Literatura

Grażyna Plebanek
(ur. 1967) – pisarka i publicystka.
Ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, później pracowała między innymi jako dziennikarska w agencji Reuters oraz w „Gazecie Wyborczej”.
Debiutowała w 2002 roku powieścią Pudełko ze szpilkami, za którą zdobyła nagrodę w konkursie wydawnictwa Zysk i S-ka. W swoich książkach Plebanek koncentruje się na przedstawianiu współczesnych problemów społecznych, zwłaszcza tych dotyczących kobiet, ich tożsamości i relacji międzyludzkich. Pisarka często podejmuje tematy związane z cielesnością, duchowością oraz rolą tradycji i instytucji społecznych w kształtowaniu jednostki. Jej publikacje wyróżnia głęboka analiza psychologiczna postaci oraz odważne podejście do tematów tabu.
Wśród jej najważniejszych utworów znajduje się powieść Dziewczyny z Portofino (2005), która opowiada historię czterech młodych kobiet dorastających w Warszawie w latach 70. i 80. XX wieku. Książka ukazuje ich przyjaźń, dojrzewanie oraz zmagania z normami społecznymi, szkołą i Kościołem. Plebanek w tej powieści porusza kwestie społeczne i obyczajowe, ukazując wpływ tradycji na życie młodych ludzi.
Przystupa (2007) to kolejna ważna pozycja w dorobku autorki, przedstawiająca historię dziewczyny z polskiej wsi. Bohaterka emigruje do Szwecji w poszukiwaniu lepszego życia. Książka ukazuje doświadczenia kobiety na tle różnic kulturowych i religijnych obserwowanych w społeczeństwie; oczami młodej Polki „oglądamy życie polskich katolików, szwedzkich protestantów, ateistów, miłośników natury, zdeklarowanych kosmopolitów i beznarodowców szukających korzeni i tradycji”.
Nielegalne związki (2010) to z kolei powieść osadzona w międzynarodowym środowisku Brukseli, gdzie autorka stawia pytania o sens tradycyjnych związków i małżeństw w kontekście współczesnych relacji międzyludzkich. Książka porusza również tematykę erotyzmu i tożsamości.
W 2013 roku Plebanek opublikowała Córki rozbójniczki. To książka non-fiction, w której autorka przedstawia sylwetki silnych kobiet znanych z historii i literatury, analizując wpływ tych postaci na współczesne postrzeganie roli kobiet w społeczeństwie.
Plebanek jest również twórczynią opowiadań publikowanych w antologiach oraz felietonistką. Jej teksty ukazywały się w „Polityce”, „Wysokich Obcasach”, „Elle” i „Trendach”. Jej książki były tłumaczone na języki obce, a sama autorka uczestniczyła w licznych festiwalach literackich i spotkaniach autorskich, prezentując swoją twórczość międzynarodowej publiczności.
Plebanek jest laureatką nagrody Złote Sowy za promowanie Polski za granicą, nagrody Komisji Artystycznej Wrocławskiego Teatru Współczesnego i nagrody specjalnej w II konkursie dramaturgicznym Strefy Kontaktu (za sztukę Pani Furia).
BIBLIOGRAFIA
- Pudełko ze szpilkami, Poznań: Zysk i S-ka, 2002.
- Dziewczyny z Portofino, Warszawa: W.A.B., 2005.
- Przystupa, Warszawa: W.A.B., 2007.
- Nielegalne związki, Warszawa: W.A.B., 2010.
- Córki rozbójniczki, Warszawa: W.A.B., 2013.
- Bokserka, Warszawa: W.A.B., 2014.
- Pani Furia, Kraków: Znak, 2016.
- Słowa na szczęście i inne nienazwane stany duszy, Warszawa: Agora, 2019.
- Bruksela. Zwierzęcość w mieście, Warszawa: Wielka Litera, 2021.
- Rozbójniczki. Opowieść o ważnych kobietach, Warszawa: OsnoVa, 2021.
- Madmuazelka. Powieść, Warszawa: Agora, 2023.
TŁUMACZENIA
angielski:
- Illegal Liasons [Nielegalne związki], tłum. Danusia Stok, London: Stork Press, 2012.
francuski:
- Furie [Pani Furia], tłum. Cécile Bocianowski, Paris: Editions Emmanuelle Collas, 2019.
wietnamski:
- Quan hệ không hợp pháp [Nielegalne związki], tłum. Thi Thanh Thu Nguyen, Thanh fo Ho Chi Min: Nhà xuất bản Trẻ, 2010.
AH