Literatura

fot. Krzysztof Dubiel dla Instytutu Książki

Tadeusz Dąbrowski

ur. 1979 w Elblągu, poeta, recenzent, redaktor czasopisma literackiego „Topos”, laureat wielu nagród: m.in. Nagrody Huberta Burdy (2008), nagrody Splendor Gedanensis (2007), Nagrody Artystycznej Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (2007), „Czerwonej Róży” (2000, 2002), Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Twórców (2002). Nominowany do telewizyjnej Nagrody „Pegaza” za rok 2001. Od Tadeusza Różewicza otrzymał „Małe Berło” Fundacji Kultury Polskiej (2006). W 2009 roku otrzymał Nagrodę im. Kościelskich za zbiór wierszy Czarny kwadrat. Nominowany do Nagrody Literackiej "Nike" (2010). Jest autorem antologii poetyckiej Poza słowa (2006). 

Poezja Tadeusza Dąbrowskiego skoncentrowana jest na tradycyjnych problemach metafizycznych i religijnych. Najczęściej pojawiają się w tych wierszach rozważania na temat sposobu istnieniu Boga, jego obecności i nieobecności w ludzkim świecie, umierania, nieśmiertelności i kłopotów z doczesnością. Doczesność jawi się podmiotowi tych utworów jako paradoksalne połączenie konsumpcjonizmu i świętości, śmierci poezji i niemożliwości zaprzestania pisania, utraty prawdziwych wartości oraz potrzeby zbawienia. Większość wierszy, dla których podstawą jest pewne doświadczenie egzystencjalne, stanowi punkt wyjścia do symbolicznych obrazów; często Dąbrowski pisze coś w rodzaju przypowieści, często też kieruje swoje pytania bezpośrednio do Boga. Podmiot tych wierszy odczuwa „metafizyczny lęk”, biorący się z przekonania, że - mówiąc najogólniej - strona popędowa sprowadza człowieka na manowce grzechu. Wydaje się jednak, że tak jak połączenie konsumpcji i sacrum (bylejakości, powierzchni, pozoru i głębi odczuwania, prawdy, dobra) stanowi u Dąbrowskiego o istocie współczesnego świata, tak o charakterystycznym ujęciu bohatera lirycznego rozstrzyga ekscytacja grzesznością, która według niego decyduje o tym, że jest człowiekiem. W poetyckich zbiorach Dąbrowskiego znajdziemy także wiersze miłosne oraz wiersze metatekstowe. Ustala się w ten sposób symboliczna triada: pisanie, miłość i religia, decydująca, jak można się domyślać, o popularności tej poezji.

BIBLIOGRAFIA

poezja:

  • Wypieki, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1999.
  • e-mail, Sopot: Biblioteka Toposu, 2000.
  • mazurek, Kraków: Zielona Sowa, 2002.
  • Te Deum, Kraków: Wydawnictwo a5, 2005.
  • Czarny kwadrat, Kraków: Wydawnictwo a5, 2009.
  • Pomiędzy, Kraków: Wydawnictwo a5, 2013.

proza:

  • Bezbronna kreska, Wrocław: Biuro Literackie, 2016.

TŁUMACZENIA

angielski:

  • Black Square [Czarny kwadrat], tłum. Antonia Lloyd-Jones, Brookline, MA: Zephyr Press, 2011.
  • Posts [wybór wierszy], tłum. Antonia Lloyd-Jones, Brookline, MA: Zephyr Press, 2018.

bułgarski:

  • w antologii: Antologiâ na novata polska poeziâ, tłum. Boris Dankov, Sofiâ: Sv. K. Ohridski: Kasiopeâ, 2006.
  • Tišinata sled men: izbrani stihotvoreniâ [wybór wierszy], tłum. Vera Deânova, Sofia: Izdatelstvo Ergo, 2019.

czeski:

  • w antologii: Antologie současné polské poezie, red. G. Jankowicz, L. Zakopalová. Praha: Fra, 2011,
  • Černý čtverec [Czarny kwadrat], tłum. Jiři Červenka, Brno: Větrne mlýny, 2015.

estoński:

  • Te Deum [Te Deum], tłum. Hendrik Lindepuu, Tartu: Hendrik Lindepuu Kirjastus, 2015.

hiszpański:

  • w antologii: Poesía a contragolpe. Antología de poesía polaca contemporánea, wybór i tłum. Gerardo Beltrán, Abel A. Murcia, Xavier Farré, Zaragoza: Prensas Univ. de Zaragoza, 2012.
  • Te Deum, tłum. Miguel Mejía, Sevilla: La Isla de Siltolá, 2016.

niemiecki:

  • Schwarzes Quadrat auf schwarzem Grund, tłum. A. Rudolph, M. Rinck, A. Gumz, Wiesbaden: Luxbooks, 2010, 2011.
  • Die Bäume spielen Wald, tłum. Renate Schmidgall, Monachium: Hanser Verlag, 2014.

rosyjski:

  • w antologii: Sdelano v Pol'še, vek – XX. Antologiâ, wybór i przekł. A. Bazilevskij, Moskva, 2009.

serbski:

  • w antologii: Stane pripravnosti. Pregled savremene polske poezje , tłum. Aleksandar Šaranac, Beograd: Albatros Plus, 2010.
  • w antologii: Moj poljski pesnički XX vek. Antologija, tłum. B. Rajčić, Beograd: Treći Trg, 2012.
  • w antologii: Rečnik mlade poljske poezje. Antologija poezije poljskih pesnika rođenih 1960-1990. Godine, tłum. Biserka Rajčić, Beograd: Treći Trg, 2013.
  • Crni kvadrat: izabrane pesme [wybór wierszy], tłum. Biserka Rajčić, Beograd: Treći Trg, 2019.

ukraiński:

  • Čornij kwadrat. Vibranì vìršì [wybór wierszy], tłum. V. Lozins'kij, O. Kon’, O. Slivins'kij, M. Kìȃnovska, Černìvcì 2013.
  • Zasìb viražennâ [Środek wyrazu], tłum. Wasyl Łoziński, Ternopìl': Vidavnictvo "Krok", 2019.
Wróć