(ur. 1975) – pisarz i felietonista.

Zadebiutował dobrze przyjętym przez krytyków zbiorem opowiadań Copyright (2001), w którym, posługując się różnymi stylami i formami narracji, porusza jeden z kluczowych tematów prozy pokoleniowej, czyli zmagania Polaków z mitem Zachodu jako barwnego świata konsumpcji.

Rozgłos przyniosła Witkowskiemu powieść Lubiewo (2005), najbardziej radykalny i bezkompromisowy gejowski coming out w historii polskiej prozy. Autor ukazuje w książce losy gejów, ich sposób życia w czasach późnego PRL, przed emancypacją. Powieść wykorzystuje estetykę campu, język jest „przegięty”, zwulgaryzowany, a równocześnie wysublimowany.

W kolejnych książkach, zbiorze opowiadań Fototapeta (2006) i powieści Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej (2007), Witkowski kontynuuje i rozwija tematykę obecną już w poprzednich dwóch książkach: doświadczeń dzieciństwa w czasach schyłkowego PRL, specyfiki przełomu polityczno-społeczno-gospodarczego po 1989 roku oraz kształtującego się w Polsce w latach 90. ubiegłego wieku „dzikiego” kapitalizmu.

W powieści zatytułowanej Margot (2009), znaleźć można całą galerię barwnych postaci, z głównymi bohaterami na czele. Tytułowa Margot jest rozbuchaną seksualnie kobietą, pracującą jako kierowca tira-chłodni, natomiast Waldek Mandaryna to prosty chłopak ze wsi, który dzięki udziale w reality show staje się celebrytą. Witkowski w krzywym zwierciadle ukazuje światek celebrytów, telewizyjnych gwiazdek, ale dotyka również w powieści problemu rozchwiania wszelkich wartości i tożsamości, generującego poznawczą niepewność oraz kłopoty z dokonywaniem wyborów.

W kolejnych latach Witkowski zwrócił się ku prozie gatunkowej, w powieściach Drwal (2011) oraz Zbrodniarz i dziewczyna (2014) eksperymentował z formą kryminału. Książki nie są kryminałami w sensie dosłownym, ale humorystycznymi wariacjami transponującymi ten gatunek. W Drwalu intryga kryminalna stanowi jedynie rodzaj katalizatora fabuły, a sama powieść jest swoistą antologią tematów i motywów typowych dla pisarstwa Witkowskiego. Znajdują się w niej: wątek gejowski, wspominki czasów późnego PRL czy socjologizujące komentarze współczesnych wydarzeń. Powieść Zbrodniarz i dziewczyna bliższa jest konwencji tradycyjnego kryminału, choć i tu sporo jest wysmakowanego humoru, autotematyzmu i intertekstualnych gier.

Na kilka lat pisarz powraca do tematów prowincji i ucieczki z niej, traum pokoleniowych, mitu zachodnioeuropejskiego raju, określania i budowania tożsamości, co odgrywa się na kartach Fynf und cwancyś (2015), Wymazane (2017), by powrócić z mrocznym kryminałem Tango (2022), w którym Aspirant Piątek prowadzi śledztwo dotyczące zaginięć i morderstwa a podejrzanym jest kochanek jednej z ofiar, pracujący jako żigolo.

Ostatnią z dotychczas opublikowanych książek Michała Witkowskiego jest pierwsza część jego autobiografii zatytułowana Wiara (2023).

Wielokrotnie nagradzany i wyróżniany w różnych konkursach literackich. Pięciokrotnie nominowany do Nagrody Literackiej „Nike”: w 2006 roku za Lubiewo, w 2007 za Fototapetę, w 2012 za Drwala, w 2018 za Wymazane oraz w 2024 za Autobiografia t. 1 Wiara; ta ostatnia wygrała w plebiscycie czytelników. W 2006 roku otrzymał też Nagrodę Literacką Gdynia za Lubiewo, a w 2008 roku nominowana do niej była powieść Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej. Z kolei Drwal w 2012 roku znalazł się w finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”. Trzykrotnie nominowany też w kategorii „Literatura” do Paszportów „Polityki”; w 2007 roku laureat tej nagrody.

