Instytut Książki

Dzieci lubią książki i chcą, żeby im czytać, bo to pierwsze spotkanie z literaturą kojarzy im się z byciem w objęciach mamy i taty. Przebywanie z najważniejszymi osobami w życiu dziecka, jest konstytutywne i dla rozwoju samego dziecka, i dla rozwijania jego pasji czy zainteresowań oraz kształtowania nawyków.

Oto sprawdzone pomysły na rozbudzanie w dzieciach ciekawości książkami. Pozwolę sobie napisać je w formie bezpośredniej, jako mama do rodziców, jako osoba upowszechniająca czytanie do dorosłych, którzy chcą rozkochać dzieci w czytaniu.

1. Zanim znajdziesz odpowiednią książkę, znajdź czas, który będzie specjalnie zarezerwowany dla Twego dziecka. Oprócz samego czytania ważne jest Twoje zaangażowanie w pobycie z nim.
2. Przygotuj otoczenie przyjazne czytaniu, wyeliminuj nadmiar bodźców, wyłącz radio, przygaś światło. Czytanie pod kocem, na łonie przyrody, w zbudowanej z krzeseł i koca „bazy”– czyni spotkanie z książką niesamowitym przeżyciem dla dziecka.
3. Weź pod uwagę techniczką stronę książki, a więc papier na jakim jest wykonana, wielkość, kształt… Czytanie przy sztucznym świetle jest dużym wysiłkiem dla dziecka, które patrząc na kartki, widzi odbite od błyszczącego papieru światło i plamy.
4. Przygotuj się na czytanie z dzieckiem, czyli weź pod uwagę, że mały czytelnik, może chcieć przeczytać książkę od końca albo co druga kartkę, a może skupi się tylko na ilustracjach.
5. Poszukaj książki, która posiada odpowiednie dla Twego dziecka ilustracje, może będą bardzo kolorowe, a może pastelowe. Niektóre dzieci skupiają się na kontrastach, inne wolą stonowaną gamę barw.
6. Zacznij od książek z dużą ilością ilustracji, a mniejszą ilością tekstu. Wspólnie oglądajcie obrazki, rozmawiajcie o tym, co jest na nich widoczne, ale i dedukujcie, czego na nich nie ma, a co może znajdować się za domem, za drzewem, między liśćmi itp.
7. Wybieraj książki pisane obrazami, a więc takie, które łatwo sobie wyobrazić. Małe dzieci potrzebują konkretnych sytuacji, wyrazistych postaci, dobrze opisanych sytuacji. To uruchamia ich myślenie i ułatwia zapamiętywanie, a potem interpretowanie tekstu, bo czytając z dziećmi dążymy do przeżycia emocji bohaterów, a nie tylko do odczytania zadrukowanej strony.
8. Poszukuj książek napisanych pięknym językiem polskim albo rewelacyjnie przetłumaczonych, w których zasób słów nie tylko dostosowany jest do potrzeb rozwojowych małych dzieci, ale i nieznacznie je wyprzedza. To dobrze, gdy w tekście znajduje się kilka nowych wyrażeń, które można dziecku wytłumaczyć. W ten sposób bogaci się jego słownik czynny, czyli słowa, których dziecko używa na co dzień, jak i słownik bierny, czyli słowa, którymi dziecko nie posługuje się często, jednak ich znaczenia i kontekst użycia są mu znane.
9. Czytaj z dzieckiem książki opowiadające o emocjach i relacjach między bohaterami. Dziecko utożsamiając się z wybranymi postaciami, powoli zacznie odkrywać i nazywać ten niewidoczny dla oczu, a niezmiernie ważny świat uczuć, doznań, wrażeń i myśli. Dziecko w ten sposób wzbogaca wiedzę o sobie samym.
10. Czytaj z dzieckiem publikacje popularno-naukowe, atlasy, albumy, publikacje zawierające zdjęcia otaczającego nas świata, książki non-fiction przeznaczone dla najmłodszych czytelników. W takim przypadku książka pełni rolę przewodnika po świecie rzeczywistym. Dziecko z jej pomocą nazywa przedmioty, obiekty, rośliny czy zwierzęta. Wzbogaca swoją wiedzę o świecie.
11. Eksperymentuj z czytaniem, poproś dziecko, by to ono tobie coś „przeczytało” , czyli opowiedziało ilustracje czy odtworzyło z pamięci akcję opowiadania. Innym razem czytajcie na zmianę ty wyrazy, a dziecko obrazy.
12. Czytaj całą swoją osobą. I nie chodzi tylko o zmiany natężenia głosu czy urozmaiconą artykulację. Ważne jest twoje zaangażowanie w spotkanie z dzieckiem, które odbywa się w towarzystwie książki. Tak, książka podczas czytania z dzieckiem pełni funkcję drugorzędną. Na pierwszym miejscu znajdujesz się TY – osoba bliska dziecku, osoba, z którą dziecko chce przebywać, do której chce się przytulić, i w ten sposób zaspokoić swoje potrzeby: bliskości, czułości, miłości.

Książka jest pięknym mostem między światem rzeczywistym a literaturą. Żeby dziecko odkryło, jakie bogactwo kryje się w słowie pisanym, potrzebuje dorosłego – towarzysza, który pomoże mu odkryć ten niezmierzony, arcyciekawy i jedyny w swoim rodzaju świat wyobraźni. Potrzebuje Ciebie! 

Małgorzata Swędrowska, pedagożka, mama, twórczyni koncepcji czytania wrażeniowego. Od 15 lat upowszechnia literaturę dla dzieci, pisze dla najmłodszych oraz publikuje dla dorosłych.

Więcej porad czytelniczych dla rodziców i rekomendacji książkowych dla rodziców na wielki-czlowiek.pl.