Instytut Książki

Już dziś w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie odbędzie się wernisaż wystawy „Bruno Schulz. Żelazny kapitał ducha”, na której zostanie zaprezentowany bogaty zbiór twórczości wizualnej autora „Sklepów cynamonowych”. Z jego pracami korespondować będą dzieła współczesnych artystów, wśród których znaleźli się m.in. Katarzyna Kozyra, Aleksandra Waliszewska czy Jan Możdżyński.

Wystawa „Bruno Schulz. Żelazny kapitał ducha” koncentruje się na twórczości wizualnej artysty. Kim był Schulz-artysta? Uparcie powtarzanym przez niego tematem było masochistycznie podporządkowanie mężczyzny kobiecie, co do dziś bywa solą w oku badaczy. Niechęć do mówienia wprost o masochizmie w wizualnej twórczości Schulza, jak i prześlizgiwanie się po temacie jako oczywistym sprawia, że badaczom umyka doniosłość tej odnogi dorobku Schulza – refleksja na temat seksualnej tożsamości. Wystawa „Bruno Schulz. Żelazny kapitał ducha” od 26 stycznia 2023 roku będzie dostępna w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

WEEKEND OTWARCIA WYSTAWY – PROGRAM:

26 stycznia (czwartek), godz. 19:00 – WERNISAŻ

28 stycznia (sobota), godz. 13:00 – OPROWADZANIE KURATORSKIE (o wystawie opowie kurator Jan Owczarek)

29 stycznia (niedziela), godz. 13:00 – OPROWADZANIE KURATORSKIE (o wystawie opowie kurator Jan Owczarek)

Piątek, sobota, niedziela (27-29 stycznia) – wstęp wolny na wystawę.

O WYSTAWIE:

Hasło „żelazny kapitał ducha” to fragment wypowiedzi Schulza z listownego wywiadu, udzielonego w 1935 roku Witkacemu dla „Tygodnika Ilustrowanego”. Metaforycznie opisuje zbiór fundamentalnych wrażeń, obrazów i motywów, które spinają i definiują sztukę każdego twórcy. Według Schulza są to treści, do których dochodzi się na wczesnym etapie rozwoju duchowego, a cała dalsza twórczość polega już tylko na nieustannym powrocie do tych samych, kształtujących tożsamość, motywów.

Zachowany dorobek plastyczny Schulza – od szkiców, przez ilustracje do własnej twórczości literackiej, po autonomiczne dzieła – ogranicza się do kilku podstawowych elementów. Powtarzalny świat rysunkowych i graficznych kompozycji artysty, wyjątkowo skromny pod względem fabularnym, sprowadza się do kilku przecinających się miejsc oraz przestrzeni, wypełnionych motywami, postaciami i przedmiotami, które powracają w różnych konfiguracjach.

W pracach Brunona Schulza erotyka, masochizm, relacje płci lokują się w szerokim spektrum różnych postaw i sytuacji – od przywitania podczas spaceru po całowanie kobiecych stóp. Duszna poetyka łącząca większość tych przedstawień wynika z ogólnej, łatwo wyczuwalnej atmosfery pożądania i erotycznego napięcia, które u Schulza nigdy nie zostaje w całości rozładowane.

Z dzisiejszej perspektywy perwersyjna poetyka prac Schulza jest daleka od budzenia kontrowersji. Niemniej kwestia cielesności, seksualności oraz relacji i tożsamości płci jest wyraźnie obecna w twórczości polskich artystek i artystów młodego i średniego pokolenia, których prace prezentujemy na wystawie. Zagadnienia te, ujęte równie niejednoznacznie, jak u Schulza, ujawniają się w różnorodnych postawach, przedstawieniach oraz stylistykach. Dialog Schulza ze współczesnością staje się przeciwwagą dla dotychczasowych prób interpretacji i wpisania jego twórczości w tradycję historii sztuki.

Artyści i artystki: Zuzanna Bartoszek, Katarzyna Kozyra, Tomasz Kręcicki, Jan Możdżyński, Cyryl Polaczek, Bruno Schulz, Aleksandra Waliszewska

Kurator: Jan Owczarek

Koordynacja: dr Anna Lebensztejn

Współpraca: Izabela Zychowicz

Aranżacja wystawy: Emilia Kina, Bartek Buczek

Oprawa graficzna: Blürb Studio

Opieka konserwatorska: Urszula Więch-Jędras, Dorota Dzik-Kruszelnicka

Montaż: Dariusz Borowski, Leonid Butewicz, Bogdan Dworszczenko, Adrian Markowicz, Dawid Mościcki, Robert Pławczyk, Krzysztof Prylewski, Grzegorz Szulc

Redakcja i korekta tekstów: Agnieszka Papieska

Przekład na język angielski: Agnieszka Walulik

Dzieła prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Literatury oraz zostały udostępnione dzięki uprzejmości Żydowskiego Instytutu Historycznego im. E. Ringelbluma, Fundacji Sztuki Polskiej ING, Agnieszki i Dariusza Szymczak – HOS Gallery, Zuzanny Bartoszek, Tomasza Kręcickiego, Jana Możdżyńskiego i Aleksandry Waliszewskiej.

Wystawa zrealizowana w ramach obchodów Roku Brunona Schulza. Dofinansowano ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza jest finansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego.