Instytut Książki

Minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński przedstawił reprezentantom stowarzyszeń twórczych skalę i zakres działań pomocowych dla ludzi kultury przygotowanych zarówno przez ministerstwo, jak i rząd w ramach ogólnych narzędzi osłonowych dla polskiej gospodarki. Podczas spotkania Zespołu Antykryzysowego przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego dyskutowano o ewentualnym rozszerzeniu zakresu wsparcia oraz zmianach w ramach już funkcjonujących rozwiązań.

Minister kultury zadeklarował m.in. zgłoszenie poprawki do Tarczy Antykryzysowej tak, aby jej rozwiązania uwzględniały specyfikę umów zawieranych przez środowiska twórcze. MKiDN ma również zrobić przegląd ewentualnych dodatkowych narzędzi wsparcia dla artystów oraz opracować przewodnik dla ludzi kultury po narzędziach pomocowych przygotowanych przez rząd, samorządy, organizacje zrzeszające twórców oraz inne podmioty.

Minister kultury zadeklarował m.in. intensyfikację i przyspieszenie prac nad ustawą o uprawnieniach artysty zawodowego, która ureguluje sprawę ubezpieczeń społecznych dla środowisk twórczych.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele m.in. Związku Artystów Scen Polskich, Związku Kompozytorów Polskich, Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków, Związku Polskich Artystów Plastyków, Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Artystów Tancerzy, Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Unii Literackiej, Unii Polskich Teatrów, Zrzeszenia Filharmonii Polskich, Gildii Reżyserów Polskich, Gildii Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych oraz Polskiej Rady Muzycznej.

Kolejne spotkanie Zespołu Antykryzysowego odbędzie się na początku maja. Minister kultury nie wyklucza równie spotkań sektorowych, poświęconych wybranym obszarom działalności kulturalnej – m.in. rynkowi książki. 

MKiDN niezwłocznie po ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego i ograniczeń w działalności instytucji kultury przystąpiło do pracy nad rozwiązaniami rekompensującymi straty związane z zawieszeniem działalności w tym sektorze. Dzięki temu polscy artyści mogą dziś liczyć na wielowymiarowe wsparcie ze strony państwa polskiego, którego wartość szacujemy na ok. cztery miliardy zł.  

Działalność przedsiębiorstw i organizacji pozarządowych, a działających w obszarze kultury jest objęta działaniem Tarczy Antykryzysowej, w ramach której mogą skorzystać z rozwiązań proponowanych w ustawie, m.in. dopłat do utrzymania miejsc pracy, postojowego (3 x 2 tys. zł), trzymiesięcznego zwolnienia ze składek ZUS, pożyczki na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (do kwoty 5 tys. zł), wakacji kredytowych, zwolnienia z podatków lokalnych itp. Ze zwolnień, pożyczek i „postojowego” mogą skorzystać również osoby prowadzące własną działalność gospodarczą oraz pracujący na umowach cywilnoprawnych.

Przyjęta przez rząd Tarcza Antykryzysowa umożliwia instytucjom oraz  przedsiębiorstwom działającym m.in. w obszarze kultury zamianę niezrealizowanych świadczeń na vouchery o odpowiadającej wartości i wydłuża termin ewentualnego zwrotu środków z tytułu niewykorzystanych świadczeń do 180 dni. 

Dzięki delegacji specustawy minister kultury i dziedzictwa narodowego mógł ogłosić nowy program wsparcia dla artystów, twórców oraz instytucji, którzy ze względu na trwającą epidemię, a wcześniej stan zagrożenia epidemicznego, nie mogą realizować swojej twórczości artystycznej w dotychczasowej formie. Program dotacyjno-stypendialny „Kultura w sieci” to środki na zmianę formy upowszechniania działalności twórczej lub prezentacji jej efektów w elektronicznych kanałach komunikacji, przede wszystkim w Internecie. Łączny budżet projektu wynosi 80 mln zł – z czego 20 mln zł jest przeznaczonych bezpośrednio na stypendia dla twórców, a 60 mln na realizację projektów przez instytucje. W ciągu dwóch tygodni naboru do MKiDN i Narodowego Centrum Kultury wpłynęło w sumie ponad 12 000 wniosków.

O 55 mln zł zwiększone zostały środki na pozostałe Programy Ministra, w których trwa jeszcze proces odwoławczy – w sumie na 32 programy dotacyjne przeznaczone zostało w tym roku prawie 390 mln zł. Jednocześnie, w przypadku trudności z realizacją projektów wynikających z wprowadzenia stanu epidemii, możliwe są zmiany, które umożliwią  rozliczenie tych projektów.   

Niezwłocznie po rozstrzygnięciu programu „Kultura w sieci”, Narodowe Centrum Kultury ogłosi nowy nabór w  programie „Kultura – Interwencje” z budżetem 10 mln zł.

Po zakończeniu epidemii planowany jest specjalny program rekompensacyjny, którego głównym celem będzie ożywienie działalności kulturalnej i kompensowanie ewentualnych strat, jakie sektor kultury poniósł poprzez wprowadzone ograniczenia.

Minister zdecydował też o zwiększeniu puli stypendiów twórczych z 1,5 do co najmniej  6,5 mln zł i rozważa przeprowadzenie II etapu konkursu stypendialnego.

Na niezmienionym poziomie utrzymane zostały dotacje dla instytucji kultury, których minister kultury jest organizatorem, oraz zaangażowanie w finansowanie instytucji, dla których jest współorganizatorem – obecnie jest to już ponad 100 instytucji muzealnych i artystycznych w całym kraju, od 2015 r. przybyły 32 nowe instytucje współprowadzone przez ministra, m.in. zespoły Śląsk i Mazowsze, Teatr Polski w Warszawie, filharmonie w Rzeszowie czy Łomży, muzea martyrologiczne w Gross Rosen, Treblince czy Łambinowicach, muzea podlaskie, sandomierskie i wiele innych. 

Minister kultury i dziedzictwa narodowego wydał również interpretację art. 31a ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, które umożliwia dyrektorom instytucji kultury wypłacanie dodatkowego wynagrodzenia dla artystów za pracę „zastępczą” realizowaną poza siedzibą instytucji.

Minister kultury wystosował też apel do samorządowców o konkretne gesty pomocy wobec instytucji i twórców  leżące  w zakresie kompetencji władz samorządowych, m.in. obniżkę  czynszów lokali komunalnych oraz utrzymanie ich finansowania na niezmienionym poziomie.