Literatura

fot. Robert Łakuta

Jacek Komuda

(ur. 1972) – prozaik, publicysta, współautor scenariuszy gier komputerowych i planszowych.

Współpracował z magazynami „Gamestar”, „Click!”, „Komputer Świat i Gry” oraz czasopismami „Magia i Miecz”, „Nowa Fantastyka”. Pisze felietony w tygodniku „Do Rzeczy”. Jego opowiadania były publikowane w tomach zbiorowych między innymi: Robimy rewolucję (2000), Demony (2004), Niech żyje Polska hura! (t. 1, 2006), Idiota skończony (2018).

Debiutował w 1991 roku na łamach „Nowej Fantastyki” opowiadaniem Czarna cytadela; jego kolejne teksty ukazywały się w pismach „Voyager. Almanach Grozy i Fantastyki”, „Złoty Smok”, „Fenix”. W 1999 roku została wydana jego pierwsza książka, zbiór opowiadań zatytułowany Opowieści z Dzikich Pól.

Twórczość Jacka Komudy koncentruje się na postaciach i wydarzeniach historycznych, głównie z okresu Rzeczpospolitej Obojga Narodów, umiejscowionych przede wszystkim na jej południowo-wschodnich terenach, które są bogate w gęste ciemne lasy, grobowce, a także tajemnicze ruiny dworków i fortec. Paweł Dunin-Wąsowicz określił jego twórczość mianem „fantasy kresowej”, która ma zabarwienie baśniowe, ludowe. Opiera się bowiem na wierzeniach oraz proroczych wizjach zawartych w snach bohaterów.

Komuda swobodnie łączy różne gatunki literackie – fantasy, powieści grozy, historyczną, przygodową, gawędę szlachecką, baśń, a także wykorzystuje legendy i podania. Wplata w język współczesny archaizmy, scalając w ten sposób oparte na dokumentach historycznych fakty z pisarską wyobraźnią.

Ponadto Jacek Komuda podejmuje dialog z Henrykiem Sienkiewiczem i jego sposobem przedstawienia Rzeczpospolitej szlacheckiej. Heroiczni bohaterowie polskiej historii stają się w twórczości Komudy ludźmi mającymi słabości i wady, a mityczne Kresy Wschodnie, kojarzone dziś z minioną tradycją polskiego dworu i drobną szlachtą zaściankową – miejscem krwawych pojedynków oraz manifestacji nadprzyrodzonych mocy i nieujarzmionych sił.

Za powieść Galeony wojny w 2009 roku otrzymał Nagrodę im. Leonida Teligi, w tym samym roku był także nominowany do Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego za książkę Diabeł Łańcucki. Otrzymał również Statuetkę Strażnika Pamięci 2023 w kategorii „Twórca” (redakcja tygodnika „Do Rzeczy” doceniła jego powieści: Diabła Łańcuckiego i Banitę z czasów sarmackich oraz Hubala, Westerplatte i Wiznę z czasów drugiej wojny światowej).

Jego opowiadania są publikowane między innymi w ukraińskich i rosyjskich antologiach (2016, 2017).

BIBLIOGRAFIA

cykle:

Orły na Kremlu

  • Samozwaniec, t. 1, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2009.
  • Samozwaniec, t. 2, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2010.
  • Samozwaniec, t. 3, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2011.
  • Samozwaniec, t. 4, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2013.
  • Samozwaniec. Moskiewska ladacznica, t. 1, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2017.
  • Car z żelaza, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2018.
  • Samozwaniec. Moskiewska ladacznica, t. 2, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2019.

Wrzesień 1939

  • Hubal, Lublin: Fabryka Słów, 2016.
  • Westerplatte, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2019.
  • Wizna, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2020.

Jaksa

  • Jaksa, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2018.
  • Jaksa. Bies idzie za mną, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2019.

Zawisza Czarny

  • Zawisza. Czarne krzyże [wraz z Maciejem Jurewiczem], t. 1, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2021.
  • Zawisza. Złamany półksiężyc [wraz z Maciejem Jurewiczem], t. 2, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2023.

Almanachy szlacheckie

  • Warchoły, złoczyńcy i pijanice, czyli spis hultajów z czasów Rzeczypospolitej Szlacheckiej, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2004.
  • Obżartuchy i opilce. Przewodnik po stołach, garach i innych krainach Wielkiej I Rzeczypospolitej, Warszawa: Fabryka Słów, 2024.

Inne

  • Opowieści z Dzikich Pól, Kościerzyna: Wydawnictwo Alfa, 1999.
  • Wilcze gniazdo, Lublin: Fabryka Słów, 2002.
  • Imię Bestii, Lublin: Fabryka Słów, 2005.
  • Bohun, Lublin: Lublin: Fabryka Słów, 2006.
  • Czarna szabla, Lublin: Fabryka Słów, 2007.
  • Diabeł Łańcucki, Lublin: Fabryka Słów, 2007.
  • Galeony wojny, t. 1–2, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2007–2008.
  • Czarna bandera, Lublin: Fabryka Słów, 2008.
  • Herezjarcha, Lublin: Fabryka Słów, 2008.
  • Banita, Lublin: Fabryka Słów, 2010.
  • Krzyżacka zawierucha, Lublin: Fabryka Słów, 2010.
  • Zborowski, Lublin: Fabryka Słów, 2012.
  • Ostatni honorowy, Lublin: Fabryka Słów, 2015.
  • Sztuka wojenna kozaków zaporoskich 1591–1638, Lublin–Warszawa: Zona Zero, 2023.
  • Samozwaniec. Polacy na Kremlu, tomy 1–4, Lublin–Warszawa: Fabryka Słów, 2023.
  • Rozmowy o Pierwszej Rzeczypospolitej [wraz z Jackiem Bartosiakiem i Markiem Budziszem], Warszawa: Zona Zero, 2024.
  • Upadek. Jak straciliśmy Pierwszą Rzeczpospolitą, Warszawa: Fabryka Słów, 2025.

Katarzyna Wójcik, PMK

Wróć