Instytut Książki

Na stronie Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 opublikowano raport z przeprowadzonej w 2021 roku ewaluacji, której celem była ocena efektów poprzedniej edycji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa (2016–2020) oraz weryfikacja trafności założeń przyjętych na etapie programowania NPRCz 2.0 (2021–2025).

Działania podjęte w ramach NPRCz 2016–2020 w znaczącym stopniu wpłynęły na rozwój bibliotek publicznych, szkolnych i pedagogicznych. Przede wszystkim wzmocniła się aktywność czytelnicza w placówkach objętych wsparciem. Wśród najważniejszych efektów Programu należy wymienić uaktualnienie księgozbiorów bibliotek, a tym samym zwiększenie poziomu ich atrakcyjności dla czytelników. Odnotowano poprawę jakości obsługi w bibliotekach objętych działaniami w obszarze modernizacji i wyposażenia. Dzięki Programowi udało się wzmocnić współpracę między bibliotekami szkolnymi i pedagogicznymi korzystającymi ze wsparcia, a także przystosować je do pełnienia funkcji lokalnych ośrodków społeczno-kulturalnych. 

Wdrażanie interwencji w ramach pierwszej edycji NPRCz pokazało, że konieczne jest podjęcie szeroko zakrojonych działań informacyjno-społecznych promujących czytelnictwo oraz płynące z niego korzyści. Ponadto potrzebne jest wsparcie w budowaniu lokalnych partnerstw na rzecz rozwoju czytelnictwa oraz podnoszenie kompetencji pracowników bibliotek.

Potrzeby te częściowo znalazły odzwierciedlenie w zapisach NPRCz 2.0. W nowej edycji Programu przewidziano działania dotyczące podnoszenia kompetencji pracowników bibliotek z zakresu tworzenia partnerstw z członkami społeczności lokalnej oraz rozpoznawania potrzeb czytelniczych użytkowników bibliotek (K.I. 4.1).

Weryfikację trafności założeń przyjętych na etapie programowania NPRCz 2.0 rozpoczęto od określenia, jakie najważniejsze przesłanki stoją za koncepcją Programu. Dostępne dane potwierdziły trafność diagnozy zamieszczonej w NPRCz 2.0 – istotne są inwestycje w czytelnictwo od najmłodszych lat, na poziomie przedszkolnym, zwłaszcza wśród chłopców. Bardzo ważne są także inwestycje infrastrukturalne w bibliotekach, w tym te mające na celu ich przystosowanie do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz seniorów. Szansą dla wzrostu popularności czytelnictwa są zasoby cyfrowe i online. Warto zaznaczyć, że korzystanie z nich wymaga jednak kompetencji cyfrowych, zatem nie są one dostępne dla każdego. Ponadto, jak wynika z najnowszego badania dotyczącego stanu czytelnictwa, większość osób czytających preferuje wersje papierowe książek. Wobec tego ważne jest rozwijanie zarówno zbiorów cyfrowych, jak i tradycyjnych.

W ramach badania określono też wstępną użyteczność wsparcia. Zgodność faktycznych potrzeb beneficjentów z tymi zdiagnozowanymi na etapie projektowania NPRCz 2.0, a także pozytywna ocena wymogów merytorycznych i formalnych otrzymania dofinansowania przez beneficjentów świadczą o tym, że wsparcie jest użyteczne.

Raport jest dostępny TUTAJ.