Literatura

Dariusz Karłowicz
(ur. 1964) – filozof, eseista, publicysta, nauczyciel akademicki, wydawca książek i działacz społeczny.
W 1995 roku wspólnie z grupą naukowców i publicystów młodego pokolenia założył Warszawski Klub Krytyki Politycznej. W 2003 roku razem z Markiem Cichockim i Dariuszem Gawinem stworzyli „Teologię Polityczną” – jedno z najbardziej opiniotwórczych środowisk w Europie Środkowej, skupiających intelektualistów, naukowców i młodzież akademicką. Ich znakiem firmowym są rocznik „Teologia Polityczna” oraz cykl telewizyjny Trzeci punkt widzenia. Zasiada też w radach i kapitułach.
Doświadczenia Karłowicza zdobyte między innymi jako założyciel i prezes Fundacji św. Mikołaja, członek zespołu opracowującego koncepcję Muzeum Powstania Warszawskiego czy pomysłodawca i jeden z organizatorów Orszaku Trzech Króli były dla niego również inspiracją dla twórczości publicystycznej i eseistycznej.
U starych mistrzów (greckich filozofów czy też Ojców Kościoła) Karłowicz odnajduje odpowiedzi na pytania, jak żyć zgodnie z klasyczną triadą: dobro, prawda i piękno. Przedmiotem pracy Arcyparadoks śmierci jest martyrologia pierwszych chrześcijan, która funkcjonuje jako kategoria filozoficzna. Studiując dzieła myślicieli antycznej Hellady oraz pisma Ojców Kościoła, autor doszedł do wniosku, że nikt pełniej niż męczennicy pierwszych wieków nie zrealizował ideału życia doskonałego stawianego jako cel przez klasyczną filozofię grecką. Praca Karłowicza rzuciła nowe światło na związki między filozofią grecką a religią chrześcijańską. W kolejnej książce Sokrates i inni święci (2005) Karłowicz pokazuje, jak Europa wyrosła z dziedzictwa syntezy wiary i rozumu. Aby to udowodnić, sięga do źródeł, do pierwszych wieków naszej ery, gdy doszło do spotkania Aten i Jerozolimy, Akademii i Kościoła. Fascynacja autora związkami współczesności z czasami antycznymi ujawnia się także w jego zbiorze esejów Koniec snu Konstantyna (2004). To najbardziej publicystyczna ze wszystkich książek Karłowicza, w której autor porusza między innymi problem tożsamości w postmodernistycznym świecie czy relacji między pamięcią i polityką oraz ich skutków dla wspólnoty.
Dariusz Karłowicz był nominowany za książkę Sokrates i inni święci. O postawie starożytnych chrześcijan wobec rozumu i filozofii (2006) do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. Natomiast za książkę Koniec snu Konstantyna. Szkice z życia codziennego idei (2005) otrzymał Nagrodę im. Andrzeja Kijowskiego, a Nagrodę Stowarzyszenia Wydawców Katolickich FENIKS za działalność filozoficzno-teologiczną i pracę charytatywną (2007). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność społeczną (2011), Nagrodą „Wstańcie, chodźmy!” (2020), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2023).
BIBLIOGRAFIA
- Arcyparadoks śmierci: męczeństwo jako kategoria filozoficzna – pytanie o dowodową wartość męczeństwa, Kraków: Znak, 2000.
- Koniec snu Konstantyna: szkice z życia codziennego idei, Kraków: Księgarnia Akademicka, 2004.
- Sokrates i inni święci. O postawie starożytnych chrześcijan wobec rozumu i filozofii, Kraków: Fronda, Ośrodek Myśli Politycznej, 2005.
- Trzeci punkt widzenia (wraz z Markiem A. Cichockim i Dariuszem Gawinem), Warszawa: Teologia Polityczna, 2016.
- The Archparadox of Death: Martyrdom as a Philosophical Cathegory [Arcyparadoks śmierci: męczeństwo jako kategoria filozoficzna – pytanie o dowodową wartość męczeństwa], Frankfurt am Main: Peter Lang Edition, 2016.
- Polska jako Jason Bourne, Warszawa: Teologia Polityczna, 2017.
- Teby–Smoleńsk–Warszawa, O złudzeniu nietragiczności polityki, Warszawa: Teologia Polityczna, 2020.
Inne
- Dylematy demokratycznego kapitalisty, „Teologia Polityczna” 2003–2004, nr 1 ,s. 194–200.
- Kreon i Dionizos. O tragedii politycznego rozumu (teologia polityczna „Antygony”), „Teologia Polityczna” 2004–2005, nr 2, s. 165–182.
- Pierwszy rok bezkrólewia (analiza politycznej roli JP2 i próba opisu sytuacji po jego śmierci), „Teologia Polityczna” 2005–2006, nr 3, s. 43–48.
- Traktat o trutniach (platońska koncepcja degeneracji demokracji), „Teologia Polityczna” 2006–2007, nr 4, s. 318–332.
- Modernizacji nie da się skserować (o ograniczeniach imitacyjnej modernizacji), „Teologia Polityczna” 2009–2010, nr 5, s. 73–77.
- Bitwa i wojna (o platońskim „Gorgiaszu”), „Teologia Polityczna” 2012, nr 6, s. 97–100.
- Konfederaci z Soplicowa (o konfederacyjnym charakterze polskiej polityczności), „Teologia Polityczna” 2012, nr 6, s. 19–25.
- Ta karczma Rzym się nazywa (o rzymskim charakterze polskiej tożsamości), „Teologia Polityczna” 2015–2016, nr 8, s. 15–27.
TŁUMACZENIA
angielski:
- Socrates and the Other Saints: Early Christian Understandings of Reason and Philosophy, tłum. Artur Sebastian Rosman, Eugene: Cascade Books, 2017.
czeski:
- Neokopírovaná budoucnost: polská dilemata 21. století [wybór esejów], tłum. Josef Mlejnek, Brno: Centrum pro studium demokracie a kultury CDK, 2018.
PMK