(ur. 1972) pisarz, jeden z najbardziej utytułowanych polskich autorów kryminałów, zdobywca m.in. Nagrody Wielkiego Kalibru (2014) oraz Nagrody Kryminalnej Piły (2014). Mieszka w Lublinie.

Marcin Wroński należy do ścisłej czołówki autorów kryminałów, jednak zanim zdecydowanie postawił na ten gatunek, przeszedł krętą drogę, próbując swoich sił w rozmaitych formach i gatunkach literackich. Zaczynał od tworzenia prozy wysokoartystycznej, mieszczącej się w nurcie postmodernistycznym (np. mini-powieść Obsesyjny motyw babiego lata, 1994), pisał teksty piosenek, skecze kabaretowe, utwory sceniczne, zwrócił się także na krótko ku fantasy (np. powieść Wąż Marlo, 2006). Dopiero wydanie powieści kryminalnej Morderstwo pod cenzurą (2007), otwierającej cykl z lubelskim komisarzem przedwojennej policji Zygmuntem „Zygą” Maciejewskim, ukierunkowało pisarską karierę Wrońskiego.

Jak Wroński twierdzi w wywiadach, postawił na pisanie powieści kryminalnych retro przede wszystkim dlatego, że ten gatunek wydawał mu się najlepiej służyć głównemu celowi pisarza – ukazywaniu historii rodzinnego miasta, Lublina. Cykl z komisarzem Maciejewskim planowany jest na dziesięć części, z których do tej pory ukazało się siedem. Akcja powieści cyklu rozgrywa się głównie w okresie międzywojennym, ale sięga również lat II wojny światowej i powojennych; rozgrywa się w Lublinie, choć jedna z powieści, Kwestja krwi (2014), przedstawiająca początek policyjnej służby Maciejewskiego, za miejsce akcji ma Zamość.

W cyklu o Maciejewskim widoczne są odniesienia do kryminału noir, chociażby w postaci głównego bohatera i mrocznej tonacji niektórych intryg. Maciejewski, były bokser ze złamanym nosem, niechluj, na pozór nie wygląda na lotnego, ale jest błyskotliwym śledczym, który przy tym nie wzbrania się przed stosowaniem przemocy. Dosyć swobodnie odnosi się zarówno do procedur policyjnych, jak i prawa, pozostając wiernym zestawowi podstawowych, uniwersalnych wartości. Jest samotnym twardzielem, który wbrew wszystkim i wszystkiemu zaprowadza w Lublinie porządek. A czasami sam wymierza sprawiedliwość.

Mimo iż w powieściach Wrońskiego widać odniesienia do kryminalnej klasyki, to jednak są one z kilku względów bardzo swoiste, wyjątkowe na tle książek innych autorów kryminałów retro czy kryminałów w ogóle. Autor Kina Venus z niezwykłym pietyzmem, antykwaryczną wręcz skrupulatnością przedstawia historię Lublina, miasta z ciekawą historią, niegdyś wielokulturowego. Pisze o sprawach bardzo poważnych, jak chociażby powikłanych stosunkach polsko-żydowskich (Pogrom w przyszły wtorek, 2013), jak i nieco „lżejszych”, na przykład przybliżając historię polskiego przemysłu lotniczego (Skrzydlata trumna, 2012) czy hippiki (Haiti, 2014). Przy tym stara się również oddać ducha miasta, głównie poprzez całą galerię barwnych postaci drugiego czy trzeciego planu, należących do rozmaitych nacji, grup wyznaniowych i środowisk. W odróżnieniu od innych autorów kryminałów tworzących cykle powieściowe Wroński nie powiela w kolejnych tomach tego samego wzorca powieści. Każda z książek cyklu o Maciejewskim jest nieco inna od pozostałych. Różnią się one stopniem skomplikowania intryg kryminalnych, rodzajem zbrodni, które je napędzają, tonacją, nasyceniem humorem, odniesieniami do innych podgatunków powieściowych. Bez wątpienia Wroński jest też najlepszym ze stylistów spośród polskich pisarzy kryminalnych. W niezwykle lekki, wirtuozerski wręcz sposób posługuje się językiem, czarując czytelnika wysmakowanym humorem i nienachalnymi stylizacjami.

Wroński jest także autorem współczesnego thrillera polityczno-teologicznego Officium Secretum. Pies Pański (2010), którego głównym bohaterem jest Marek Gliński, dominikanin, niegdyś esbek, który zostaje wysłany do Lublina w delikatnej, tajnej misji. Opowiadając o Polsce anno domini 2007, autor przedstawia jednocześnie mechanizmy polityczno-biznesowo-medialnych układów, z Kościołem w tle.

BIBLIOGRAFIA

powieści:

• Obsesyjny motyw babiego lata, Lublin: PoliART Studio, 1994.
• Wąż Marlo, t. 1, Lublin: Fabryka Słów, 2006.
• Komisarz Maciejewski. Morderstwo pod cenzurą, Lublin: Red Horse, 2007 (wydanie II – Warszawa: W.A.B., 2010; wydanie III – Warszawa: W.A.B., 2011, w serii Lato z kryminałem).
• Komisarz Maciejewski. Kino „Venus”, Lublin: Red Horse, 2008 (wydanie II – Warszawa: W.A.B., 2011; wydanie III – Warszawa: W.A.B., 2012, w serii Lato z kryminałem; wydanie IV – Warszawa: W.A.B., 2012).
• Officium Secretum. Pies Pański, Warszawa: W.A.B., 2010.
• A na imię jej będzie Aniela, Warszawa: W.A.B., 2011.
• Skrzydlata trumna, Warszawa: W.A.B., 2012.
• Pogrom w przyszły wtorek, Warszawa: W.A.B., 2013.
• Haiti, Warszawa: W.A.B., 2014.
• Kwestja krwi, Warszawa: W.A.B., 2014.
• Portret wisielca, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2016.
• Czas Herkulesów, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2017.

zbiory opowiadań:

• Udo Pani Nocy i inne opowiadania, Lublin 1992 (nakład autora). 
• Tfu, pluje Chlu! czyli Opowieści z Pobrzeża, Lublin: Fabryka Słów, 2005.

TŁUMACZENIA

francuski:

• Au nom de l'enquête [A na imię jej będzie Aniela], tłum. Kamil Barbarski, Arles: Actes Sud, 2020.

rosyjski:

• Morderstwo pod cenzurą – Нецензурное убийство, tłum. Jelena Barzowa, Gajane Muradian, Gesharim/Mosty Kultury Moskwa 2012. 
• Kino „Venus” – Кинотеатр «Венера», tłum. Natalia Wiertiaczyk, Gesharim/Mosty Kultury, Moskwa 2012.