(ur. 1966) autor kryminałów, były wykładowca akademicki (filologia klasyczna), zdobywca m.in. Nagrody Wielkiego Kalibru (2003) oraz Paszportu „Polityki” (2005), jeden z najchętniej tłumaczonych polskich pisarzy współczesnych. Mieszka we Wrocławiu.

Marek Krajewski, autor przede wszystkim kryminałów retro, w dużym stopniu przyczynił się do odrodzenia na początku XXI wieku polskiej prozy kryminalnej i sprawił, że niemal przez dekadę retrokryminały były podgatunkiem dominującym. A wszystko to za sprawą cyklu powieści kryminalnych z niemieckim policjantem Eberhardem Mockiem zapoczątkowanego Śmiercią w Breslau (1999), który bardzo szybko zyskał miano bestsellerowego. Krajewski w udany sposób połączył w swoich kryminałach elementy kryminału noir, przede wszystkim z ducha Raymonda Chandlera, oraz tzw. prozy małych ojczyzn. Chandlerowski jest główny bohater serii. Mock to człowiek niejednoznaczny, rozpięty między dobrem a złem, skażony licznymi nałogami, ale jednak budzący sympatię, głównie dzięki temu że jest wierny kanonowi fundamentalnych wartości. Z czarnego kryminału wzięta została także tonacja powieści autora Końca świata w Breslau (2003) – mroczna i duszna. Zaś z inspiracji prozą małych ojczyzn pochodzi obraz przedwojennego i wojennego (w kryminale Festung Breslau, 2006) Breslau, miasta bezpowrotnie zniszczonego przez „historię spuszczoną z łańcucha”).

Krajewski bardzo szybko wypracował kanoniczną formułę własnej powieści kryminalnej retro, którą konsekwentnie posługiwał się w kolejnych książkach. Swoistym znakiem firmowym autora Widm w mieście Breslau (2005) stały się specyficzne intrygi kryminalne, budowane wokół motywów zbrodni na tle seksualnym albo zbrodniczych działań mniej lub bardziej tajnych stowarzyszeń, w których ukazywane są „ciemne i ukryte rejony sadystów, ludzi obłąkanych, zdeformowanych moralnie szaleńców, oddanych brutalnym żądzom” (cytat z Głowy Minotaura, 2009).

Od serii z Mockiem Krajewski przeszedł płynnie do drugiego cyklu kryminalnego, którego głównym bohaterem jest komisarz Edward Popielski, a jego akcja rozgrywa się w przedwojennym Lwowie, a w późniejszych częściach serii także w powojennym Wrocławiu (obaj bohaterowie prowadzili wspólne śledztwo w powieści Głowa Minotaura). Popielski jest bohaterem podobnym do Mocka. Tak samo jak policjant z Breslau uwielbia łacinę, szachy, towarzystwo prostytutek, mocne trunki i dobre jedzenie, a prowadząc śledztwa niezbyt przejmuje się procedurami policyjnymi, grając według własnych zasad. W cyklu z Popielskim Krajewski wykorzystuje tę samą formułę kryminału, co w serii z Mockiem. Na uwagę zasługuje w drugim cyklu ciekawy opis powojennego Wrocławia (np. w powieści W otchłani mroku, 2013), podnoszącego się z ruin miasta na Ziemiach Odzyskanych – ni to już polskiego, ni to jeszcze obcego, przeoranego przez wojnę, nie do końca oswojonego przez nowych mieszkańców. Warto też zwrócić uwagę na wpisany w kryminał Władca liczb (2014) portret Popielskiego w wieku senioralnym, co jest rzadkością w kryminałach zdominowanych przede wszystkim przez bohaterów w średnim wieku.

Krajewski jest także współautorem książek. Razem z innym pisarzem kryminalnym, Mariuszem Czubajem, napisał dwa kryminały współczesne: Aleja samobójców (2008) i Róże cmentarne (2009). Należą one do serii powieściowej, w której głównym bohaterem jest policjant z Gdańska, nadkomisarz Jarosław Pater, niepokorny typ, miłośnik jazzu i piłki nożnej, purysta językowy zamęczający otoczenie poprawianiem błędów w ich wypowiedziach. Kryminały te stanowią udany miks elementów typowych dla pisarstwa obu autorów, takich jak między innymi: wielopoziomowe intrygi kryminalne, serie mrocznych zbrodni, dbałość o precyzyjny i zajmujący opis przestrzeni miejskiej, humor i ironia. Od 2009 roku cykl nie jest kontynuowany. Książka Umarli mają głos. Prawdziwe historie (2015) jest wspólnym dziełem Krajewskiego oraz słynnego patologa i biegłego sądowego Jerzego Kaweckiego. Składa się z dwunastu – wedle określenia Krajewskiego – opowiadań reportażowych, fabularyzowanych relacji ze skomplikowanych, trudnych śledztw, w których w swojej kilkudziesięcioletniej praktyce zawodowej brał udział patolog.

BIBLIOGRAFIA

• Śmierć w Breslau, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999; W.A.B., Warszawa 2006.
• Koniec świata w Breslau, W.A.B., Warszawa 2003.
• Widma w mieście Breslau, W.A.B., Warszawa 2005.
• Festung Breslau, W.A.B., Warszawa 2006.
• Dżuma w Breslau, W.A.B., Warszawa 2007.
• Aleja samobójców (wspólnie z Mariuszem Czubajem), Warszawa: W.A.B., 2008.
• Róże cmentarne (wspólnie z Mariuszem Czubajem), Warszawa: W.A.B., 2009.
• Głowa Minotaura, Warszawa: W.A.B., 2009.
• Erynie, Kraków: Znak, 2010.
• Liczby Charona, Kraków: Znak, 2011.
• Rzeki Hadesu, Kraków: Znak, 2012.
• W otchłani mroku, Kraków: Znak, 2013.
• Władca liczb, Kraków: Znak, 2014.
• Arena szczurów, Kraków: Znak, 2015
• Mock, Kraków: Znak, 2016.

