Aktualności

02.06.2011

Zmarł Jerzy Narbutt

We wtorek w Warszawie zmarł Jerzy Narbutt. Miał 85 lat.

"To jedna z najważniejszych i największych pod każdym względem postaci literatury (...). Docenił to rozporządzający czułym sejsmografem sfery kultury i cywilizacji Waldemar Łysiak, obdarzając Jerzego Narbutta w jednym z tomów swego <<Malarstwa białego człowieka>> mianem największego żyjącego myśliciela polskiego" - pisał o Narbucie w 2006 roku publicysta Jerzy Biernacki.

Jerzy Narbutt był autorem kilku zbiorów opowiadań, tomów wierszy, licznych artykułów i esejów. Wśród napisanych przez niego utworów prozatorskich znajduje się przede wszystkim kilka tomów nowel m.in. "Debiut i inne opowiadania", "W mieście wesele", "Znowu zakwitnie listopad", "Benefis" i powieść "Ostatnia twarz portretu", pierwotnie wydana w drugim obiegu w 1981 roku. Drugie wydanie wyszło po latach, dopiero w 2002 r. Napisał również m.in. "Uciec z wieży Babel", "Awantury polemiczne", "Od Kraszewskiego do Parnickiego", "Spory o słowa, spory o rzeczy", "Dwa bunty" i "Wyrzucony na brzeg życia". 

Narbutt był również autorem słów do pieśni "Solidarni", która z muzyką Stanisława Markowskiego stała się hymnem NSZZ "Solidarność". Wiersz, który potem stał się tekstem pieśni, napisał w listopadzie 1980 roku. Tekst zaczyna się od słów: "Solidarni/ nasz jest ten dzień/ a jutro jest nieznane/ lecz róbmy tak/ jak gdyby nasz był wiek/ pod wolny kraj/ spokojnie kładź fundament". 

Jerzy Narbutt zadebiutował jako prozaik w roku 1957 na łamach "Tygodnika Powszechnego". 

W roku 1975 Narbutt podpisał List 59 przeciw zmianom w Konstytucji PRL, za co został objęty zakazem druku i publikował w wydawnictwach tzw. drugiego obiegu m.in. w pismach "Zapis", w "Spotkaniach", "Opinii". Współpracował z prasą katolicką, przez wiele lat przede wszystkim z tygodnikiem "Ład"- aż do jego upadku w 1994 r. 

Urodził się 12 października 1925 roku w Warszawie w rodzinie o tradycjach patriotycznych - jego dziadek Ferdynand był uczestnikiem Powstania Styczniowego. Narbutt studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego, m.in. u prof. Władysława Tatarkiewicza.  

Przeszłość rodziny pisarza związana była z Kresami. Rodzinne gniazdo Narbutta to Szyrwinty, majątek ziemski po stronie Litwy Kowieńskiej. Świadectwa rodzinne z Kresów zadecydowały o kresowej tematyce wielu jego utworów literackich. Większość życia spędził jednak w Warszawie, gdzie przeżył i Wrzesień 1939 roku i Powstanie Warszawskie. 

Po 1945 roku przez sześć lat ukrywał się, zagrożony poborem do ludowego wojska (orzeczono, że jest zdolny do służby, mimo trapiących go od dzieciństwa chorób). Aresztowany i osadzony w więzieniu, wyszedł dzięki amnestii. W latach stanu wojennego ponownie ukrywał się, tym razem przed internowaniem, m.in. w klasztorach w Serpelicach i Lubartowie.

Był laureatem nagrody literackiej im. Leszka Proroka, posiadaczem lauru poetyckiego "Białego Pióra" w Płocku, nagrody specjalnej ministra kultury i dziedzictwa narodowego. 

W roku 2007 prezydent Lech Kaczyński odznaczył go Komandorią Orderu Odrodzenia Polski.(PAP)