Literatura

fot. Krzysztof Dubiel

Łukasz Orbitowski

(ur. 1977) – prozaik, felietonista.

Uznawany za jednego z czołowych twórców horroru w Polsce, Orbitowski wypracował unikalny styl, łącząc schematy prozy grozy z elementami obyczajowymi i sensacyjnymi. Zaczynał od pisania krótkich form. W tomach opowiadań Szeroki, głęboki, wymalować wszystko i Wigilijne psy horror splata się z miejskim realizmem, zaś akcja często osadzona jest w Krakowie. W tych zbiorach pisarz budował grozę przez zderzenie codzienności z tym, co niewytłumaczalne.

Z czasem Orbitowski zaczął pisać powieści, jak Tracę ciepło czy Święty Wrocław, w których eksplorował świat zjaw i tajemniczych sił ukrytych pod powierzchnią rzeczywistości. Pisarza charakteryzuje dążenie do niejednoznaczności – nie zawsze wiadomo, czy upiory i groza są realne, czy to efekt psychicznego rozchwiania bohaterów. Przykładem jest opowiadanie Nadchodzi, gdzie nawiedzony dom może być zarówno rzeczywistym budynkiem, jak i metaforą traumy. Orbitowski często sięga też po popkulturowe motywy i nawiązuje do tradycji, zwłaszcza polskiego romantyzmu.

W późniejszych latach pisarz stopniowo odchodził od literatury gatunkowej, szukając nowych literackich wyzwań. Przełom przyniosła mu wydana w 2015 roku powieść Inna dusza. Punktem wyjścia do napisania powieści była autentyczna historia nastoletniego mordercy z bydgoskiego blokowiska. Na jej podstawie autor nie tylko odmalował wiarygodny i głęboki obraz Polski lat 90., ale także postawił pytania o źródła zła. Czytelnicy i krytycy docenili w Innej duszy także beznamiętną, pozbawioną stylistycznych fajerwerków narrację, doskonale pasującą zarówno do tematu, jak i głównego bohatera powieści.

Szerokim echem odbiły się także dwie późniejsze powieści Orbitowskiego – Kult (2019) oraz Chodź ze mną (2022). Pierwsza jest poświęcona historii objawień maryjnych, które rzekomo miały miejsce w czasie stanu wojennego w podwrocławskiej Oławie, zaś druga zderza dwa plany czasowe – historię ucieczki zakochanej Heleny do Szwecji pod koniec lat 50. XX wieku oraz współczesne losy jej dorosłego syna, który w wieku czterdziestu kilku lat po raz pierwszy dowiaduje się od niej kilku faktów na temat jej przygody i swojego ojca.

Za powieść Inna dusza Orbitowski został nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” i Nagrody Literackiej Gdynia w 2016 roku, a także nagrodzony Paszportem „Polityki”. Za Kult otrzymał Nagrodę Literacką m. st. Warszawy. Jego powieść Tracę ciepło otrzymała nominację do Nagrody im. J. Zajdla.

BIBLIOGRAFIA

  • Złe Wybrzeża, Kraków: Związek Literatów Polskich, 1999.
  • Szeroki, głęboki, wymalować wszystko, Kraków: Stowarzyszenie na Rzecz Kultury Kraków „Krakowska Alternatywa”, 2001.
  • Wigilijne psy, Gliwice: Editio, 2006.
  • Horror show, Kraków: Wydawnictwo i Księgarnia Korporacja Ha!art, 2006.
  • Przeciwko wszystkim [współautor Jarosław Urbaniuk], Lublin: Fabryka Słów, 2007.
  • Tracę ciepło, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007.
  • Prezes i Kreska. Jak koty tłumaczą sobie świat, Warszawa: Powergraph, 2008.
  • Tancerz [współautor Jarosław Urbaniuk], Lublin: Fabryka Słów, 2008.
  • Święty Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009.
  • Nadchodzi, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010.
  • Widma, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2012.
  • Ogień. Widowisko historyczno-fantastyczne, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2012.
  • Nim przyjdą słonie, Warszawa: Egmont Polska, 2013.
  • Szczęśliwa ziemia, Kraków: Sine Qua Non, 2013.
  • Żertwa i inne historie [współautor Jarosław Urbaniuk], Warszawa: Powergraph, 2014.
  • Rękopis znaleziony w gardle, Warszawa: Code Red Tomasz Stachewicz, 2014 [wydano jako dokument elektroniczny].
  • Zapiski Nosorożca. Moja podróż po drogach i bezdrożach i legendach Afryki, Kraków: Sine Qua Non, 2014.
  • Inna dusza, Warszawa: Od deski do deski, 2015.
  • Rzeczy utracone. Notatki człowieka posttowarzyskiego, Warszawa: Zwierciadło, 2017.
  • Exodus, Kraków: Sine Qua Non, 2017.
  • Czas cezarów, Kraków: SQN Originals – Sine Qua Non, 2019.
  • Kult, Warszawa: Świat Książki, 2019.
  • #Manto, Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska, 2020 [wydano jako dokument elektroniczny].
  • Chodź ze mną, Warszawa: Świat Książki, 2022.
  • Wróg, Warszawa: Świat Książki, 2024.

TŁUMACZENIA

rosyjski:

  • Счастливая земля [Szczęśliwa ziemia], tłum. Wadim Wiktorowicz Kumok, Moskwa: Fanzon, 2024.

ukraiński:

  • Голова змія [wybór opowiadań], tłum. Serhij Łeheza, Bucza: Widawnictwo Żupanśkogo, 2019.

węgierski:

  • Egy másik lélek [Inna dusza], tłum. Zsuzsa Mihályi, Budapest: Typotex, 2017.
  • A kultusz [Kult], tłum. Péter Hermann, Budapest: Poligráf, 2020.
Wróć