(ur. 1977) – pisarka, dokumentalistka i dziennikarka pochodzenia białoruskiego.

Studiowała dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim, ukończyła też scenopisarstwo w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Pracowała jako dziennikarka dla licznych gazet, w tym „Newsweeka”, „Wprost”, „Super Expressu”, „Naj”, „Expressu Wieczornego” czy „Kuriera Podlaskiego”. Z czasem porzuciła tę pracę i zajęła się zawodowo pisaniem książek. Uczyła także pisania w różnych instytucjach, w tym we własnej szkole.

Pisze przede wszystkim prozę kryminalną. Zadebiutowała w 2007 roku kryminałem Sprawa Niny Frank (nominowanym do Nagrody Wielkiego Kalibru dla najlepszego kryminału roku i wznowionym w 2011 roku pod zmienionym tytułem Dziewiąta runa), otwierającym serię ze śląskim psychologiem policyjnym Hubertem Meyerem, na którą składają się takie powieści, jak Tylko martwi nie kłamią (2010) czy Florystka (2012); seria liczy już kilkanaście tomów. W 2014 roku opublikowała bestsellerową powieść Pochłaniacz, będącą pierwszą częścią tetralogii kryminalnej, której główną bohaterką jest profilerka Sasza Załuska. Bonda jako pierwsza wprowadziła do rodzimej prozy kryminalnej postać profilera policyjnego, co było pochodną współpracy autorki z cenionym polskim profilerem, Bogdanem Lachem, z którym napisała książkę dokumentalną Zbrodnia niedoskonała (2009), przybliżającą na przykładach prawdziwych spraw kryminalnych metodologię i praktykę profilowania policyjnego.

W swojej prozie Bonda udanie łączy schematy rodem ze skandynawskiej odmiany kryminału z kryminałem procedur policyjnych, opartym na drobiazgowej dokumentacji metod działania policji. Autorka umiejscawia akcję kolejnych książek w różnych przestrzeniach miejskich, na przykład w Katowicach (Tylko martwi nie kłamią) czy Trójmieście (Pochłaniacz). Ważną rolę w powieściach Bondy odgrywają nie tylko główni bohaterowie, profilerzy Meyer i Załuska, ukazywani w sposób ciekawy i pogłębiony psychologicznie, ale również postaci drugiego planu, portretowane z dużą dbałością o szczegóły. Wynika to w dużej mierze z wielowątkowości, skomplikowania fabularnego tych kryminałów, których autorka nie skupia się tylko i wyłącznie na intrydze kryminalnej, stanowiącej oś opowieści. Nawiązując do najpopularniejszej obecnie skandynawskiej odmiany kryminału, pisarka wplata w intrygi kryminalne wątki obyczajowe i społeczne ukazujące problemy, z którymi zmaga się polskie społeczeństwo. Dla przykładu: we Florystce pisze o kłopotach z mniejszościami etnicznymi i traumach spowodowanych utratą dziecka, natomiast w Pochłaniaczu – o alkoholizmie kobiet.

Bonda jest także autorką dokumentów, w tym książki reportażowej Polskie morderczynie (2008, tekst doczekał się adaptacji filmowej i teatralnej), w której przedstawia, odwołując się do akt sądowych i wywiadów z tytułowymi morderczyniami, sylwetki kobiet skazanych na długoletnie więzienie za najcięższe zbrodnie. Pisarka wskazuje, że w każdym człowieku tkwią pokłady agresji, mogące pchnąć ku zbrodni.

Jej książki sprzedają się w ogromnych nakładach, a wiele uzyskuje status bestsellera. Za swoją twórczość zdobyła także kilka nagród i wyróżnień. Za debiutancką Sprawę Niny Frank prócz nominacji do Nagrody Wielkiego Kalibru otrzymała od wydawnictwa Media Express nagrodę Debiut Roku. Okularnik zdobył między innymi tytuł Bestsellera Empiku 2015 w kategorii literatura polska, a także nominację do Najlepszej Polskiej Miejskiej Powieści Kryminalnej. Z kolei Pochłaniacz zdobył nagrodę publiczności na Międzynarodowym Festiwalu Kryminału oraz nominację do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Nominacje do Bestsellerów Empiku przyniosły jej także powieści O włos i Czerwony Pająk; ta druga zdobyła także na Warszawskim Festiwalu Kryminału nagrodę w kategorii Najlepsza Polska Powieść Kryminalna oraz nagrodę publiczności. Na tym samym festiwalu pisarka dostała także nagrodę w kategorii Najlepsza Polska Seria Kryminalna za tetralogię „Cztery żywioły Saszy Załuskiej”. Powieść Miłość czyni dobrym została wyróżniona nagrodą Złotego Kościeja w kategorii Krajowy Hit Roku. Bonda była uhonorowana również kilkakrotnie jako osobowość roku czy kobieta sukcesu.