• Mock: Ludzkie zoo, Kraków: Znak, 2017

• Mock: pojedynek, Kraków: Znak, 2018

• Mock: Golem, Kraków: Znak, 2019

• Dziewczyna o czterech palcach, Kraków: Znak, 2019

• Pomocnik kata, Kraków: Znak, 2020

• Moloch, Kraków: Znak, 2020

TŁUMACZENIA

angielski:

• Death in Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Danuta Stok, MacLehose Press/Quercus 2008; Nowy Jork: Melville House, 2012.
• Phantoms of Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Danusia Stok, London: Quercus, 2011.
• The End of the World in Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Danusia Stok, Melville International Crime, 2013.
• The Minotaur's Head [Głowa Minotaura], tłum. Danusia Stok, Melville International Crime, 2014.

bułgarski:

• Smrt w Brieslau [Śmierć w Breslau], tłum. Plamiena Bażenowa, Sofja: Bgkniga, 2013.

chorwacki:

• Kraj svijeta u Breslauu [Koniec świata w Breslau], tłum. Mladen Martić, Fraktura 2010.
• Sablasti u Breslauu [Widma w mieście Breslau], tłum. Mladen Martić, Fraktura, 2011.

czeski:

• Smrt v Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Michał Przybylski, MOBA, 2008.

duński:

• Døden i Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, Kopenhaga: Tiderne Skifter, 2009.

francuski:

• Les fantômes de Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Margot Carlier, Paris: Éditions Gallimard 2008.
• La peste à Breslau [Dżuma w mieście Breslau], tłum. Margot Carlier, Maryla Laurent, Gallimard, 2009.

grecki:

• TO ΣΗMAΔI TOY ΣKOPΠIOY [Śmierć w Breslau], tłum. Irena Szelągiweicz, Ateny: Metaixmio, 2009.

hebrajski:

• Śmierć w Breslau, tłum. Boris Gerus, Keter, 2010.

hiszpański:

• Fin del mundo en Breslau [Koniec świata w mieście Breslau], tłum. Fernando Otero Macías, Madrid: Alamut, 2008.
• Muerte en Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Fernando Otero Macías, Madrid: Alamut, 2008.
• Peste en Breslau [Dżuma w Breslau], tłum. Jerzy Sławomirski i Ana Rubió Rodón, RBA Libros, 2011.

litewski:

• Pasaulio pabaigo Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Vidas, Alma Litera 2006.

macedoński:

• Smrt wo Brieslał [Śmierć w Breslau], tłum. Filip Dimiewski, Skopje: Behemot, 2013.

niderlandzki:

• Spoken in Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Karol Lesman, Amsterdam: Van Gennep 2007.
• Kalendermoorden in Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Rita Depestel, Greet Pauwelijn, Amsterdam: Van Gennep, 2008.
• De kalender-moordenaar [Koniec świata w Breslau], tłum. Rita Depestel, Greet Pauwelijn, Amsterdam: Van Gennep, 2009.

niemiecki:

• Tod in Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Doreen Daume, btb Verlag, 2002.
• Der Kalenderblattmörder [Koniec świata w Breslau], tłum. Paulina Schulz, DTV 2006.
• Gespenster in Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Paulina Schulz, DTV 2007
• Festung Breslau, tłum. Paulina Schulz, DTV 2008.
• Pest in Breslau [Dżuma w Breslau], tłum. Paulina Schulz, DTV 2009.

norweski:

• Gjenferdene i Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Anne Walseng, Bergen: Vigmonstad & Bjørke, 2009.

rosyjski:

• Рризраки Бреслау [Widma w mieście Breslau], tłum. Sergiej Sokołow, Phantom Press 2007.
• Gołowa Minotaura [Głowa Minotaura], tłum. Sergiej Podrażanskij, Moskwa: Mosty Kultury Geszarim, 2012.

słowacki:

• Smrť v Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Tomáš Horváth, SLOVART, 2007.
• Koniec sweta v Breslau [Koniec świata w mieście Breslau], tłum. Tomáš Horváth, SLOVART, 2008.

szwedzki:

• Vålnader i Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Lisa Mendoza Åsberg, Stockholm: Weyler, 2009.

ukraiński:

• Кінець світу в Бреслау [Koniec świata w Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Kijów, Fakt, 2007.
• Смерть у Бреслау [Śmierć w Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Kijów, Nora-Druk, 2009.
• Голова Мінотавра [Głowa Minotaura], tłum. Bożena Antoniak, Lwów: Piramida, 2009.
• Привиди в місті Бреслау [Widma w mieście Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Kviv: Urbino 2010.
• Еринії [Erynie], tłum. Bożena Antoniak, Kviv: Urbino 2010.

węgierski:

• Halál Breslauban [Śmierć w Breslau], tłum. Hermann Péter, Budapest: Magvetö 2010.

włoski:

• Morte a Breslavia [Śmierć w Breslau], tłum. Valentina Parisi, Einaudi 2007.
• La fine del mondo a Breslavia [Koniec świata w Breslau], tłum. Valentina Parisi, Einaudi 2008.