(ur. 1968) prozaiczka , publicystka, wykładowczyni uniwersytecka. Pierwszą książką w jej dorobku była publikacja naukowa: Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza (2001). Rok później Bator wydała swoją pierwszą powieść zatytułowaną Kobieta. Jednak powszechne uznanie krytyki i czytelników przyniosła jej dopiero trzecia książka Japoński wachlarz (2004), zbiór reportersko-eseistycznych zapisków, będący plonem dwuletniego pobytu autorki w Japonii. To oryginalne dzieło, uhonorowane nagrodą im. Beaty Pawlak, stało się klasycznym przewodnikiem po japońskiej kulturze i obyczajowości.

Po kilku latach milczenia pisarka pokazała zupełnie nową twarz jako autorka dwuczęściowej powieści, której akcja rozgrywa się w miejscu urodzenia autorki i obejmuje kilkadziesiąt lat: od czasów II wojny światowej po współczesność. Choć Piaskowa Góra (2009) i Chmurdalia (2010) określane są przez krytykę mianem sagi rodzinnej, to klasyfikację tę należy traktować tylko umownie. Pierwszoplanowymi bohaterami Piaskowej Góry są wprawdzie członkowie rodziny Chmurów, ale autorka uzupełnia ich historię o losy sąsiadów, mieszkańców bloku zwanego Babelem, czy przyjaciół. Tendencja ta narasta jeszcze w drugiej części dyptyku, w której młoda Dominika Chmura opuszcza rodzinne miasto i przemieszcza się po świecie, a spotykanym przez nią ludziom przydzielone zostają osobne narracje. W ten sposób autorka zupełnie uwalnia się od czasoprzestrzennych ograniczeń. Trudno też na jej dyptyk nałożyć jakikolwiek gorset gatunkowy, gdyż łączy on w sobie m.in. powieść historyczną, społeczno-obyczajową, wspomnianą już sagę, traktat antropologiczny czy utopię. Trudno też mówić o tym, że druga powieść to sequel pierwszej, różnią się one bowiem stylem. Tym, co spaja je w całość, jest sposób obrazowania, poczucie humoru autorki oraz fakt, że w charakterystyce swoich bohaterów wykorzystuje narzędzia naukowe, uciekając jednak konsekwentnie od naukowego języka. Potwierdzeniem niekwestionowanego talentu epickiego Joanny Bator stały się nominacje do najbardziej prestiżowych nagród literackich: Nike i Nagrody Literackiej Gdynia (obie za Piaskową Górę).

BIBLIOGRAFIA

• Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2002.
• Kobieta, Warszawa: Twój Styl, 2002
• Japoński wachlarz, Warszawa: Twój Styl, 2004.
• Piaskowa Góra, Warszawa: W.A.B., 2009.
• Chmurdalia, Warszawa: W.A.B., 2010.
• Japoński wachlarz. Powroty, Warszawa: W.A.B., 2011.
• Ciemno, prawie noc, Warszawa: W.A.B., 2012.
• Rekin z parku Yoyogi, Warszawa: W.A.B., 2014.
• Wyspa łza, Kraków: Znak, 2015.
• Rok królika, Kraków: Znak, 2016,
• Purezento, Kraków: Znak, 2017
• Gorzko, gorzko, Kraków: Znak, 2020
• Ucieczka niedźwiedzicy, Kraków: Znak, 2022

TŁUMACZENIA

bułgarski:

• Тъмно, почти нощ [Ciemno, prawie noc], tłum. Krum Krumov, Sofiâ: Ciela Norma, 2017.

chorwacki:

• Pješčana gora [Piaskowa Góra], tłum. Mladen Martić, Zaprešić: Fraktura, 2013.

czeski:

• Pískový vrch [Piaskowa Góra], tłum. Iveta Mikešová, Praha ; Litomyšl : Paseka, 2015

francuski:

• Le Mont-de-Sable [Piaskowa Góra], tłum. Caroline Raszka-Dewez, Lausanne: Les Editions Noir sur Blanc, 2014.

hebrajski:

• Ḥoshekh, ki-meʻaṭ lailah [Ciemno, prawie noc], tłum. Ilay Halpern, Moshav Ben-Shemen: Keter, 2018.
• Piaskowa Góra, tłum. Ilay Halpern, Keter Books, 2012.

macedoński:

• Piesoczna planina [Piaskowa Góra], tłum. Aneta Todewska, Skopije: Makedonska Riecz, 2013.
• Tiemno, rieczisi nok [Ciemno, prawie noc], tłum. Aneta Sapeta, Skopje: Makedonikja Litera, 2015

niemiecki:

• Dunkel, fast Nacht [Ciemno, prawie noc], tłum. Lisa Palmes, Berlin Suhrkamp, 2016.
• Sandberg [Piaskowa Góra], tłum. Esther Kinsky, Berlin: Suhrkamp, 2011, 2014.
• Wolkenfern [Chmurdalia], tłum. Esther Kinsky, Berlin: Suhrkamp, 2014.

serbski:

• Mračno da skoro je noc [Ciemno, prawie noc], tłum. Jelena Jović, Belgrad: Korektura Booka 2016.

słoweński:

• Temno, skoraj noč [Ciemno, prawie noc], tłum. Jana Unuk, Ljubljana: Cankarjeva založba, 2018.
• Peščena gora [Piaskowa Góra], tłum. Staša Pavlović; Tina Podržaj, Novo mesto: Goga, 2017.

ukraiński:

• Piszczana Gora [Piaskowa Góra], tłum. Natalka Sniadanko, Lwów: Astroliabija, 2015.

węgierski:

• Homokhegy [Piaskowa Góra], tłum. Péter Hermann, Budapest: Magvető, 2011.
• Homokfelhő [Chmurdalia], tłum. Péter Hermann, Budapeszt: Magvető, 2014.
• Szinte éjsötét [Ciemno, prawie noc], tłum. Péter Hermann, Budapeszt: Magvető, 2016.