BIBLIOGRAFIA

seria „Hubert Meyer – psycholog śledczy”:

• Sprawa Niny Frank, Chorzów: Videograf, 2007.
• Tylko martwi nie kłamią, Chorzów: Videograf, 2010.
• Dziewiąta runa, Chorzów: Videograf, 2011; wyd. 2 zmienione Sprawy Niny Frank, Warszawa: Muza, 2018.

• Florystka, Chorzów: Videograf, 2012.
• Nikt nie musi wiedzieć, Warszawa: Muza, 2021.
• Klatka dla niewinnych, Warszawa: Muza, 2021.

• Balwierz, Warszawa: Muza, 2021.
• Zimna sprawa, Warszawa: Muza, 2022.
• Kobieta w walizce, Warszawa: Muza, 2022.
• Urodzony morderca, Warszawa: Muza, 2023.
• Efekt morza, Warszawa: Muza, 2024.

trylogia „Inspirowane prawdziwą historią”:

• Miłość leczy rany. Wiara, Warszawa: Muza, 2019.
• Miłość czyni dobrym. Nadzieja, Warszawa: Muza, 2020.
• Miłość pokonuje śmierć. Miłość, Warszawa: Muza, 2023.

tetralogia „Cztery żywioły Saszy Załuskiej”:

• Pochłaniacz, Warszawa: Muza, 2014.
• Okularnik, Warszawa: Muza, 2015.
• Lampiony, Warszawa: Muza, 2016.
• Czerwony pająk, Warszawa: Muza, 2018.

seria z detektywem Jakubem Sobieskim:

• O włos, Warszawa: Muza, 2022.
• Ze złości, Warszawa: Muza, 2022.
• Do cna, Warszawa: Muza, 2023.
• Na uwięzi, Warszawa: Muza, 2023.
• W głąb, Warszawa: Muza, 2024.

seria z Leną Silewicz:

• Kolekcjoner lalek, Warszawa: Muza, 2025.

książki dokumentalne:

• Polskie morderczynie, Warszawa: Muza, 2008.
• Zbrodnia niedoskonała, Katowice: Videograf, 2013.
• Motyw ukryty. Zbrodnie, sprawcy i ofiary. Z archiwum profilera, Warszawa: Muza, 2020.

inne (wybór):

• Maszyna do pisania. Kurs kreatywnego pisania, Warszawa: Muza, 2015.
• Krew w piach. Ta historia wydarzyła się naprawdę, Warszawa: Muza, Wielka Litera, 2024.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Girl at Midnight [Pochłaniacz], tłum. Filip Sporczyk, London: Hodder & Stoughton, 2019.
• Conspiracy of Blood [Okularnik], tłum. Filip Sporczyk, London: Hodder & Stoughton, 2023.

białoruski:

• Акулярнік [Okularnik], tłum. Anatol’ Brusevìč, Mìnsk: A.M. Ânuškevìč, 2019.

czeski:

• Dívka o půlnoci [Pochłaniacz], tłum. Michael Alexa, Brno: Jota, 2016.

hiszpański:

• El Aroma del Delito, tłum. Francisco Javier Villaverde Gonzalez, Barcelona: Grijalbo, 2022.

niderlandzki:

• Het meisje uit het noorden [Pochłaniacz], tłum. Charlotte Pothuizen, Amsterdam: Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 2017.

niemiecki:

• Das Mädchen aus dem Norden [Pochłaniacz], tłum. Paulina Schulz, München: Heyne, 2018.
• Der Rat der Gerechten [Okularnik], tłum. Saskia Herklotz, Andreas Volk, München: Heyne, 2019.

rosyjski:

• Девушка полночи [Pochłaniacz], tłum. I.A. Wojtyra, Moskwa: Centrpoligraf, 2016.
• Очкарик [Okularnik], tłum. I.A. Wojtyra, Moskwa: Centrpoligraf, 2018.

ukraiński:

• Цирульник [Balwierz], tłum. Julia Celer-Szczepaniak, Lwiw: Muza, 2022.

włoski:

• Non esistono buone intenzioni [Pochłaniacz], tłum. Walter Da Soller, Laura Rescio, Milano: Piemme, 2019.
• Nessuna morte è perfetta [Okularnik] tłum. Walter Da Soller, Laura Rescio, Milano: Piemme, 2019.
• Ognuno è carnefice [Lampiony], tłum. Walter Da Soller, Laura Rescio, Milano: Piemme, 2019.
• Il caso Nina Frank [Sprawa Niny Frank], tłum. Laura Rescio, Milano: Piemme, 2020.

EZ