Aktualności
Biblioteka Nowa to zainagurowany 15 kwietnia 2015 roku cykl seminariów Instytutu Książki, które mają pomóc bibliotekarzom wypracować założenia i kierunki rozwoju polskich bibliotek publicznych na najbliższe lata, uwzględniające m.in. postępującą cyfryzację. Tym bardziej, że przyszłość bibliotek publicznych nie jest pewna – jak stwierdził podczas swojego wystąpienia Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej. W 2012 roku 35% czytających Polaków oświadczyło, że miejscem dostępu do książki jest biblioteka, a obecnie uważa tak już tylko 22% . „Ten ogromny spadek jest zastanawiający, powinniśmy pomyśleć, czego oczekują od nas teraz czytelnicy, w co powinniśmy inwestować″ – mówił Tomasz Makowski.
Jak ma zatem wyglądać idealna biblioteka przyszłości? Jakie powinny być jej zadania i rola w społeczeństwie? Jakie ramy społeczne, prawne, polityczne muszą zostać stworzone, aby biblioteki mogły dobrze i w pełni realizować swoje zadania?
Na te pytania usłyszeliśmy odpowiedź w Krakowie podczas I seminarium z cyklu Biblioteka Nowa „Biblioteka 2020, czyli nowe wyzwania dla bibliotek publicznych”. Swoimi przemyśleniami podzielili się z polskimi bibliotekarzami specjaliści z Danii, Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Prelegenci przedstawili strategie i wizje dotyczące funkcjonowania bibliotek w ich krajach. Jednak konkluzja jest wspólna – biblioteki powinny być „blisko ludzi″ – odpowiadać, reagować, kształtować ich potrzeby. Książki – absolutnie tak, zarówno te papierowe, jak i elektroniczne, ale również: komputery, Wi-Fi, działania edukacyjne, wydarzenia kulturalne i artystyczne. A przede wszystkim biblioteka powinna być miejscem spotkań lokalnej społeczności, całej społeczności - nie tylko tej czytającej!
Zdaniem Jensa Thorhauge z Danii w bibliotece ciągle powinno się coś dziać, a jej oferta powinna być dostosowana do różnych grup odbiorców. Powinna być wręcz zależna od pory dnia, na przykład: rano emeryci czytają prasę, następnie przychodzą przedszkolaki, których biblioteka zachęca do czytania poprzez różne aktywności, po południu dorośli pracujący, szukający ciekawej, inspirującej i odprężającej lektury, zaś wieczorem odbywają się wydarzenia artystyczne i kulturalne, podnoszące kompetencje kulturowe mieszkańców.
Niemniej ważna jest technologia i postępująca cyfryzacja, której biblioteka nie powinna nie zauważać. Emmanuel Aziza, zastępca dyrektora biblioteki w Centrum Pompidou w Paryżu powiedział, że we Francji testowana jest aplikacja na smartfony, która umożliwia poprzez zeskanowanie kodu kreskowego z okładki książki w księgarni, sprawdzenie, czy publikacja jest dostępna w bibliotece publicznej. Z kolei Jens Thorhauge, podkreślił, że informacje na papierze drukowanym „kurczą się″ i przypomniał słowa Billa Gatesa, że „informacja jest w zasięgu kliknięcia″. Zmiany zatem są nieuniknione i najważniejsze jest, aby biblioteka przeciwdziałała wykluczeniu społecznemu i cyfrowemu.
Będzie to możliwe jedynie wówczas, gdy będziemy mieli otwartą na zmiany i potrzeby środowiska kadrę – co podkreślili zgodnie wszyscy prelegenci. „Osiągnęliśmy wiele, ale przed nami jeszcze więcej. Biblioteki także muszą się zmieniać, bibliotekarze muszą się zmieniać, bo społeczeństwo się zmienia i oczekuje coraz więcej” – zwrócił uwagę Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki. Dzisiaj bibliotekarz musi nie tylko wypożyczać książki, ale też zachęcać do odwiedzenia biblioteki, nie obsługiwać czytelników lecz budować z nimi relacje, być animatorem i pedagogiem, słuchać ludzi.
Bo – Brian Ashley zacytował na zakończenie swojego wystąpienia Caitlin Moran – „Biblioteka w centrum społeczności łączy funkcje wyjścia bezpieczeństwa, tratwy ratunkowej i festiwalu. Biblioteki to katedry umysłu, szpitale duszy, parki tematyczne wyobraźni.”
Było to pierwsze ze spotkań w ramach programu Instytutu Książki Biblioteka Nowa. Do 2017 roku odbędzie się jeszcze pięć seminariów, ukierunkowanych tematycznie: nowe wyzwania, nowe koncepcje, nowa architektura, nowa oferta, nowy bibliotekarz. Kolejne spotkanie odbędzie się jesienią, w Warszawie.