Instytut Książki

Filozoficzny esej Jolanty Brach-Czainy, określony biblią feminizmu, i osobiste wypowiedzi aktorek składają się na sztukę „Szczeliny istnienia” Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Spektakl w reżyserii Iwony Kempy od piątku można zobaczyć na scenie Domu Machin.

„Główną siłą tej książki była i jest bardzo mocna postawa poświadczająca wartość zajmowania się rzeczami, które do tej pory wydawały się nieważne, zmarginalizowane albo wręcz były w domenie tabu. Dowartościowanie ich, uszlachetnienie, uczynienie przedmiotem filozofowania, to był niezwykły gest Brach-Czainy i my ten gest chciałyśmy powtórzyć w teatrze” – powiedziała PAP reżyserka spektaklu Iwona Kempa.

Zaznaczyła jednocześnie, że scenariusz sztuki składa się zarówno z wybranych scen eseju, jak również z osobistych wypowiedzi aktorek i współautorek scenariusza.

„Bardzo mocno czułam, że filozofia Brach-Czainy powinna zostać niejako poświadczona przez nas wszystkie w sposób osobisty, to znaczy, że jej filozofia powinna spotkać się z naszym osobistym doświadczeniem” – podkreśliła reżyserka.

Zwróciła uwagę, że wśród podejmowanych na scenie tematów znalazły się codzienna krzątanina, obieranie ziemniaków, prasowanie czy opiekowanie się chorym, ale kluczowym dla filozoficznej opowieści na scenie stał się temat porodu.

„Wywiodłyśmy język teatralny z tego problemu, jak opisać coś, co jest nieopisywalne i jak przedstawić na scenie coś, co jest nieprzekazywalne i nie do opowiedzenia. I jednak spróbować to opowiedzieć, żeby przenosząc to na scenę, nadać temu wartość, uczynić to tematem sztuki” – powiedziała Iwona Kempa.

Na scenie wystąpią Dorota Godzic, Martyna Krzysztofik, Natalia Strzelecka i Anna Tomaszewska. Twórczyni spektaklu zaznacza jednak, że w spektaklu nie ma konkretnych ról ani postaci, a esej został rozpisany na cztery równorzędne głosy, które pełnią określone funkcje.

„Była to niezwykła praca, bo dotyczyła innych sfer niż zazwyczaj. Zazwyczaj gramy pewne sceny, role, a teraz właściwie musiałyśmy całe próby wyobrażać sobie, że jest publiczność, bo wszystko co robimy, robimy do, dla i wobec, chcąc powiedzieć, chcąc wytłumaczyć” – powiedziała aktorka Anna Tomaszewska.

„Szczeliny istnienia” Jolanty Brach-Czainy, wydane pierwszy raz w 1992 r., były ważnym wydarzeniem literackim. Esej zyskał miano książki określanej jako biblia feminizmu. Premiera spektaklu Teatru Słowackiego o tym samym tytule odbędzie się w piątek 17 listopada na scenie Domu Machin. Kolejne spektakle: 18, 19, 21 listopada i 7, 8, 9, 10 grudnia.

źródło: PAP, Julia Kalęba