(ur. 1967) – poeta, biograf, publicysta, felietonista, redaktor.

Studiował polonistykę, a przez krótki czas również filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był też słuchaczem wykładów z filozofii prowadzonych przez księdza Józefa Tischnera w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Debiutował jako Wojciech Ciura (pod panieńskim nazwiskiem matki) w 1985 roku wierszem Najlepszym poetą jest w tygodniku „Radar”. Później publikował utwory i artykuły na łamach periodyku Koła Naukowego Polonistów UJ oraz brał udział w licznych konkursach poetyckich. Pierwsze wiersze pod swoim nazwiskiem zamieścił na łamach „brulionu” w 1990 roku; były to utwory nagrodzone w konkursie organizowanym przez to pismo. Następnie publikował wiersze i recenzje w „NaGłosie”, a także rozpoczął współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym” i z miesięcznikiem „Znak”; w latach 1996–2000 był w zespole redakcyjnym pisma, a później pracował jako redaktor w Wydawnictwie Znak. Jest członkiem Rady Programowej Instytutu Myśli Józefa Tischnera, działa w Fundacji im. Brata Alberta, a w 2013 roku objął funkcję wiceprzewodniczącego Rady Fundacji. Jest również członkiem Rady Fundacji Anny Dymnej „Mimo Wszystko” oraz Rady Fundacji „Tygodnika Powszechnego”.

Już w debiutanckim tomie Wybór większości Bonowicz zaprezentował spójną, wyrazistą poetykę, której, mimo rozmaitych modyfikacji, pozostaje wierny aż do tomów najnowszych. W krótkich wierszach interesuje Bonowicza niuans, cieniowanie słów, akcentowanie niejasności i niejednoznaczności. Jego wiersze są skondensowane, gnomiczne, lecz mimo to często rządzi nimi poetyka fragmentu – nierzadko intencjonalnie nieforemnego, nieprzekładalnego i odpornego na proste wyjaśnienia. Dzieje się tak, ponieważ Bonowicz nie uznaje wiersza za odpowiedź, lecz za narzędzie do stawiania pytań. W Hurtowni ran z 2000 roku czytamy na przykład: „Ale kim ja jestem? Czasem nie można / pogodzić tego że jesteś i tego kim”. Co ważne, Bonowicz nie waha się stawiać pytań najbardziej fundamentalnych, wprost metafizycznych. Jest zresztą we współczesnej polskiej poezji autorem bodaj najowocniej czerpiącym z inspiracji chrześcijańskich, choć jego wierszom daleko do jakiejkolwiek konfesyjnej ostentacji. Bytują one nierzadko jak znak na drodze – którego zadaniem jest wytrącenie z nieuwagi, pobudzanie do uważności. Funkcją wiersza jest przy tym raczej zaciemnianie i komplikowanie – rozbijanie iluzji pełni, jedności, komplementarności. Zapewne właśnie ze zderzenia powagi (nigdy koturnowej), skumulowanej językowej energii i egzystencjalnej dociekliwości bierze się osobność i wybitność wierszy Wojciecha Bonowicza. Inną niezwykle ważną cechą jego utworów jest ich otwartość: „To nie dla dziecka / myślę sobie ale / pokazuję mu swoje wiersze / i pozwalam dorysować / nowe”. Wiersze Bonowicza zapraszają nie tylko do mówienia inaczej, przemyśliwania świata i języka na nowo, lecz także do bycia razem. To poezja gościnna – oraz rodzinna. Poeta pisze bowiem również wiersze dla dzieci, opublikował między innymi Bajki Misia Fisia, ilustrowane przez Bartosza „Fisza” Waglewskiego (książka wpisana na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej).

Jest ponadto autorem książek biograficznych o Józefie Tischnerze (Tischner, 2001; Kapelusz na wodzie, 2010) i książek-wywiadów z Janiną Ochojską, o. Leonem Knabitem, Tomaszem Węcławskim i ks. Tadeuszem Isakowiczem-Zaleskim. Opracował wybory wierszy Marcina Świetlickiego (Nieoczywiste, 2007), Władysława Sebyły (Dialog w ciemności, 2012) i piosenek Fisza (Warszafka płonie, 2013). Chętnie współpracuje z muzykami rockowymi jako autor tekstów oraz wokalista: wystąpił gościnnie na płytach zespołu Lesers Bend, udzielał się także na koncertach zespołów Fisz Emade Tworzywo, Kim Nowak, Pablopavo i Ludziki oraz Świetliki.

