Literatura

fot. Ela Lempp

Piotr Wojciechowski

(ur. 1938) – prozaik, poeta, autor książek dla dzieci, rysownik, reżyser filmowy, publicysta kulturalny.

Członek Związku Literatów Polskich w latach 1970–1983. W okresie 2002–2005 pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Wchodzi w skład kapituły Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego współfinansowanej przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Jako powieściopisarz debiutował w 1967 roku książką Kamienne pszczoły, docenioną wówczas przez czytelników i krytykę – otrzymał za nią nagrodę im. Wilhelma Macha. Wojciechowski w swojej twórczości prozatorskiej posługuje się konsekwentnie takimi środkami jak pastisz bądź cytat, świadomie łączy różnorakie stylistyki (na przykład powieści psychologiczno-obyczajowej i sensacyjno-szpiegowskiej). Swobodnie traktuje przy tym realia historyczno-obyczajowe, tworząc prozę impresyjną, kreującą własny obraz świata. Współwystępowanie różnych płaszczyzn czasowych wydaje się próbą zapisu polskiej tradycji w takiej postaci, jaka zawarta jest w społecznej świadomości (czytelnik może te wątki odnaleźć chociażby w książce Strych świata). A zatem rzeczywistość jego powieści jest pełna stereotypów, zapożyczeń z literackich konwencji i stylów, jak na przykład w Tratwie manekina. Zaś w Harpunniku otchłani pisarz przeniósł czytelników do Zakopanego przełomu lat 80 i 90. XX wieku. Świat tej powieści tworzą interpretacje współczesnych mitów. Jest w niej także widoczna fascynacja Podhalem (autor jest bowiem znawcą gór i ich kultury) oraz francuską moderną. W 2024 roku publikował w obszernych fragmentach powieść zatytułowaną Obietnica Bezdroży, w której bohaterowie mierzą się z wyzwaniami XXI wieku.

Jego tomiki poetyckie są zbiorami wierszy z różnych lat i etapów życia. Wojciechowski, komponując je, zadbał o to, aby czytelnik czuł się niby jak przy wspinaniu się na szczyt – od korzeni słów, po jaskinie, doliny, przełęcze aż po ujrzenie horyzontu. Autor o swojej twórczości mówi w następujący sposób: „W swoich książkach po prostu zapraszam ludzi do stołu zastawionego rozmaitymi potrawami. Częstujcie się, rozmawiajmy przy tym, pogadajmy, a już co kto znajdzie… Pisanie to jest działalność nie tylko świadoma. To jest również zakładanie drenów w swoją podświadomość”.

Piotr Wojciechowski eseje, felietony i recenzje publikował na łamach takich periodyków jak „Wyspa” „Więź” „Przegląd Katolicki” „Pastores”, „Nowe Książki”. Jest także autorem ilustracji do następujących książek: Mysteria, 48 miniatur prozą Krzysztofa Lipowskiego (2020), Władcy czterech ścian Jolanty Cywińskiej (2021), Wszędzie – tomu wierszy Krzysztofa D. Szatrawskiego (2021), Pieszycka księga umarłych – tomu wierszy Adama Lizakowskiego (2022), Nie zabrałam z sobą radości – wyboru wierszy poetek ukraińskich (2023). Publikuje sztuki sceniczne, tworzy scenariusze filmowe i telewizyjne.

Został odznaczony Nagrodą Fundacji im. Kościelskich za całokształt twórczości (1978), Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2016), Nagrodą Literacką im. Władysława Reymonta za całokształt twórczości (2019). Za tom Chleb z deszczem otrzymał nominację do „Orfeusza” – Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego za najlepszy tom roku (2019).

BIBLIOGRAFIA

proza:

  • Kamienne pszczoły, Warszawa: Iskry, 1967.
  • Czaszka w czaszce, Warszawa: Iskry, 1970.
  • Ulewa, kometa, świński targ, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974
  • Wysokie pokoje, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977.
  • Manowiec, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978.
  • Półtora królestwa, opowiadania beskidzkie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1984.
  • Obraz napowietrzny, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988.
  • Szkoła wdzięku i przetrwania, Warszawa: Agawa, 1995.
  • Harpunnik otchłani, Warszawa: Odeon, 1996.
  • Próba listopada, Warszawa: W.A.B., 2000.
  • Doczekaj nowiu, Warszawa: Świat Książki, 2007.
  • Serce do gry, Warszawa: Świat Książki, 2010.
  • Tratwa manekina, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2013.
  • Strych Świata, Warszawa: Wielka Litera, 2016.
  • Był blisko: mała powieść z początku XXI wieku, Pelplin: Wydawnictwo Wyższego Seminarium Duchownego „Bernardinum”, 2018.
  • Przebierańcy i przechodnie, opowiadania warszawskie, Warszawa: Biblioteka Słów 2019
  • Zły wiatr, Lublin: Test, 2020.
  • Kochanek Królowej Roju, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2023.

poezja:

  • Poczta świąteczna, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2016.
  • Chleb z deszczem, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2018.
  • Lato świetlne, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2023.

Książki dla dzieci i młodzieży:

  • Lew koloru marchewki, Warszawa: RSW Prasa–Książka–Ruch, 1971.
  • Czarodzieje pachną klejem, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976.
  • Zdobywcy orzechowego tortu, Warszawa: RWS Prasa–Książka–Ruch, 1974.
  • Poniedziałek, którego nie było, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977.
  • Jezioro na wyspie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1979.
  • Autobus spóźnialskich, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980.
  • Wiatr schwytany w lustro, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984.
  • Skrzypce wiatrem poruszane, Supraśl: Arka, 1985.
  • Najlepszy indiański samochód, Supraśl: Arka, 1986.
  • Dom z ptaków, Supraśl: Arka, 1987.
  • Bajki żółtego psa, Warszawa: Stentor, 1993.
  • Z kufra Pana Pompuła, Warszawa: Stentor, 1993.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA

  • Jan Fleischer, Cztery wykłady o pisaniu scenariusza (An Approach to Screenwriting for the Feature Film), Łódź: Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna. Dział Wydawniczy, 1997.

TŁUMACZENIA

francuski:

  • Un crane dans un crane [Czaszka w czaszce], tłum. Jean-Yves Erhel, Losanna: L’Âge d’Homme, 1988.
  • Les conquerants du gateau aux niox [Zdobywcy orzechowego tortu], Paris: Nathan, 1981.

niemiecki:

  • Steinerne Bienen [Kamienne pszczoły], tłum. Klaus Staemmler, Hamburg: Claasen Verlag, 1970.
  • Der Schädel im Schädel [Czaszka w czaszce], tłum. Klaus Staemmler, Hamburg: Claasen Verlag, 1973.

PMK

Wróć