Instytut Książki

Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius wręczono w tym roku po raz siedemnasty. Co roku  przyznawana jest w trzech kategoriach: Debiut, Książka roku i Całokształt. Nagrody wręczono podczas wspólnej gali z Literacką Nagrodą Europy Środkowej Angelus 19 października w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu.

Silesiusa w kategorii Książka roku otrzymał Dominik Bielicki za tom „Wielki ping-pong” (wydawnictwo j). Autor odebrał statuetkę oraz nagrodę finansową w wysokości 50 tys. zł. Bielicki urodził się w 1976 roku w Warszawie. Debiutował w 2008 roku tomem „Gruba tańczy”, za który otrzymał wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie Literackim „Złoty Środek Poezji”. W 2018 roku za swój drugi tom „Pawilony” zdobył Nagrodę Literacką Gdynia oraz nominację do Silesiusa.

Piotr Śliwiński, przewodniczący jury Silesiusa, mówi o tegorocznym werdykcie tak: „«Wielki ping-pong» Dominika Bielickiego jest książką, która jednocześnie wydaje się doskonale znajoma i doskonale obca. Jest znajoma, ponieważ wszyscy mieliśmy dzieciństwo, a niektórzy z nas mieli dzieciństwo w czasach PRL-u. Jest obca, ponieważ (prawie) wszyscy mówimy o dzieciństwie inaczej –  z rozrzewnieniem, nostalgicznie, może nawet z rozpaczą, jak mówi się o czymś utraconym, poeta tymczasem filtruje je przez świadomość, że życie toczy się za «drzwiami do wielkiego ping-ponga», bez naszego wpływu na reguły i upływ czasu. I dlatego język jego wierszy niesiony jest raczej przez obrazy, a nie przez emocje, raczej sprawozdaje, niż waloryzuje, zdaje się raczej chłodny i obojętny niż angażujący… Pod tym «raczej» w wierszach kryje się wszystko, co czyni je wartymi czytania”.

Za najlepszy debiut 2023 roku jury uznało tom „UFOPORNO” Opal Ćwikły, wydany przez Staromiejski Dom Kultury. Autorka otrzymała statuetkę i nagrodę finansową wynoszącą 15 tys. zł. Opal Ćwikła została w 2022 roku mistrzynią Lublina w slamie poetyckim, jest artystką multidyscyplinarną, kłir, performerką, poetką, propagatorka dragu poetyckiego, działaczką na rzecz lubelskiej poezji w fundacji Heuresis i Bibliotece Azyl.

Tak o książce Ćwikły mówi Alina Świeściak, jurorka Silesiusa: „«UFOPORNO» to popis językowej sprawności, wielkie kłirowe show; rozkręcony, rozwibrowany poetycki młynek zasysający całą naszą smutną rzeczywistość z jej mocno eksponowanymi przemocowymi siłami. Ale i udana próba kłirowego upodmiotowienia tego świata. Opal Ćwikła, specjalistka od dragu poetyckiego, nie wpisuje się w dobrze obecne w polu literackim konwencje, a wsparcia dla swojego dziewczyńskiego buntu szuka w «innych estetykach». Pomocne okazuje się tu coś, co można by nazwać alternatywnym porno; otwiera ono nieskończony, niebezpieczny potencjał odsłaniającego się ciała”.

Silesiusa za całokształt twórczości (nagroda w wysokości 100 tys. zł) odebrała Marzanna Bogumiła Kielar. Poetka urodziła się w 1963 roku w Gołdapi, mieszka w Warszawie, jest absolwentką filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, doktor habilitowaną humanistyki. Pracuje w Akademii Pedagogiki Specjalnej. Po debiutanckim, obsypanym nagrodami tomie „Sacra conversazione” (1992) opublikowała kolejne książki poetyckie: „Materia prima” (1999), „Monodia” (2006), „wybory Umbra” (2002), „Brzeg” (2010) i najnowszy, wydany w zeszłym roku tom „Wilki”. Jest także autorką ośmiu wyborów w językach obcych. To laureatka wielu ważnych nagród, m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich i Nagrody im. Kazimiery Iłłakowiczówny (1993), Paszportu „Polityki” (2000) i Hubert-Burda-Preis (Niemcy, 2000), uhonorowana Kryształem Vilenicy (Słowenia, 1995). Jej wiersze przetłumaczono na dwadzieścia trzy języki. Kielar jest wielokrotną stypendystką fundacji kulturalnych i ośrodków badawczych w Europie, Stanach Zjednoczonych, i Azji.

Piotr Śliwiński, przewodniczący jury Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, twórczość tegorocznej laureatki komentuje następująco: „Zbudowała swój świat, odseparowany, chłodny, wilgotny, lecz przesycony cichą emocją, niepewną, lecz wyczuwalną duchowością, kobiecy. Odrysowała krajobrazy swojej młodości, północne, surowe, a także – w «Wilkach» – krajobrazy pamięci przesiedleńców, repatriantów, ludzi wypędzonych stamtąd donikąd, które mieli dopiero zamieszkać. O poezji współczesnej rzadko mówi się, że jest piękna. O poezji Marzanny Bogumiły Kielar wypada powiedzieć – jest piękna”.

Marzanna Bogumiła Kielar jest piątą kobietą wyróżnioną Silesiusem za całokształt twórczości. Poetka dołączyła do znakomitego grona twórców i twórczyń, którzy otrzymali Nagrodę. Byli to kolejno: Tadeusz Różewicz (2008), Stanisław Barańczak (2009), Piotr Sommer (2010), Urszula Kozioł (2011), Marcin Świetlicki (2012), Krystyna Miłobędzka (2013), Darek Foks (2014), Jacek Podsiadło (2015), Julian Kornhauser (2016), Andrzej Sosnowski (2017), Bohdan Zadura (2018), Ewa Lipska (2019), Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (2020), Ryszard Krynicki (2021), Marcin Sendecki (2022) i Joanna Mueller (2023).

O wyborze osób nagrodzonych zadecydowało jury w składzie: Piotr Śliwiński (przewodniczący), Monika Glosowitz, Paweł Mackiewicz, Małgorzata Mikołajczak, Krystyna Pietrych, Paweł Próchniak i Alina Świeściak.

Statuetkę Silesiusa autorstwa Michała Staszczaka wręczyła Wiceprezydentka Wrocławia Renata Granowska.