(1921–2005) – poeta, dramaturg, historyk i teoretyk literatury, tłumacz.

Debiutował w 1948 roku tomem prozy poetyckiej Legendy pomorskie i zbiorem wierszy Żywe wymiary. Twórczość Karpowicza zaliczona jest przez krytyków do nurtu poezji lingwistycznej. Autor ten potrafił bowiem wydobywać ze słów i związków frazeologicznych ich maksymalną wieloznaczność, mnożył konteksty i wypełniał je nowym materiałem, dzięki czemu jego utwory są wyjątkowo pojemne, otwarte na liczne, niewykluczające się wzajemnie interpretacje. Przykładem jego charakterystycznej, osadzonej głęboko w języku metaforyki jest tom W imię znaczenia, który zachęca czytelnika do refleksji nad naturą języka i jego rolą w kształtowaniu rzeczywistości.

Tom Słoje zadrzewne zawiera wyjątkowy w poezji Karpowicza utwór interwencyjny – jest nim poemat Moja Czeczenia, wyrażający zdecydowany sprzeciw wobec rosyjskiej interwencji na ten kraj. Poza tym zajmują Karpowicza kwestie metafizyczne, nieustanne badanie wytrzymałości języka i wydobywanie go z zafałszowań, do jakich prowadzi zbyt lekkomyślna metaforyzacja. Poezja ta jest trudna w odbiorze, jest bowiem głęboko zakorzeniona w tradycji polskiej awangardy, ale jednocześnie wykracza poza jej ramy, wprowadzając innowacyjne rozwiązania formalne.

Z kolei w tomie Małe cienie wielkich czarnoksiężników czytelnik znajduje zbiór poetyckich miniatur, które łączą w sobie aforystyczną precyzję i głęboką refleksję. Autor, znany z eksperymentów językowych, w tej książce skupia się na kondensacji myśli i emocji, tworząc krótkie, ale niezwykle wymowne teksty. Karpowicz precyzyjnie ukazuje, jak język i poezja mogą być narzędziami do odkrywania ukrytych znaczeń i paradoksów rzeczywistości.

Karpowicz często polemizował z literacką tradycją, jednocześnie czerpiąc z niej inspiracje, co nadawało jego utworom wielowymiarowość. Choć jego twórczość jest osadzona w polskich realiach, poruszane przez niego problemy mają wymiar uniwersalny, co sprawia, że są zrozumiałe dla szerokiego grona odbiorców.

Karpowicz był także znanym badaczem twórczości Bolesława Leśmiana, pisywał ponadto słuchowiska radiowe i sztuki teatralne między innymi: Zielone rękawice (1961), Człowiek z absolutnym węchem (1964), Charon od świtu do świtu (1972). Był związany z Uniwersytetem Wrocławskim i Uniwersytetem Stanowym Illinois.

Był wielokrotnie nagradzany. Jest laureatem Nagrody ZAiKS-u (1961), Nagrody Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1975), Nagrody Miesięcznika „Odra” (2000), Nagrody Czterech Kolumn (2001). Za tom wierszy Słoje zadrzewne był nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” (2000).  Świadectwem jego przyjaźni z Andrzejem Falkiewiczem i Krystyną Miłobędzką, z którymi autor Słojów zadrzewnych korespondował po wyjeździe z Polski, są opublikowane zbiory listów i esejów.

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Żywe wymiary, Szczecin: Polskie Pismo i Książka, 1948.
• Gorzkie źródła, Wrocław: Związek Literatów Polskich, 1957.
• Kamienna muzyka, Warszawa: Czytelnik, 1958.
• Znaki równania, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960.
• W imię znaczenia, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962.
• Trudny las, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964.
• Odwrócone światło, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972.
• Poezja niemożliwa. Modele Leśmianowskiej wyobraźni, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975.
• Dramaty zebrane, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975.
• Rozwiązywanie przestrzeni. Poemat polifoniczny, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1989.
• Słoje zadrzewne, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999.
• Małe cienie wielkich czarnoksiężników, Wrocław: Biuro Literackie, 2007.
• Utwory poetyckie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2014.
• Dzieła zebrane, tomy 1–6, Wrocław: Biuro Literackie, 2015.
• Zmyślony człowiek, Wrocław: Biuro Literackie, 2020.
• Eseje, tomy: 1–4, Wrocław: Warstwy, 2019–2023.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA

• Stiepan Szczypaczow, Strofy miłosne, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960.
• Mirodrag Pavlovič, Sobowtóry, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965.

TŁUMACZENIA

serbski:

• Lekcija tišine. Izabrane pesme [wybór], tłum. Petar Vujičić, Kruševac: Bagdala, 1964.

słowacki:

• Tažký les [wybór], tłum. Vlastimil Kovalčik, Bratislava: Slovenský spisovatel’, 1969.

włoski:

• Dalla storia della sorgente del tronco bianco [wybór], tłum. Franco Ferrara, Roma: Edizioni Terzo Millennio, 1968.

PMK