Wojciech Kuczok - ur. 1972, prozaik, poeta, krytyk filmowy i scenarzysta, speleolog; zdobywca Paszportu „Polityki” (2003), laureat Nagrody Literackiej „Nike” za powieść Gnój (2004).

Początkowo zajmował się głównie twórczością poetycką i nowelistyką. Jako poeta związany był ze śląską grupą poetycką Na Dziko, debiutował tomem wierszy Opowieści samowite (1996). Szybko jednak porzucił poezję na rzecz prozy - a dokładniej opowiadań i nowel. Już dwa pierwsze tomy opowiadań – Opowieści słychane (1999) i Szkieleciarki (2002) – przyniosły Kuczokowi uznanie krytyki i zainteresowanie czytelników, a także miano jednego z najbardziej obiecujących autorów młodszego pokolenia. Opowiadania Kuczoka z pierwszych dwóch tomów cenione były przede wszystkim ze niezwykłą językową sprawność, zmysł stylizatorski (inaczej rzecz ujmując: „słuch językowy”, umożliwiający autorowi swobodne poruszanie się w rozmaitych rejestrach mowy), umiejętnie wykorzystywaną intertesktualność oraz precyzję kompozycji. Już w opowiadaniach z tych tomów Kuczok wyraźnie zakreślił krąg tematów, które będą go nieodmiennie interesowały po dziś dzień. Prozę autora Gnoju umieścić można w nurcie literatury transgresyjnej, pisarz chętnie łamie obyczajowe i społeczne tabu, pisząc o przemocy w rodzinie, toksycznych związkach międzyludzkich i rozmaitych traumach rodzących się w relacjach damsko-męskich, o cierpieniach bohaterów, które sprawiają, że nie potrafią poradzić sobie ani ze światem, ani z samymi sobą. Przykładem jest choćby opowiadanie Diaboł (z tomu Opowieści słychane), uznawane za jeden z najlepszych tekstów Kuczoka, w którym autor skupił się na ukazywaniu niezdrowej relacji, naznaczonej okrucieństwem przemieszanym z czułością, między ojcem a synem, przedstawiając między innymi scenę katowania dziecka przez rodzica za pomocą pejcza.
Opowiadanie Diaboł jest o tyle kluczowe w twórczości Kuczoka, że stanowi swoiste preludium do najlepszej książki w dorobku autora, czyli Gnoju (2003). Z jednej strony powieść ta jest intertekstualną grą autor z konwencją sagi rodzinnej (w tym przypadku chodzi o tradycyjną rodzinę śląską), z drugiej – bolesną opowieścią o dysfunkcjonalnej rodzinie, w której ojciec – w imię specyficznie rozumianego „dobra dziecka” – tresuje syna, znęcając się nad nim fizycznie i psychicznie, co trwale wypacza osobowość głównego bohatera.  Przy czym – co warte jest podkreślenia – Kuczokowi udało się przedstawić tę „trudną” opowieść w niezwykle efektownej formie, pełnej językowych smaczków i literackich aluzji.
W kolejnych książkach – w tomie opowiadań Widmokrąg (2004) i powieści Senność (2008) – Kuczok nieco zmienia stylistykę swojej prozy: rezygnuje z efektownych gier językowych (choć nie do końca), wytłumia intertekstualne odniesienia, nie epatuje czytelnika stylizatorską wirtuozerią. Choć wciąż eksploruje tę samą tematykę, która zajmowała pisarza w poprzednich książkach. Pisze o toksycznych związkach, ludziach, którzy dokonawszy błędnych życiowych wyborów, próbują jednak, wbrew wszystkim i wszystkiemu, ocalić siebie. Widać to wyraźnie w Senności, w której trójka bohaterów – Adam, lekarz-gej, Robert, pisarz, który nie potrafi wydobyć się z kryzysu twórczego, Róża, aktorka tracąca popularność - musi uporządkować swoje życie rodzinne, co wymaga trudnych decyzji, aby móc normalnie funkcjonować i zaprowadzić choćby pozory ładu we własnym życiu.
Ważne miejsce w dorobku Kuczoka zajmują scenariusze filmowe, które pisarz tworzy na podstawie swojej prozy. Autor stworzył scenariusze do filmów Pręgi (2004, Grand Prix Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych) oraz Senność (2008) wyreżyserowanych przez Magdalenę Piekorz. Kuczok nie tylko sam współtworzy filmy, ale również pisze eseje o twórczości filmowej (To piekielne kino, 2006 oraz Moje projekcje, 2009).

BIBLIOGRAFIA

• Opowieści samowite, Bytom: „FA-art” 1996.
• Opowieści słychane, Kraków: biblioteka Studium,Zielona Sowa 1999. (nominacja do Nagrody Literackiej NIKE, nagroda PTWK).
• Szkieleciarki, Kraków: Zielona Sowa 2002.
• Gnój, Warszawa: W.A.B. 2003.(Książka laureatka Nagrody NIKE).
• Widmokrąg, Warszawa: W.A.B. 2004.
• Opowieści przebrane, Warszawa: W.A.B. 2005.
• To piekielne kino, Warszawa: W.A.B. 2006.
• Senność, Warszawa: W.A.B. 2008.
• Moje projekcje, Warszawa: W.A.B. 2009.
• Spiski. Przygody tatrzańskie, W.A.B., Warszawa 2010.
• Poza światłem, W.A.B., Warszawa 2012.
• Obscenariusz, W.A.B., Warszawa 2013.

TŁUMACZENIA

chorwacki:

• Glib [Gnój], Zagreb: Hrvatsko filolosko drustvo, 2005.

czeski:

• Smrad [Gnój], tłum. Barbora Gregorová, Praha: Havran, 2009.

francuski:

• Antibiographie [Gnój], tłum. Laurence Dyèvre, Paris: Editions de l'Olivier, 2006.
• Horizon fantôme [Widmokrąg], tłum. Laurence Dyèvre, Paris: Editions de l'Olivier, 2007.

holenderski:

• Beerput [Gnój], Amsterdam: Van Gennep, 2004.

litewski:

• Mėšlas: antibiografija [Gnój], tłum. Kazys Uscila, Vilnius: Mintis, 2005.

niderlandzki:

• Schimmering [Widmokrąg], tlum. Karol Lesman, Amsterdam: Van Gennep, 2010.

niemiecki:

• Im Kreis der Gespenster [Widmokrąg], Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2006.
• Dreckkerl. Eine Antibiographie [Gnój], tłum. Gabriele Leopold, Dorota Stroińska, Frankfurt am Main: Suhrkamp 2007.
• Höllisches Kino [To piekielne kino], tłum. Gabriele Leupold i Dorota Stroińska, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2008.
• Lethargie [Senność], przeł. Renate Schmidgall, Berlin: Suhrkamp Verlag 2011.

rosyjski:

• Дряньё [Gnój], Moskwa: NLO, 2005.
• Kak son [Senność], tłum. Jurij Czajnikow, Sankt-Petersburg: Azbuka, 2011.

rumuński:

• Mizeria. Antibiografie [Gnój], tłum. Constantin Geambasu, Bucuresti: Editura Polirom, 2008.

serbski:

• Pogan [Gnój], tłum. Milan Duskov, Laguna 2006.

słowacki:

• Hnoj [Gnój], Bratislava: Belimex, 2005.

ukraiński:

• Гівнюк [Gnój], tłum. Natalia Czorpita, Calvaria 2007.

węgierski:

• Búz [Gnój], tłum. Körner Gábor, Budapest: Magvető, 2007.

włoski:

• Melma [Gnój], tłum. Silvano De Fanti, Udine: Forum, 2009.