Literatura

Remigiusz Grzela

(ur. 1977) – poeta, dramatopisarz i autor książek o charakterze biograficznym, w których często opisuje wpływ wielkiej historii na losy jednostek podczas drugiej wojny światowej.

Grzela ukończył Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Debiutował tomikiem Świat banalny. Wiersze. Po nim przyszedł czas na kolejne utwory poetyckie, a także na publikacje zawierające zbiory wywiadów z osobami ze świata sztuki, ale też naukowcami i myślicielami. Sięgnął też po formę wywiadu rzeki, przeprowadzając rozmowy między innymi z Marianem Kociniakiem i Barbarą Krafftówną.

Pierwsza powieść autora nosi tytuł Bądź moim Bogiem i jest inspirowana postacią Wiery Gran, znanej śpiewaczki, która podczas okupacji występowała w warszawskim getcie, a po wojnie została oskarżona o kolaborację z Niemcami. Opisując ostatnie lata artystki, autor ubiera fakty w fikcję literacką. Wprowadza też do książki postać młodego dziennikarza, który w pewnym momencie zaczyna rozumieć, że jego zawód kończy się tam, gdzie się zaczyna prywatna opowieść.

Mianem biografii reporterskiej można określić książkę Wybór Ireny. Opowiada ona o Irenie Gelblum, znanej jako Irena Conti, i jej pełnym fikcji, tajemnic i mitów życiu. Grzela przywraca pamięć o brawurowej łączniczce Żydowskiej Organizacji Bojowej, która wybrała nieistnienie, decydując się wymazać siebie ze wspomnień i z książek historycznych. Z kolei w Podwójnym życiu reporterki stworzył biograficzną opowieść o Orianie Fallaci i Teresie Torańskiej. Dziennikarki czasami mijały się na zawodowym szlaku, ale spotkały się dopiero na łamach książki, która pokazuje ich bezkompromisowość, profesjonalizm i upór w dążeniu do celu.

Znanym postaciom poświęcona jest też książka Z kim tak ci będzie źle jak ze mną? Historia Kaliny Jędrusik i Stanisława Dygata. Autor przygląda się w niej karierom dwojga artystów, ich brzemiennym w skutkach decyzjom, obalając przy tym mit, według którego błyskotliwy pisarz stworzył kobietę wampa.

Osobną część pisarstwa Grzeli zajmują teksty przeznaczone na scenę, takie jak Błękitny diabeł czy Oczy Brigitte Bardot, które wykonywała Barbara Krafftówna. Pisarz z teatrem związany jest od wielu lat. Był kierownikiem literackim Teatru Na Woli, a obecnie pełni tę funkcję w Teatrze Żydowskim, z którym organizuje Festiwal Warszawa Singera.

Grzela jest też reżyserem teatralnym i współautorem trzyodcinkowego dokumentu Polska Jasienicy, a także filmu Krafftówna w krainie czarów. W 2025 roku został Ambasadorem Fundacji i kampanii Cała Polska czyta dzieciom.

BIBLIOGRAFIA

  • Świat banalny. Wiersze, Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1998.
  • Rozum spokorniał. Rozmowy z twórcami kultury, Warszawa: Interlibro, 2000.
  • Drzewa wierzą naprawdę, Tczew: Grupa Wydaw. Pomorskie, 2001.
  • Bagaże Franza K. Podróż, której nigdy nie było, Michałów–Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004.
  • Psychotest czyli Antologia dramatów o HIV/AIDS, Warszawa: Krajowe Centrum ds. AIDS. Agenda Ministra Zdrowia, 2005.
  • Bądź moim Bogiem, Warszawa: W.A.B., 2007.
  • Piotrek. Drogi Piotra Łazarkiewicza, Warszawa: Wydawnictwo Teatru Na Woli, 2008.
  • Oczy Brigitte Bardot, Warszawa: Wydawnictwo Teatru Na Woli, 2008.
  • Hotel Europa. Rozmowy, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2009.
  • Marian Kociniak spełniony. Rozmawia Remigiusz Grzela, Warszawa: Wydawnictwo Trio – Teatr Na Woli im. Tadeusza Łomnickiego, 2010.
  • Wolne, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2012.
  • Było, więc minęło. Joanna Penson: dziewczyna z Ravensbrück, kobieta „Solidarności”, lekarka Wałęsy, Warszawa: PWN, 2013.
  • Wybór Ireny, Warszawa: Dom Wydawniczy PWN, 2014.
  • Złodzieje koni, Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka, 2014.
  • Obecność. Rozmowy, Warszawa: Drzewo Babel, 2015.
  • To, co najważniejsze. Irena Jun i Stanisław Brudny, Warszawa: Wydawnictwo Teatru Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza, 2015.
  • Krafftówna w krainie czarów. Barbara Krafftówna w rozmowie z Remigiuszem Grzelą, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2016.
  • Podwójne życie reporterki. Fallaci, Torańska, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2017.
  • Mała nocna muzyka. Gwiezdne skrzypce Wandy Wiłkomirskiej, Kraków: Małe PWM Edition, 2019.
  • Z kim tak ci będzie źle jak ze mną? Historia Kaliny Jędrusik i Stanisława Dygata, Wydawnictwo Otwarte 2020
  • Trzy życia Ireny Gelblum, Warszawa: Bellona, Fundacja Historia i Kultura, 2023.

MHS

Wróć