Instytut Książki

Biblioteka gminna w Głuchołazach znalazła się na liście 449 budynków nominowanych do najważniejszej europejskiej nagrody architektonicznej - The European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award. Przedsięwzięcie – największe w historii biblioteki – dofinansowano na kwotę  2 000 000 złotych w ramach priorytetu Infrastruktura Bibliotek 2016-2020 będącego częścią Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa. Operatorem priorytetu Infrastruktura Bibliotek jest Instytut Książki.

Nagroda The European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award jest przyznawana od 1987 roku, a od 2001 jest oficjalną nagrodą Komisji Europejskiej. Zwykle jest przyznawana co dwa lata, jednak w tym roku ze względu na pandemię procedura konkursowa została wydłużona. Finałową piątkę najładniejszych brył poznamy w lutym 2022 roku, a w kwietniu 2022 roku – zwycięzcę.

Budynek biblioteki projektowany w myśl zasad pragmatyzmu jest pozbawiony architektonicznych fajerwerków. Pomieszczenia biblioteki zlokalizowano na dwóch kondygnacjach podłużnej, prostopadłościennej bryły. Ściany na granicy działki są pozbawione otworów okiennych. Wypożyczalnie i czytelnię oświetlono pośrednio przez szczelinę dachu biegnącą wzdłuż holu, a jedynie wypożyczalnia dla dzieci na parterze ma okna do „ogrodu bajek”. Dwukondygnacyjny hol dostępny z ulicy przez złotą bramę wypełnia przestrzeń między bryłą biblioteki a Centrum Kultury. Różnicę poziomu między wejściami do biblioteki i sali widowiskowej Centrum wykorzystano do stworzenia amfiteatralnej widowni.

Biblioteka Gminna w Głuchołazach kryje się wśród gęstej zabudowy na zapleczu ulicy Bohaterów Warszawy. Struktura budynku biblioteki jest prosta, czytelna i oczywista. Na parterze mieści się wypożyczalnia dla dzieci i kawiarenka literacka oraz sanitariaty wspólne dla biblioteki i sali widowiskowej Centrum. Na piętrze znajduje się wypożyczalnia dla dorosłych i czytelnia. W części biblioteki od strony podwórza zlokalizowano pomieszczenia dla opracowania zbiorów i magazyny kompaktowe książek.  

Biblioteka powstała na miejscu zrujnowanego budynku gospodarczego, w którym przez pewien czas działało Kino Zdrojowe. Z istniejącej zabudowy zachowano jedyne pomieszczenie wartościowe przestrzennie – ceglane wnętrze ze sklepieniami wspartymi na kamiennej kolumnie. Posadzkę tego pomieszczenia obniżono do pierwotnego poziomu odsłaniając bazę kolumny.

Wielofunkcyjne foyer stanowi niezbędne uzupełnienie Centrum Kultury. Dodatkowo zaprojektowano pomieszczenie magazynowe – kieszeń boczną sceny.

Logika funkcjonalna i prosta struktura konstrukcyjna umożliwiły znaczne obniżenie kosztów realizacji w stosunku do innych tego typu obiektów.

Konstrukcję budynku stanowi szkielet żelbetowy uzupełniony ścianami murowanymi z bloczków wapienno-piaskowych. Elewacja wewnętrzna biblioteki jest podzielona równomiernie pasami szyb i malowanego na biało betonu w rozstawie 2,1m. Ten moduł wykorzystany jest we wnętrzach biblioteki wyznaczając wysokość drzwi, regałów i podciągów.

Białe ściany i drewniane podłogi stanowią neutralne tło dla wyposażenia i wydarzeń aranżowanych we wnętrzach. Brama wejściowa, stolarka, pochwyty, elementy informacyjne – mają kolor starego złota, co nawiązuje do historii miasta Głuchołazy słynącego niegdyś z kopalni złota.