Aktualności
Poezja na ulicach, chodnikach miast, w tramwajach i autobusach, na fasadach budynków, spotkania z głośnymi i cenionymi autorami, publiczne czytanie wierszy – to tylko niektóre z atrakcji projektu ORT: Wiersze z Islandii/Wiersze z Polski, który w ciągu najbliższych dwóch tygodni zawita do Warszawy, Krakowa i Trójmiasta.
Co łączy Polskę i Islandię? Miłość do wafelków Prince Polo, długie zimy i… wspaniała poezja. W końcu i my, i ta niepozorna wyspa na końcu świata, słyniemy z niej za granicą.
Dlatego to właśnie poezja jest bohaterką projektu ORT: unikatowego przedsięwzięcia, w ramach którego polska liryka gości na Islandii, a islandzka w Polsce. Projekt trwa od maja, w ramach wymiany poetyckiej Polska prezentowała się już w przestrzeni publicznej Reykjavíku, a wybitni poeci islandzcy uczestniczyli w wydarzeniach kulturalnych w Polsce.
Podejmujemy kolejną próbę zawieszenia poetyckiego pomostu między lądem a wyspą. Islandzka poezja w polskim przekładzie właśnie wychodzi na nasze ulice!
Podobnie jak dwa tygodnie temu Reykjavík, teraz nasza stolica stanie się miejscem nieskrępowanej ekspresji poetyckiej w przestrzeni miejskiej. W autobusach i tramwajach już można czytać islandzkie wiersze najciekawszych artystów z wyspy w polskim przekładzie. A w środę 16.10, w Warszawie, Krakowie i Trójmieście pojawią się billboardy z islandzkimi wierszami (najpierw w oryginale, a w ostatnim tygodniu października po polsku). Poezja dotrze również na stacje metra: Świętokrzyska, Pole Mokotowskie i Kabaty. To tam będzie można poczytać wiersze autorów biorących udział w projekcie.
O kim mowa? W ramach projektu ORT przetłumaczone zostały utwory ponad dwudziestu poetów z Polski i Islandii. Wśród nich plejada cenionych, wielokrotnie nagradzanych i przekładanych na wiele obcych języków twórców islandzkich: m.in. poeta i tłumacz (m.in. Zbigniewa Herberta i Leopolda Staffa) Gyrðir Elíasson, wchodząca w skład grupy Metropoetica (wraz z również biorącą udział w projekcie Julią Fiedorczuk) poetka i powieściopisarka Sigurbjörg Þrastardóttir czy autor wydanej również w Polsce powieści „Skugga Baldur. Opowieść islandzka”, nominowany do Oscara za tekst piosenki do filmu Larsa von Triera „Tańcząc w ciemnościach” Sjón. Polską stronę reprezentują m.in. Jacek Dehnel, Ewa Lipska czy Marcin Sendecki – autorzy wielu cenionych i nagradzanych tomów poetyckich.
Po Warszawie wędrująca poezja lądowo-wyspiarska zawita do Krakowa. Kolejna odsłona projektu ORT będzie miała miejsce podczas piątej edycji jednej z najważniejszych imprez literackich w kraju – Festiwalu Conrada. Kraków od kilku lat stara o się o miano Miasta Literatury UNESCO; stolica Islandii - pierwsze nieanglojęzyczne miasto Literatury UNESCO – to jego gość specjalny.
Popołudnie w Reykjavíku
Na jedno niedzielne popołudnie (27 października) Kraków zamieni się w egzotyczny (i oczywiście literacki!) Reykjavík. Wszystko za sprawą magii literatury. Zapraszamy do kraju fiordów, groźnych wulkanów, surowego klimatu i pierwszorzędnej literatury, na spotkania z islandzkimi pisarzami – i na kawę do Pokoju Reykjavík, gdzie można będzie usiąść na literackiej ławeczce (takiej, jak w zatoce Faxa) i posłuchać wierszy w wykonaniu najpopularniejszych poetów islandzkich.
Poza tym w niedzielne popołudnie w Pałacu Pod Baranami szykuje się literackie wielkie żarcie:
Na przystawkę (o godz. 13.00) – dyskusja wokół tematu: „Od islandzkich sag po projekt ORT”. W trakcie tego prowadzonego przez Szymona Kloskę spotkania Eiríkur Örn Norðdahl (najwyższy poeta Islandii i najpopularniejszy islandzki slammer), Hallgrímur Helgason (prozaik, ale i – o czym będzie się można przekonać – poeta) Þorgerður Agla Magnúsdóttir z Iceladic Literature Center, Izabella Kaluta z Instytutu Książki oraz Olga Hołownia debatować będą o tym co działo się w literaturze islandzkiej w ciągu minionego millenium, czyli od czasów staroislandzkich dzieł epickich aż po czasy współczesne. Paneliści spróbują też odpowiedzieć na nurtujące wielu pytanie: czy to prawda, że współcześnie więcej jest czynnych poetów islandzkich niż samych mieszkańców wyspy? Spragnieni żywego kontaktu z poezją będą mogli posłuchać jak na żywo wypada współczesna poezja islandzka w wykonaniu samych jej twórców.
