Instytut Książki

Józef Mackiewicz był pisarzem i publicystą. Sejm RP ustanowił rok 2022 Rokiem Józefa Mackiewicza, uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi, oraz uniwersalne wartości jego prozy literackiej.

Józef Mackiewicz urodził się 1 kwietnia 1902 roku w Petersburgu. Jego ojciec, Antoni, pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej, a matka, Maria z Pietraszkiewiczów, była z Krakowa. Gdy Józef miał pięć lat, jego rodzina przeniosła się do Wilna. Będąc uczniem szóstej klasy gimnazjum, wziął ochotniczo udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim (nauki przyrodnicze) i na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie.

Pierwsze artykuły opublikował na początku lat 20. W latach 1923-1939 pracował w wychodzącym w Wilnie dzienniku "Słowo", którego redaktorem naczelnym był Stanisław Mackiewicz, jego starszy brat. W 1936 roku ukazał się tom jego nowel "16. między trzecią i siódmą". Od 1939 roku, po przejęciu Wilna przez Litwinów, wydawał jedną z trzech ukazujących się w Wilnie gazet codziennych – "Gazetę Codzienną". W maju 1940 roku rząd litewski pozbawił go prawa publikacji.

W maju 1943 roku, po odkryciu przez Niemców w Katyniu grobów oficerów polskich zamordowanych przez Sowietów, na zaproszenie niemieckie i za zgodą polskich władz podziemnych, udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok. Mackiewicz opracował białą księgę o mordzie katyńskim - "Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów" z przedmową gen. Władysława Andersa. Jest też autorem książki "Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary".

Od 1944 roku Mackiewicz przebywał za granicą. Regularnie publikował w kilku pismach emigracyjnych, m.in. w paryskiej "Kulturze", londyńskich "Wiadomościach", tygodniku "Lwów i Wilno". Współpracował z emigracyjną prasą litewską, ukraińską, białoruską i rosyjską. Ukazywały się jego kolejne książki. Zmarł 31 stycznia 1985 roku w Monachium. Jego prochy spoczęły w Londynie.

W związku z przypadającą w piątek (1.04) 120. rocznicą urodzin Józefa Mackiewicza zapraszamy do Programu 1 Polskiego Radia na specjalne audycje mu poświęcone. Pierwsza zostanie wyemitowana w czwartek (31.03) po godz. 21.00. A druga - w której weźmie udział badacz życia i twórczości Mackiewicza - w czwartek (31.03) po godz. 23.30.

Sponsorem audycji jest Instytut Książki.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

za: Polskie Radio