(ur. 1964) – poeta, eseista, autor zapisków dziennikowych.

Od 1997 roku pełni funkcję dyrektora Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Praniu i Muzeum Michała Kajki w Ogródku (od 2000). Jest redaktorem pisma literackiego „Topos”.

Literackie korzenie wczesnej liryki Wojciecha Kassa czerpały z twórczości Czesława Miłosza. Z czasem jednak jego wiersze stopniowo zakorzeniały się w kulturowy krajobraz Mazur, a pejzaż krainy tysiąca jezior wrastał w głębokie warstwy słów poety. Dokumentem współczesnych Mazur, pisanym z perspektywy łączącej spojrzenie autochtona i przybysza, jest dziennik poety zatytułowany Notes. Z kolei książkę Aj, moi dawno umarli (1996) wypełniają próby tropienia śladów Czesława Miłosza i jego rodziny w Sopocie i na Suwalszczyźnie, inne publikacje między innymi Pęknięte struny pełni. Wokół Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (2004), przewodniki i informatory muzealne – Leśniczówka i poeta (2000), Pranie, leśniczówka Zielonego Konstantego (2008), Pranie i poeta (opracowanym wspólnie z żoną, Jagienką Kass, 2010) oraz trzydzieści pięć historycznoliterackich haseł, które zamieścił w opracowaniu pt. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany (2008), przybliżają czytelnikowi rozmaite wędrówki przez mazurskie ścieżki Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i innych pisarzy związanych z Mazurami.

W tomach Przypływ cieni (2004), Gwiazda Głóg (2005) znakiem rozpoznawczym jego liryki staje się czułość, zaś kolejne utwory odsłaniają refleksje o ulotności bytu, kruchości świata, doświadczeniu śmiertelności kultur, pragnieniu ocalenia choćby drobnych fragmentów rzeczywistości. Od tomu Wiry i sny (2008) poeta coraz wyraźniej posługuje się nową, samodzielnie wypracowaną dykcją poetycką. Jej potwierdzeniem są kolejne zbiory wierszy: 41 (2010), Dwadzieścia jeden wierszy (2012), Ba! (2014) oraz Przestwór. Godziny (2015). Poezja staje się w nich sposobem lirycznego docierania do wnętrza – siebie i świata – jasnych i mrocznych zakamarków kosmosu i własnej duszy. Z kolei tomy Otwarte na klucz (2023) i Medytacje na 31 dni (2024) wypełniają utwory kontemplacyjne. Poeta zachęca w nich do zatrzymania się w biegu życia, odnalezienia spokoju, wskazuje, że cisza, kontemplacja i głęboka duchowość pozwolą na oderwanie od powierzchowności i chaosu współczesnego świata.

Wojciech Kass został uhonorowany między innymi: Nagrodą im. Kazimiery Iłłakowiczówny za Do światła i Jeleń Thorwaldsena (2000), Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (2001), Brązowym i Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007, 2015), Brązowym Krzyżem Zasługi (2008), Nagrodą prezydenta Sopotu w dziedzinie kultury i sztuki „Sopocka Muza” (2011). Za dorobek poetycki Wojciech Kass otrzymał w 2004 roku nagrodę „Nowej Okolicy Poetów”. Był także nominowany do Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur za książki: Pęknięte struny pełni. Wokół Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (2005), Gwiazda Głóg (2006), Wiry i sny (2009) oraz Nagrody Literackiej m.st. Warszawy w kategorii „Literatura piękna – poezja” za Przestwór. Godziny (2016).

Wiersze Wojciecha Kassa tłumaczone były na język angielski, bułgarski, chorwacki, czeski, francuski, hiszpański, litewski, niemiecki, rosyjski, serbski, słoweński i włoski. Mają je również w swoim repertuarze pieśniarze, na przykład: Hanna Banaszak, Stanisława Celińska, Krzysztof Napiórkowski, Grzegorz Turnau.

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Do światła, Olsztyn–Pranie: Agencja Fotograficzno-Wydawnicza WIT, 1999.
• Jeleń Thorwaldsena, Warszawa: Wydawnictwo „Twój Styl”, 2000.
• Prószenie i pranie, Warszawa: Wydawnictwo „Iskry”, 2002.
• Przepływ cieni, Warszawa: Wydawnictwo „Iskry”, 2003.
• Gwiazda Głóg, Warszawa: Wydawnictwo „Iskry”, 2005.
• Pieśni miłości, pieśni doświadczenia, z Krzysztofem Kuczkowskim, Bydgoszcz: Galeria Autorska, 2006.
• Wiry i sny, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2008.
• 41, Warszawa: Wydawnictwo „Iskry”, 2003.
• Czterdzieści jeden. Wiersze, glosy, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2012.
• Ba!, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2014.
• Przestwór. Godziny, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2015.
• Pocałuj światło. 89 wierszy, Warszawa: Wydawnictwo „Iskry”, 2016.
• Ufność. Trzy poematy, Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2018.
• Objawy, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2019.
• Metaf. 20 wierszy o położeniu, Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2020.
• Kamyk metafizyczny. Wiersze i poematy z lat 1996–2021, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021
• Otwarte na klucz, Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2023.
• Medytacje na 31 dni, Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2024.

antologie (wybór):

• Między słowem a światłem. Poezja i malarstwo współczesnych artystów z Wybrzeża, wstęp i wybór Kazimierz Nowosielski, Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury, 2006.
• Poza słowa. Antologia wierszy 1976–2006, wstęp, wybór i red. Tadeusz Dąbrowski, Gdańsk: słowo / obraz terytoria, 2006.
• Do przyjaciela wroga. Niemcy w poezji polskiej. Antologia, red. Piotr Roguski, Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, 2010.
• Konstelacja Toposu, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2015.
• Klęcznik ze słów. Modlitewnik poetycki, Warszawa: Wydawnictwo Fronda, 2017.

książki krytyczne:

• Zderzenia. Rzecz o Mironie Białoszewskim, Czesławie Miłoszu, Klausie Kinskim, Zbigniewie Cybulskim, Ryszardzie Milczewskim-Bruno, Andrzeju Dudzińskim, Agnieszce Osieckiej i innych, Sopot: Wydawnictwo Pionier, 1995.
• Aj, moi dawno umarli, Sejny: Fundacja Pogranicze, 1996.
• Pęknięte struny pełni. Wokół Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Olsztyn–Pranie: Agencja Fotograficzno-Wydawnicza WIT, 2004.
• Światło jaśnie gość, Białystok: Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, 2018.

książki eseistyczne:

• Tak. Trzy eseje o poezji, Gdynia: Atelier Słowa, 2018.
• Ręka pisząca, Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2021.
• Listy do (nie)poznanego poety, Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2025.

notesy:

• Pranie. Książka do pisania (wraz z Jagienką Kass), Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2019.
• Konstanty Ildefons Gałczyński. Książka do pisania (wraz z Jagienką Kass), Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2020.
• Notes Wojciech Kass, Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2024.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Elements [Okruchy. Fotografie], tłum. Karol Chojnowski, Desmond Graham, Patrick Fox, Augustów: Dom Pod Brzozą, 2011.

niemiecki:

• 10 Gedichte aus Masurenland, Berlin: Versager Verlag, 2004.
• Krümel [Okruchy. Fotografie], tłum. Karl Grenzler, Augustów: Dom Pod Brzozą, 2011.

słoweński:

• K svetlobi [wybór], tłum. Katarina Šalamun-Biedrzycka, Maribor: Kulturno društvo Mariborska literarna družba, 2024.

PMK