Pierwsze danie (godz. 14.00): Architektura kryminału. Spotkanie z islandzką królową kryminału, Yrsą Sigurdardóttir, twórczynią postaci prawniczki Þóry Guðmundsdóttir, która przyniosła jej zasłużoną pisarską sławę, poprowadzi Marcin Wilk.
Drugie danie (godz. 15.00): Garnitur i krawat – spotkanie z Hallgrímurem Helgasonem, autorem głośnego, zekranizowanego „Reykjavíku 101”. Krakowskiej publiczności pisarz opowie o swojej kolejnej powieści „Kobieta w 1000°C”. Powstała na kanwie wspomnień córki pierwszego islandzkiego prezydenta książka na Islandii sprowokowała ogólnonarodową dyskusję o tym, czy w literaturze wszystkie chwyty są dozwolone. Spotkanie poprowadzi Szymon Kloska.
Ale to nie wszystko. Podczas Festiwalu Conrada poezja będzie kontynuowała swój triumfalny pochód przez polskie ulice. W przestrzeni miasta powstanie nowy literacki mural! Tym razem polska i islandzka poezja zagości na fasadzie Składu Solnego (przy ul. Na Zjeździe 8), który dzięki artystycznej interwencji zamieni się w Skład Poezji ORT. Ta nietypowa biblioteka sprawi, że każdy przejeżdżający przez Plac Bohaterów Getta będzie mógł codziennie czytać wiersze. I to najwyższej klasy, bo znajdą się tam utwory autorstwa wybitnych poetów polskich i islandzkich: Ewy Lipskiej, Adama Zagajewskiego, Agnieszki Wolny-Hamkało, Sjóna, Óskara Árni Óskarssona, Kristín Svavy Tómasdóttir oraz Ingunn Snædal.
Zresztą Skład Solny to nie jedyne miejsce w Krakowie, gdzie niepostrzeżenie dotrze poezja. „Jokabokaflod”, czyli islandzka powódź literacka, zaleje całe miasto… Wystarczy uważnie się rozejrzeć, by na billboardach, autobusach czy murach odnaleźć sagi, sażki i inne przejawy artystycznej inwazji rodem z jedynej w swoim rodzaju wyspy.
A co na zakończenie jesiennej edycji projektu ORT? Warszawska dogrywka, która wprowadzi poezję z ulic w… klubowe podziemie, czyli SPOKEN ORT Show – Zimna Fuzja! W środę 30 października w klubie Kosmos Kosmos (ul. Koszykowa 55, Warszawa) o godz. 20.00 miłośnicy sztuki będą mieć jedyną okazję, aby zobaczyć na żywo słynnego islandzkiego poetę performera Eiríkura Örna Norðdahla występującego na jednej scenie obok polskich gwiazd Spoken Word: Weroniki Lewandowskiej, Grzegorza „Estragona” Bruszewskiego, Mateusza Andały, Romana Boryczko i Mundzia Niuniu. A jako zwieńczenie wieczoru na scenie pojawi się Co – alternatywny projekt muzyczny Macieja Kujawskiego, który swoim mroźnym stylem zainauguruje pierwszą noc polarną w Warszawie.
Islandzki czasownik ORT oznacza uprawiać ziemię i - pisać poezję. Projekt ORT: Wiersze z Islandii/ Wiersze z Polski trwa od maja 2013 roku, a jego celem jest prezentacja wierszy islandzkich w Polsce, a polskich na wyspie: wszystko po to, by stworzyć platformę do dialogu i wymiany twórczej inspiracji między autorami, literaturoznawcami i czytelnikami z obu krajów.
W ramach programu odbyło się wiele wydarzeń kulturalnych w Islandii i w Polsce (m.in. w Reykjavíku, Sopocie, Krakowie i Warszawie), w których udział brali najważniejsi artyści (poeci, muzycy, performerzy) z obu krajów. Pokłosiem projektu są specjalnie zaprojektowane przez Grażkę Lange, profesorkę warszawskiej ASP, arkusze poetyckie, zaprezentowane już na wystawie w Bibliotece Miejskiej i w Bibliotece Narodowej w Reykjavíku, będzie je można również zobaczyć w Pokoju Reykjavik podczas Festiwalu Conrada. ORT trafił również do bibliotek miejskich ora szkół i przedszkoli w postaci MiniORT, części projektu stworzonej wokół wierszy dla dzieci.
Więcej o projekcie na: ort-project.eu
Projekt ORT:Wiersze z Islandii/Wiersze z Polski jest realizowany przez Instytut Książki we współpracy z islandzkimi partnerami, a finansowany z funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Lichtensteinu i Norwegii, oraz środków krajowych.