Literatura

fot. Paweł Hoffman

Cezary Michalski

(ur. 1963) – prozaik, eseista, publicysta.

Cezary Michalski po ukończeniu studiów polonistycznych wyjechał do Francji, gdzie pracował jako sekretarz Józefa Czapskiego. Publikował w wydawanym od 1987 roku piśmie „brulion”, a także w „Tygodniku Literackim” – dla tego pisma przygotowywał przeglądy zagraniczne. W latach 90. XX wieku pracował w Programie TVP 1, w RTL7, później w Radiu Plus. Wraz z Kingą Dunin i Sławomirem Sierakowskim prowadził program Lepsze książki w TVP Kultura. Był także szefem działu opinii w gazecie „Dziennik Polska–Europa–Świat”, publicystą „Wprost” i „Newsweeka”.

Jako beletrysta objawił się dość późno i ku zaskoczeniu tych, którzy znali jego cztery książki poprzedzające debiut literacki. Dyskursywnie ujmowane sprawy polityki i ideologii były żywiołem, w którym doszedł do głosu temperament polemiczny Michalskiego. Jego bezkompromisowa publicystyka z lat 90. wywoływała żywiołowe dyskusje, a jego samego uznano za jednego z najciekawszych polskich intelektualistów związanych z prawą stroną sceny politycznej. Bohaterami Siły odpychania są emigranci, którzy wyjechali z Polski w połowie lat 80. XX wieku. Marek pełni funkcję attaché kulturalnego we Francji, Wojtek jest wiecznym studentem i duchowym anarchistą, a ich wspólna kochanka Marta jest żoną amerykańskiego socjologa. W planie anegdotycznym pierwsza powieść Cezarego Michalskiego jest dość banalną historią miłosnego trójkąta, w głębszej zaś warstwie – opowieścią o ideach i rozczarowaniu procesami ideowo-politycznymi, które zachodziły w Polsce po roku 1989.

Kolejna powieść Michalskiego – Jezioro Radykałów – ma charakter rozrachunkowy. Autor rozprawia się na jej kartach z własną biografią i genealogią bliskiego mu środowiska. Głównym bohaterem tej powieści jest czterdziestolatek, który w nagrodę za działalność na rzecz jednej z liberalnych partii zostaje wysłany na stypendium do Szwajcarii, gdzie wikła się w sprawę kryminalną. Oczekując w areszcie na decyzję sądu, snuje wspomnienia. Przedstawia się w nich jako człowiek przegrany i skompromitowany. Uświadamia sobie także, iż zarówno jego szwajcarscy rówieśnicy, jak i przyjaciele w kraju są ideowymi bankrutami. Akcja powieściowa w obu tych książkach jest pretekstowa. Autor podrzuca bowiem czytelnikowi idee i poglądy, konfrontuje postawy i programy polityczne, a „przygody” w jego powieściach mają wyłącznie charakter intelektualny.

W 2006 roku Cezary Michalski raz jeszcze zaskoczył czytelników, ogłaszając zbiór opowiadań Gorsze światy – tom groteskowej prozy fantastycznej z elementami political fiction. Jak przystało na klasyczną fantastykę, sześć utworów składających się na ten zbiór wzięło się z przejaskrawienia niepokojących zjawisk widocznych dziś w świecie (między innymi terroru politycznej poprawności, wzrastającej roli mediów, poszerzających się możliwości inwigilowania zwykłych obywateli).

Powieść Michalskiego Siła odpychania była w 2003 roku nominowana do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. W 2008 pisarz otrzymał Nagrodę im. Beaty Pawlak za cykl Listy z Ameryki ukazujący się na łamach „Dziennika”.

BIBLIOGRAFIA

  • Ezoteryczne źródła nazizmu [pod pseud. Marek Tabor], Kraków: Fundacja „bruLionu”, 1993.
  • Powrót człowieka bez właściwości, Warszawa: Casablanca Studio, 1996.
  • Ćwiczenia z bezstronności, Kraków: Arcana, 1999.
  • Ministerstwo prawdy, Kraków: Arcana, 2000.
  • Siła odpychania, Warszawa: W.A.B., 2002.
  • Jezioro Radykałów, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004.
  • Gorsze światy, Lublin: Fabryka Słów, 2006.

TŁUMACZENIA

węgierski:

  • A nácizmus ezoterikus forrásai [Ezoteryczne źródła nazizmu], tłum. Gáspár Keresztes, Budapest: Európa Könyvkiadó, 2005.

AS

Wróć