Literatura

fot. Marta Stefańczyk

Adam Ziemianin

urodzony 12 maja 1948 roku w Muszynie; poeta, pisarz, dziennikarz, autor tekstów piosenek, członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz PEN Clubu. Po ukończeniu Studium Nauczycielskiego w Krakowie pracował jako nauczyciel. Był dziennikarzem w piśmie „Kolejarz”, a następnie w „Echu Krakowa” i „Gazecie Krakowskiej”. Zadebiutował w 1968 r. na łamach „Życia Literackiego” wierszem Święty Jan z Kasiny Wielkiej. Pierwszy tom poezji Wypogadza się nad naszym domem opublikował w 1975 roku. Dwa lata później ukazał się zbiór zatytułowany Pod jednym dachem. Pisał o nim m.in. Krzysztof Lisowski („Magazyn Kulturalny” 2/78): „Ziemianin, choć niejednokrotnie drwiący, ironiczny, ukazujący z przymrożeniem oka sprawy ostateczne, wykazuje rzadko dziś spotykaną szczerość i odpowiedzialność za słowa”. W 1981 r. za tom wierszy Nasz słony rachunek (1980) poeta otrzymał nagrodę im. Stanisława Piętaka. Bronisław Maj w „Tygodniku Powszechnym” tak pisał o tym zbiorze: „Podobne połączenie dowcipu i czystego liryzmu, stapianie ich w całość jednorodną – udało się niewielu. Ziemianinowi – tak! Te wiersze są o wiele mądrzejsze i głębsze niż to w swej przekornej – szwejkowskiej – skromności udają. Spoza pozornie prościutkiego komunikatu przeziera często drugie dno, powszechny sens powszedniego zdania”. Kolejny tom zatytułowany W kacie przedziału ukazał się w 1982 r., a w 1985 ujrzały światło dzienne dwa kolejne zbiory: Makatki z płonącego domu – Nagroda Funduszu Literatury – oraz Wiersze dla Marii. W 1987 roku Adam Ziemianin ogłasza zbiór poświecony matce pt. Zdrowaś Matko – łaski pełna, a w kolejnych latach m.in. Dwoje na balkonie (1989), Boski wieczorny młyn (1990), Dom okoliczności łagodzących (1995), Ulica ogrodowa (1996), Nosi mnie (1997), Na głowie stoję (2002), Modlitwy mojego wieku (2004), Makatki (2005), Przymierzanie peruki (2007). Ostatnio opublikował zbiór wierszy Zakamarki (2016) oraz powieść z wątkami autobiograficznymi Okrawki. Opowieść o Isi, Wojtku Belonie i o tamtym Krakowie (2017). 

Wiersze Adama Ziemianina charakteryzują się prostotą, humorem, optymizmem, artystyczną ascezą, spośród tematów wiodących wymienić należy: rodzinę, dom jako jej siedlisko, miłość w różnych odsłonach, codzienne życie, asocjacje z innymi sztukami. Poeta zmierza do osiągnięcia prymarnej, szlachetnej prostoty języka poprzez eliminację sztafażu zbędnych, choć z pozoru atrakcyjnych, środków wyrazu artystycznego. W ten sposób – paradoksalnie – brak spodziewanych środków sam zaczyna funkcjonować jako autonomiczny środek wyrażania. Ów „chwyt minusowy” pozwala poecie nazywać precyzyjnie rzeczy po imieniu. Ważne miejsce w jego twórczości zajmuje postać matki – twórca poświęcił jej wiele ciepłych, wzruszających liryków.

Adam Ziemianin stał się żywą legendą poezji śpiewanej. Po jego wiersze od lat sięgają najważniejsi przedstawiciele tego muzycznego nurtu. Koncerty „Wolnej Grupy Bukowina”, zespołu „Pod Budą”, „Starego Dobrego Małżeństwa”, Elżbiety Adami, a ostatnio grupy „U Studni” przyciągały i nadal przyciągają miłośników jego twórczości.

Poeta jest laureatem wielu konkursów literackich, m.in. I nagrody „O Jaszczurowy Laur” (1968), I nagrody Łódzkich Wiosen Poetyckich (1971), I nagrody konkursu im. Jana Śpiewaka (1971), Nagrody im. Stanisława Piętaka (1981), Nagrody Fundacji Literatury (1985), Nagrody im. Władysława Orkana (2008) za tom Przymierzanie peruki. Został również dwukrotnie wyróżniony Nagrodą Krakowskiej Książki Miesiąca. Po raz pierwszy za tom poezji Makatki (2006), a następnie za wspomnieniową powieść Z nogi na nogę (2013). W 1999 roku otrzymał Złoty Laur za Mistrzostwo w Sztuce przyznany przez Krakowską Filię Fundacji Kultury Polskiej. W 2015 roku został odznaczony Brązowym Medalem Zasłużony dla Kultury Polskiej Gloria Artis.

Wiersze i opowiadania Adama Ziemianina zostały przetłumaczone m.in. na język angielski, niemiecki, włoski i rosyjski.




BIBLIOGRAFIA:

Wypogadza się nad naszym domem: poezje. - Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1975
Pod jednym dachem: poezje. - Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1977
Nasz słony rachunek: poezje. - Czytelnik, Warszawa, 1980
W kącie przedziału: poezje. - Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1982
Makatka z płonącego domu: poezje. - Wydawnictwo Literackie, Kraków,1985
Wiersze dla Marii: poezje. - Sądecka Oficyna Wydawnicza, Nowy Sącz, 1985
Zdrowaś Matko – łaski pełna: poezje. - Sądecka Oficyna Wydawnicza, Nowy Sącz, 1987
Dwoje na balkonie: poezje. - Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1989
Boski wieczorny młyn: poezje. - Wydawnictwo Miniatura, Kraków, 1990
List do zielonej ścieżki: poezje. - Wydawnictwo Maria Zielna, Kraków, 1993
Dom okoliczności łagodzących: wybór wierszy. - Oficyna Crakovia, Kraków,1995
Ulica Ogrodowa: poezje. - Baran i Suszczyński, Kraków, 1996
Nosi mnie: poezje. - Konfraternia Poetów, Kraków, 1997
A Weaver From Radziszów: wiersze wybrane. - Poetry Miscellany Capbooks Chattanooga Tennessee, USA, 1997
Plac Wolności: poezje. - Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa, 1999
Gościniec: wiersze wybrane 1966-1999. - Wydawnictwo Arka, Poznań, 1999
Na głowie staję: poezje. - Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków, 2002
Modlitwy mojego wieku: poezje. - Wydawnictwo Gaudium, Lublin, 2004
Notesik amerykański: poezje. - Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków, 2004
Makatki: poezje. - Kraków, 2005
Dzikie zapałki: poezje. - Br@ndBook, Londyn, 2007
Przymierzanie peruki: poezje. - Towarzystwo Słowaków w Polsce, Kraków, 2007
Co za szczęście!: poezje. - Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, Rzeszów 2008
Chory na studnię: proza. - Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, Rzeszów 2008
Wilcze podniebienie: poezje. - Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, Rzeszów, 2012
Z nogi na nogę: proza. - Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, Rzeszów, 2013
Bieszczadzkie anioły. Wiersze i piosenki: poezje. - Wydawnictwo Rethenus, Krosno, 2015
Zakamarki: poezje. - