(ur. 1978) – poeta, reportażysta, podróżnik, kulturoznawca.

Debiutował w 2013 roku dobrze przyjętym przez czytelników reportażem (pokłosiem kilkuletniego pobytu w Jakucji) – Jakuck. Słownik miejsca. Książek poznał język jakucki i stworzył w swoim reportażu jego słownik. Ponadto w sugestywny sposób oddał opisy syberyjskiego mrozu i zimy. Publikacji patronował Mariusz Wilk, pisząc o niej następująco: „Jestem przekonany, że Redaktor Giedroyć uradowałby się. […] Łącząc zapiski lingwistyczno-etnograficzne z reporterską relacją z doświadczeń własnego życia w Jakucku, Książek kontynuuje w nowoczesny sposób wyśmienitą tradycję polskich badań Syberii”.

Równie udany był jego debiut poetycki zatytułowany Nauka o ptakach. Tematem tych wierszy jest polska codzienność prowincjonalna obserwowana z wnikliwością ornitologa (poeta definiuje się jako „tata, obserwator ptaków i dróg”). Tworząc analogie między światem ludzi i ptaków, bohater tych wierszy skupia się na rzeczach najważniejszych, które dotyczą jego rodzinnego gniazda, ujawnia się też jako wnikliwy obserwator przyrody.

W Drodze 816 Michał Książek stara się połączyć najlepsze cechy Jakucka… i Nauki o ptakach. Bohater zimą (najczęściej obecna w jego twórczości pora roku) wyrusza na wędrówkę drogą 816 wiodącą wzdłuż wschodnich granic Polski, a zarazem wzdłuż kulturowej granicy między Polską a Ukrainą. Nie jest to typowy reportaż, ale gęsta i sentencjonalna proza, łącząca w sobie przyrodnicze zacięcie autora, reporterskie opisy i wrażliwość liryczną. Przejrzysta kompozycja Drogi 816 jest oparta na najwyżej kilkustronicowych miniaturach – medytacyjnych rozważaniach – stanowiących kompozycyjnie zamknięte całości.

Wraz z innymi reportażystami publikuje w tomach zbiorowych (na przykład: Patrząc na Wschód, 2018). Jego wiersze przetłumaczono na języki białoruski, hebrajski i niemiecki.

Twórczość Michała Książka nagradzano i nominowano do najważniejszych polskich nagród literackich. Jakuck. Słownik miejsca przyniósł mu nominację na Nagrody Literackiej Gdynia (2014). Za tom Nauka o ptakach autor otrzymał Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius w kategorii debiut (2015), a także nominacje do Nagrody Literackiej „Nike” (2015) i Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego „Złoty Środek Poezji” (2015). Książek został uhonorowany Nagrodą Literacką Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego (2015) oraz Nagrodą Literacką Gdynia (2016) za Drogę 816, która uzyskała również nominacje do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego (2015), Nagrody im. Beaty Pawlak (2016) oraz Nagrody Literackiej m.st. Warszawy (2016). W 2018 roku Michał Książek otrzymał Orfeusza Mazurskiego za tom poezji Północny wschód, a w 2024 ponownie został nominowany do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za tom reportaży Atlas dziur i szczelin.

BIBLIOGRAFIA

reportaż:

• Jakuck. Słownik miejsca, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2013.
• Droga 816, Białystok: Fundacja Sąsiedzi, 2015.
• Atlas dziur i szczelin, Kraków: Znak, 2023.

poezja:

• Nauka o ptakach, Białystok: Fundacja Sąsiedzi, 2014.
• Północny wschód, Białystok: Fundacja Sąsiedzi, 2017.

TŁUMACZENIA

niemiecki:

• Straße 816: eine Wanderung in Polen [Droga 816], tłum. Renate Schmidgall, Frankfurt am Main: S. Fischer Verlag, 2018.

Artur Nowaczewski, PMK