Aktualności
Książki poświęcone sztuce (nie tylko sztukom plastycznym, ale także filmowi i muzyce) zdominowały grudniowy numer miesięcznika „Nowe Książki”. Pozwala to na zapoznanie się z tym segmentem rynku i konstatację, że ma się on całkiem dobrze. Wydawcą miesięcznika jest Instytut Książki.
Do rąk czytelników trafia przegląd prac z zakresu historii sztuki, których doskonałymi przykładami są książki Jerzego Miśkowiaka o Elisabeth Jerichau-Baumann czy Grzegorza Jankowicza o Parmigianim. Można zapoznać się z omówieniem wspaniałych listów Rilkego o sztuce czy fantastyczną książką o Danielu Mrozie i jego ilustracjach w „Przekroju”. Każda z tych prac jest omówiona przez recenzentów w sposób, który pozwoli czytelnikowi na podjęcie wyboru, w jakiej kolejności te książki będzie czytał. Po zapoznaniu się z ich omówieniami, napisanymi przez wytrawnych krytyków, z całą pewnością zechce sięgnąć po większość z nich, o ile nie wszystkie.
W miesięczniku możemy także zapoznać się z recenzją książki Grażyny Bastek pióra profesor Marii Poprzęckiej. „Rozmowy obrazów” są, zdaniem recenzentki, książką godną polecenia przede wszystkim z powodu erudycji i wiedzy autorki.
„Kilka zaczerpniętych z tej bogatej książki przykładów ma po prostu zachęcić do lektury. Na koniec zachęty jedna ważna uwaga. Pisanie o sztuce uprawiane przez Grażynę Bastek jest najdalsze od nachalnego dydaktyzmu w typie »jak czytać dzieła sztuki«. Ona sama wyraźnie zastrzega: »Eseje nie zawierają jednoznacznych wykładni, nie narzucają określonego sposobu ich rozumienia<<.”.
Z samą autorką długi wywiad przeprowadził Juliusz Gałkowski. Jest to rozmowa poświęcona przede wszystkim pisaniu o sztuce, doświadczenie dr Bastek jako historyka sztuki (autorki kilku książek), wykładowcy oraz kuratora w warszawskim Muzeum Narodowym pozwala jej na sformułowanie kilku istotnych tez na temat sposobu wypowiadania się o sztuce. Czytelnik może się także sporo dowiedzieć na temat pracy w muzeach. Zdaniem autorki „Rozmów obrazów” obecny kryzys nie zniszczy muzeów:
„Człowiek potrzebuje więcej autentyczności i większej ilości wrażeń. Autentyczność to nie tylko sama wartość oryginalnego dzieła sztuki, ale też zapach muzeum, spacer po obcym mieście, zanim się do galerii wejdzie, to wreszcie przyjemność podróżowania. I wydaje mi się, że te zmysłowe elementy przeważą nad łatwością dostępu do sztuki w necie. Sztuka w sieci jest, ale jej wymiar okazuje się bardzo ubogi, płaski. A my poznajemy rzeczywistość, w tym sztukę, wieloma zmysłami, żyjemy w trójwymiarowej przestrzeni i w świecie wielu bodźców”.
Ale powstają książki nie tylko o sztuce. Krakowski filozof Paweł Rojek recenzuje ostatnią pracę Andrzeja Walickiego.
„Ostatnia książka Walickiego jest zbiorem tekstów dotyczących Rosji i stosunków polsko-rosyjskich. Z jednej strony obejmuje ona prace naukowe podsumowujące jego badania nad historią idei w Rosji, z drugiej zaś zawiera teksty publicystyczne, komentujące stosunki polsko-rosyjskie”.
Recenzent określa ją mianem „testamentu” i wskazuje, że stanowi ona podsumowanie wielkiego dzieła, jakim były studia nad Rosją, które ten wybitny myśliciel prowadził przez całe życie. Początkowo nad ZSRR, a na koniec – jak w ostatniej książce – putinowską Rosją.
O Rosji traktuje także omawiana przez Piotra Abryszeńskiego książka Andrzeja Chwalby „Przegrane zwycięstwo”. Stara się w niej odpowiedzieć na pytanie, dlaczego koncepcja Piłsudskiego budowy federacji krajów Europy Środkowo-Wschodniej poniosła klęskę, mimo wiktorii w roku 1920.
Marek Cichocki omawia wznowiony niedawno zbiór esejów Tymona Terleckiego „Szukanie równowagi”. Jest to książka traktująca przede wszystkim o problemie tożsamości narodowej oraz emigracji. Do klasyki należy także zbiór opowiadań Izraela Singera „Na obcej ziemi”, w numerze omawiany przez Agnieszkę Podporę.
„A jest to radość wielka, bo i przyjemności z lektury liczne. »Na obcej ziemi« to świetnie skomponowany, bardzo wyrazisty tom. Pomieszczone w nim opowiadania napisane na początku lat dwudziestych ubiegłego wieku tworzą dynamiczną całość, mimo że są bardzo różnorodne zarówno kompozycyjnie, jak i tematycznie.”
Kolejnym autorem przetłumaczonej na język polski książki jest białoruskojęzyczna pisarka i dziennikarka, Natałka Babina. „Bodaj Budka” to książka której intryga, a właściwie wiele intryg splecionych w jedną akcję – stanowi tylko pretekst dla ukazania o wiele głębszego problemu. Autorka pisze o odbudowie tożsamości narodowej, przywracaniu wspólnoty oraz rozumieniu narodu.
Książkę Wojciecha Muchy „Miasto noży” omawia Piotr Jezierski, historia zawarta w powieści znanego dziennikarza jest powrotem do lat dziewięćdziesiątych, opisem życia w „blokowiskach”, zaś intryga, na której została osnuta, zdaje być jedynie pretekstem.
„»Miasto noży« to niezbędnik dla literatów, którzy akcję swoich powieści chcieliby osadzić w latach galopującego kapitalizmu, ale na marginesie życia opisywanego w kolorowej prasie. Dla czytelnika to niezapomniana wycieczka do świata krakowskich osiedli, na które w latach dziewięćdziesiątych strach było zajrzeć – chyba, że miało się obstawę w postaci ziomala znającego podwórkowy język, rytuały i układy. A kiedy przewodnikiem jest Wojciech Mucha, to aż chce się tam wracać”.
Polecamy także omówienia książek dla młodszych czytelników.
Maria Sokołowska prezentuje „Atlas cudów świata” i „Rozumiemy się bez słów”. Jej zdaniem, „książki przyciągają nie tylko cudownością, jeśli nie wręcz cudacznością, treści, ale i aspektem wizualnym”.
Na zakończenie warto zwrócić uwagę na krotką rozmowę, jaką z profesorem Wojciechem Roszkowskim, przeprowadził Grzegorz Filip, redaktor naczelny miesięcznika. Roszkowski, historyk, jest tegorocznym laureatem Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza, przyznawanej autorom „w szczególny sposób popularyzującej rodzimą kulturę, historię i tradycję”. W tym roku nagrodzona została praca „Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej”.
Zapraszamy do lektury.