Aktualności
W Estonii w najbliższy piątek ukaże się przekład „Drogi donikąd” Józefa Mackiewicza. Wydanie powieści w tłumaczeniu Hendrika Lindepuu wsparł Instytut Książki w ramach Programu Translatorskiego ©POLAND.
Powieść Tee eikuhugi – jak brzmi tytuł estońskiego tłumaczenia – wychodzi w serii „Hieronymus – klasyka światowa” nakładem oficyny Hendrik Lindepuu Kirjastus założonej przez wybitnego tłumacza literatury polskiej na język estoński Hendrika Lindepuu. Wydawnictwo zajmuje się właśnie przybliżaniem Estończykom literatury polskiej.
„Mrukliwy drobny szlachcic – pisał Czesław Miłosz w 1955 roku w paryskiej »Kulturze« – który już mieszkał w mieście, ale nadal lubił nosić długie buty i granatową czapkę z kozyrkiem, pisze na emigracji powieść o swoim rodzinnym kraju zagarniętym i zdławionym przez sąsiednie mocarstwo. W tej powieści wykazuje zdumiewający dar operowania realiami z codziennego życia małych ludzi. Żaden z prozaików rezydujących w Polsce nie potrafi tak jak on tworzyć postaci kilkoma pociągnięciami pióra, i to bez psychologizmów, prawie bez opisu, pokazując gest, westchnienie, splunięcie. W porównaniu z nim w Związku Literatów w Warszawie nie ma ani jednego realisty. To oni są wykorzenieni, nie on. Gdzie się uczył tej sztuki! Piłując drzewo, a może czytając rosyjskich autorów dziewiętnastego wieku.
Droga donikąd – ciągnął noblista – tylko na powierzchni jest powieścią polityczną. Mackiewicz napisał powieść o dręczących go kwestiach etycznych. I oto okazuje się, że można wskoczyć w najwspółcześniejszą współczesność nosząc granatową czapkę z kozyrkiem – i znacznie skuteczniej niż przez pisanie awangardowych wierszy. Kto nie dostrzega filozoficznego węzła tej powieści, krzywdzi Mackiewicza”.
Hendrik Lindepuu (ur. 11 listopada 1958 r.) należy do najwybitniejszych tłumaczy przybliżających literaturę polską czytelnikom z zagranicy. W jego przekładach ukazało się w Estonii ponad 50 książek, poza tym przełożył także 70 sztuk teatralnych. Lindepuu to prawdziwy człowiek-instytucja. W dużej mierze to właśnie dzięki niemu współczesna literatura polska jest w ogóle obecna w Estonii, nie tylko bowiem ją tłumaczy, lecz także wydaje (od 2003 roku).
Poza Mackiewiczem, Lindepuu przekładał na język estoński tak wybitnych autorów, jak Witold Gombrowicz, Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Sławomir Mrożek, Zofia Nałkowska, Bruno Schulz czy Stanisław Ignacy Witkiewicz, ale także pisarzy współczesnych – m.in. Olgę Tokarczuk, Marcina Świetlickiego, Witolda Szabłowskiego czy Małgorzatę Rejmer.
Szczególnym uznaniem cieszą się jego przekłady poezji. W 2009 roku za „Wiersze wybrane” Tadeusza Różewicza i inne przekłady estońska Fundacja Kultury przyznała Hendrikowi Lindepuu doroczną Nagrodę Literacką Kultuurkapital, najwyższą w Estonii nagrodę literacką. W roku 2015 był jednym z pięciu laureatów estońskiej nagrody państwowej w dziedzinie kultury i sztuki za osiągnięcia twórcze w roku 2014.
Rzeczypospolita Polska przyznała Hendrikowi Lindepuu za jego zasługi Złoty Krzyż Zasługi (2005) i Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi (2009). Tłumacz jest także laureatem przyznawanej przez Instytut Książki Nagrody Transatlantyk, przyznawanej wybitnym tłumaczom i popularyzatorom literatury polskiej za granicą. Otrzymał ją w 2019 roku.
***
Program Translatorski ©Poland to jeden z flagowych programów Instytutu Książki. Jego celem jest promocja polskiej literatury na świecie poprzez finansowe wsparcie wydań polskich książek w przekładach na języki obce. Zagraniczni wydawcy mogą przeznaczyć uzyskany grant na sfinansowanie części kosztów publikacji dzieła, w tym między innymi na tłumaczenie dzieła z języka polskiego na inny język, zakup licencji prawnoautorskich oraz druk książki. Tylko w 2023 roku dofinansowaliśmy 229 zagranicznych wydań polskich książek, które ukażą się nakładem wydawnictw z 46 krajów, na co przeznaczyliśmy prawie 5 mln zł. We wszystkich edycjach programu łącznie dofinansowaliśmy już ponad 3 tys. przekładów polskich książek na języki obce.