Był wyróżniony w zorganizowanym przez „brulion” pierwszym Konkursie na Brulion Poetycki (1989), otrzymał także nagrody i wyróżnienia w kilku konkursach organizowanych przez inne pisma. Jego książka Tischner uzyskała nominację do Nagrody Literackiej „Nike” (2002). Za tom Pełne morze w 2007 roku był ponownie nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” oraz otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia. W 2014 roku za Echa dostał po raz trzeci nominację do Nagrody Literackiej „Nike”, a także do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Kolejną nominację do Nagrody Literackiej „Nike” przyniósł mu w 2018 roku zbiór Druga ręka. W 2012 roku Bonowicz został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za działalność na rzecz społeczności lokalnej, a w 2019 roku (wraz z żoną) – Medalem św. Brata Alberta za działalność na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną. W 2020 roku autor został jednym z laureatów pierwszej edycji Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO, ponownie otrzymał tę nagrodę w 2022 roku.

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Wybór większości, Łódź: Stowarzyszenie Literackie im. K.K. Baczyńskiego, 1995.
• Hurtownia ran, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2000.
• Wiersze ludowe, Legnica: Biuro Literackie Port Legnica, 2001.
• Pełne morze, Wrocław: Biuro Literackie, 2006.
• Wybór większości i Wiersze z okolic, Wrocław: Biuro Literackie, 2007.
• Polskie znaki, Wrocław: Biuro Literackie, 2010.
• Echa, Wrocław: Biuro Literackie, 2013.
• Druga ręka, Kraków: Wydawnictwo a5, 2017.
• Wiersze wybrane, Kraków: Wydawnictwo a5, 2020.
• Wielkie rzeczy, Kraków: Wydawnictwo a5, 2022.

publikacje dla dzieci:

• Bajki Misia Fisia, Kraków: Znak, 2012.
• Misiu Fisiu ma dobry dzień, dobry dzień, Kraków: Znak, 2015.

felietony i miniatury literackie:

• Sto lat. Książka życzeń [gawędy etnograficzne], Kraków: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli, 2018.
• Dziennik końca świata, Kraków: Znak, 2019.
• Historie na każdą godzinę, Kraków: Znak, 2022.
• Dziennik pocieszenia, Kraków: Znak, 2024.

publikacje o księdzu Józefie Tischnerze:

• Tischner, Kraków: Znak, 2001.
• Kapelusz na wodzie. Gawędy o księdzu Tischnerze, Kraków: Znak, 2010.
• Śladami księdza Józefa Tischnera po Starym Sączu. Przewodnik, Stary Sącz: Towarzystwo Miłośników Starego Sącza, 2021.

TŁUMACZENIA

angielski:

• w antologii: City of Memory: a Bilingual Anthology of Contemporary Polish Poetry [Miasto pamięci: dwujęzyczna antologia współczesnej poezji polskiej], tłum. Michael J. Mikoś, Bloomington: Slavica Publishers, 2015.
• My People & Other Poems [wybór wierszy], tłum. Piotr Florczyk, Portland, OR: Tavern Books, 2016.
• Many Happy Returns. A Book of Well-Wishes [Sto lat. Książka życzeń], tłum. Søren Gauger, Kraków: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli, 2018 .

czeski:

• w antologii: Bílé propasti: antológie mladé polské poezie, Brno: Host/Weles, 1997.
• Lidové básně; Ozvěny [Wiersze ludowe, Echa], tłum. Jiří Červenka, Praha: Triada, 2015.

hiszpański:

• w antologii: Poesía a contragolpe. Antología de poesía polaca contemporánea (autores nacidos entre 1960 y 1980), tłum. Abel Murcia, Gerardo Beltrán, Xavier Farré, Zaragoza: Universidad de Zaragoza, 2012.
• w antologii: El cerezo crece… Una generación consolidada cinco poetas cracovianos tras la caída del muro de Berlín. Antología bilingüe polaco-español, Granada: Editorial Universidad de Granada, 2015.

rosyjski:

• w antologii: Современные польские поэты, red., posł. i tłum. Igor Biełow, Sankt-Peterburg: Izdatel’stvo Ivana Limbaha, 2022.

rumuński:

• Ecouri şi alte poeme [wybór wierszy], tłum. Sabra Daici, Bucureşti: Editura Tracus Arte, 2014.

serbski:

• w antologii: Стање приправности: преглед савремене пољске поезије : генерација БруЛиона и новији аутори, tłum. Aleksandar Šaranac, Beograd: Albatros Plus, 2010.
• w antologii: Мој пољски песнички 20. век, tłum. B. Rajčić, Beograd: Treci Trg, 2012.

słowacki:

• Druhá ruka a iné básne [wybór wierszy], tłum. Peter Milčák, Levoča: Vydavateľstvo Modrý Peter, 2019.

włoski:

• w antologii: Inattese vertigini: antologia della poesia polacca dopo il 1989, tłum. A. Amenta, L. Costantino, Udine: Forum, 2010.
• Mare aperto [Pełne morze], tłum. Leonardo Masi, [Catania]: Incerti Editori, 2012.

EZ