(ur. 1963) – poeta, publicysta, krytyk literacki; scenarzysta filmowy i librecista operowy; profesor nauk humanistycznych, badacz staropolszczyzny.

Koehler zadebiutował w 1987 roku wierszami w paryskim kwartalniku „Zeszyty Literackie”. Na wczesnym etapie twórczości publikował także w bezdebitowym piśmie „bruLion”, którego był współzałożycielem. Był drukowany również między innymi w „Arce”, „Czasie Kultury”, „Frondzie” i „Arcanach”. W pracy badawczej zajął się przede wszystkim literaturą okresu baroku

Twórczość Krzysztofa Koehlera wyróżniała się od początku romantyczno-barokową dykcją. Autor nie uległ też pokusom nowej prywatności ani odradzającym się lingwistycznym grom czy toksycznym lub ozdrowieńczym smakom cudzoziemszczyzny. Okazało się, że to właśnie tradycja, i to ta rodzima, odkryta w osobistym doświadczeniu, uczyni głos poety słyszalnym w zgiełku ponowoczesności. W poemacie Nieudana pielgrzymka po raz pierwszy ujawniła się skłonność poety do komponowania cykli, do ujmowania kolejnych wierszy w porządkującą doświadczenia formę dziennika lirycznego, poetyckiej sylwy, notatnika, bloga.

Kolejne tomy, łącznie z obszernym wyborem Na końcu długiego pola, przynoszą wciąż to samo pytanie o metafizyczny wymiar własnego losu i sens poetyckiego powołania. Zarazem coraz wyraźniej będzie się z nich wyłaniał autoportret artysty o mocnej osobowości, który nie waha się odcisnąć swojej sygnatury na dokumentach epoki, żeby włączyć się w debatę o kształcie polskiej duchowości i zachodniej cywilizacji. Konfesja osobista jako wypowiedź w sprawie publicznej przypomina postawę Mickiewicza, intelektualny liryzm podejmuje dykcję Norwida i Herberta, sam zaś autor przyznaje się do fascynacji obywatelską poezją barokowych kronikarzy epoki w rodzaju Wespazjana Kochowskiego czy Wacława Potockiego. 

Tom Porwanie Europy zawiera niemal same poematy, pisane językiem dyskursywnym, podejmujące tematy polityczne, historiozoficzne. Koehler występuje w nich jako poeta obywatel, niewstydzący się publicystyki biograf epoki. W tomie Od morza do morza czytelnik zaobserwuje jego własne załamania i zwątpienia oraz pojedynek z nicością.

Z kolei Palus Sarmatica opowiada o sarmacji w formie słownika wywiedzionego z bloga, to sylwa wypełniona opowieściami obyczajowymi, analizami wierszy, polemikami historycznymi, komentarzami politycznymi, a także prywatnymi wspomnieniami autora. Powieść Wnuczka Raguela jest prostą historią pary młodocianych bezdomnych z dzieckiem, którzy próbują zadomowić się w sobie nawzajem, chcą stworzyć wspólnotę, pokonując własną słabość i cudzą przemoc. Autor zachęca czytelnika do refleksji nad godnością i podmiotowością każdego człowieka, niezależnie od jego sytuacji życiowej. Książka ta skłania do współczucia, wrażliwości i głębszego zrozumienia ludzkiego losu.

Koehler poza działalnością literacką i naukową pracował jako współredaktor programów telewizyjnych „Goniec Kulturalny” i „Po godzinach”. Stworzył scenariusze sztuk wystawianych w Teatrze Telewizji zatytułowanych Biesiada Sarmacka (1994), Pieśni postu świętego z dawnych polskich poetów zebrane (1996). Redagował liczne opracowania, na przykład: Saligia. Człowiek w kryzysie (2016), Wacław Potocki. Żadna nie ma rzecz przymierza z czasem (2024).

Krzysztof Koehler za tom Od morza do morza był nominowany do Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego „Orfeusz” (2012). Został wyróżniony Nagrodą Identitas (2017) za książkę Palus Sarmatica, otrzymał także Nagrodę Literacką Czterech Kolumn za całokształt twórczości ostatniego trzydziestolecia (1989–2019).

Jego utwory w całości i we fragmentach są zamieszczane między innymi w antologiach opublikowanych w językach: czeskim, hiszpańskim, francuskim, niemieckim.

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Wiersze, Kraków: Oficyna Literacka, 1990.
• Nieudana pielgrzymka, Kraków–Warszawa: Fundacja „bruLionu”, 1993.
• Partyzant prawdy, Kraków–Warszawa: Arcana, Fundacja „bruLionu”, 1996.
• Na krańcu długiego pola i inne wiersze z lat 1988-1998, Warszawa: „Fronda”, 1998.
• Trzecia część, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.
• Porwanie Europy, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2008.
• Od morza do morza, Poznań: WBPiCAK, 2011.
• Kraj Gerazeńczyków, Kraków: Arcana, 2017.
• Obce ciało. Wiersze z lat 1989–2019, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019.
• Święte wiosny, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021.

proza:

• Wnuczka Raguela, Kraków: Wydawnictwo M, 2014.

eseje:

• Stanisław Orzechowski i dylematy humanizmu renesansowego, Kraków: Arcana –Warszawa: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2004.
• Domek szlachecki w literaturze polskiej epoki klasycznej, Kraków: Collegium Columbinum, 2005.
• Boży podżegacz. Opowieść o Piotrze Skardze, Warszawa: Sic!, Narodowe Centrum Kultury, 2012.
• Palus Sarmatica, Muzeum Historii Polski, Warszawa: Sic!, 2016.
• Rzeczpospolita, obywatelskość, wolność. Szkice o polskim pisarstwie politycznym XVI wieku, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2016.
• Punkty krystalizacji. Szkice o literaturze staropolskiej, Kraków: Księgarnia Akademicka –Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2020.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA

z języka angielskiego:

• Alejandro A. Chafuen, Chrześcijanie za wolnością. Ekonomia późnoscholastyczna (wraz z Kingą Koehler), Kraków: Arcana, 2002.
• Alejandro A. Chafuen, Wiara i wolność. Myśl ekonomiczna późnych scholastyków (wraz z Kingą Koehler i Borysem Walczyną), Warszawa: Wydawnictwo Arwil, 2007.

TŁUMACZENIA

niemiecki:

• Am Rand des langen Feldes. Gedichte [Na krańcu długiego pola i inne wiersze z lat 1988–1998; Trzecia część], tłum. Alois Woldan, Passau: Stutz, 2006.

rumuński:

• Răpirea Europei [Porwanie Europy], tłum. Constantin Geambaşu, Bucureşti: Tracus Arte – Kraków: Instytut Literatury, 2023.

Artur Grabowski, PMK