BIBLIOGRAFIA

• Copyright, Kraków: Zielona Sowa, 2001.
• Lubiewo, Kraków: Korporacja Ha!art, 2005.
• Fototapeta, Warszawa: W.A.B., 2006.
• Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej, Warszawa: W.A.B., 2007.
• Margot, Warszawa: Świat Książki, 2009.
• Drwal, Warszawa: Świat Książki, 2011.
• Zbrodniarz i dziewczyna, Warszawa: Świat Książki, 2014.
• Fynf und cfancyś, Kraków: Znak 2015.
• Wymazane, Kraków: Znak 2017.
• Tango, Kraków: Znak 2022.
• Autobiografia, t.1 Wiara 1975-1990, Kraków: Znak 2023.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Lovetown [Lubiewo], tłum. Willian Martin, London: Portobello Books, 2010.
• Eleven-inch [Fynf und cwanciś], tłum. William Martin, London: Seagull Books, 2021.

czeski:

• Chlípnice [Lubiewo], tłum. Jan Jeništa, Praha: Fra, 2007.
• Královna Barbara [Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej], tłum. Jan Jeništa, Praha: Fra, 2012.

fiński:

• Hutsula [Lubiewo], tłum. Tapani Kärkkäinen, Helsinki: Like Publishing, 2007.

francuski:

• Lubiewo, tłum. Madelaine Nasalik, Paris: Editions de l'Olivier, 2007.

hebrajski:

• חוף לובייבו [Lubiewo], tłum. Ilay Halpern, Jeruszalajim: Schocken, 2009.

hiszpański:

• Lovetown [Lubiewo], tłum. Joanna Albin, Barcelona: Anagrama, 2011.
• El leñador [Drwal], tłum. Javier Villaverde Gonzalez, Barcelona: Rayo Verde Editorial, 2013.

kataloński:

• El llenyater [Drwal], tłum. Marta Cedro, Guillem Calaforra, Barcelona: Raig Verd Editorial, 2013.

macedoński:

• Ljubievo: bez cenzura [Lubiewo], tłum. Zwonko Dimoski, Skopje: Ars Libris, 2015.

niderlandzki:

• Lubiewo, tłum. Jacques Dehue, Rita Marynowski, Amsterdam: Van Gennep, 2010.
• Margot, tłum. Jacques Dehue, Amsterdam: Aan Gennep, 2013.

niemiecki:

• Lubiewo, tłum. Christina-Marie Hauptmeier, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2007.
• Queen Barbara [Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej], tłum. Olaf Kühl, Berlin: Suhrkamp, 2010.

norweski:

• Tommer hogg eren [Drwal], tłum. Agnes Banach, Oslo: Forlaget Oktober, 2013.
• Skrullestranda [Lubiewo], tłum. Agnes Banach, Oslo: Forlaget Oktober, 2015.

rosyjski:

• Lubiewo, tłum. Jurij Czajnikow, Moskwa: Novoe literaturnoe obozrenie, 2007.
• B.R. (Barbara Radzivill iz Âvožno-Ŝakovoj) (Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej), tłum. Jurij Czajnikow, Moskwa: Novoe literaturnoe obozrenie, 2010.
• Margo, tłum. Jurij  Czajnikow, Sankt-Peterburg: Izdatielstwo Iwana Limbacha, 2010

słoweński:

• Kraljica Barbara [Barbara Radziwiłówna z Jaworzna Szczakowej], tłum. Tatjana Jamnik, Ljubljana: Didakta, 2010.
• Lubiewo, tłum. Boris Kern, Ljubljana: Škuc, 2010.

szwedzki:

• Lubiewo, tłum. Stefan Ingvarsson, Stockholm: Modernista, 2008.
• Margot, tłum. Stefan Ingvarsson, Emi-Simone Zawall, Stockholm: Natur & kultur, 2011.
• Skogshuggaren [Drwal], tłum. Stefan Ingvarsson, Stockholm: Natur & Kultur Digital, 2014.

ukraiński:

• Хтивня [Lubiewo], tłum. Andrij Bondar, Kyjiw: Nora-Druk, 2006.

węgierski:

• Kéjpart [Lubiewo], tłum. Keresztes Gáspár, Budapest: Magvetö, 2010.

włoski:

• Margot, tłum. Laura Rescio, Roma: Atmosphere, 2012.