwa o deszcz], tłum. Francisco Javier Villaverde González, Barcelona: Random House Mondadori, 2007.
• Un buen lugar para morir [Dobre miejsce do umierania], tłum. Francisco Javier Villaverde González, Barcelona: Random House Mondadori, 2009.
• Torres de piedra [Wieże z kamienia], tłum. Francisco Javier Villaverde González, Barcelona: Random House Mondadori, 2011.

niderlandzki:

• Bidden om regen [Modlitwa o deszcz], tłum. Eva van den Bergen-Makala, Breda: De Geus, 2007.
• Torens van steen [Wieże z kamienia], tłum. Esselien ’t Hart, Breda: De Geus, 2008.

niemiecki:

• Wanderer der Nacht [Nocni wędrowcy], tłum. Lisa von Palmes, Berlin: Transit, 2010.

słowacki:

• Nočni pútnici [Nocni wędrowcy], tłum. Juraj Koudela, Krásno nad Kysucou: Absynt, 2016.
• Všetky Larine vojny [Wszystkie wojny Lary], tłum. Juraj Koudela, Žilina: Absynt, 2018.
• Na východ od zapadu [Na wschód od zachodu], tłum. Juraj Koudela, Žilina: Absynt, 2021.

ukraiński:

• Усі війни Лари [Wszystkie wojny Lary], tłum. Olena Szeremet, Lwiw: Czowen, 2019.

włoski:

• Le torri di pietra [Wieże z kamienia], tłum. Lorenzo Costantino, Laura Quercioli Mincer, Milano: Mondadori Editori, 2005.
• Vagabondi notturni [Nocni wędrowcy], tłum. Marzena Borejczuk, Roma: Nottetempo, 2014.

AS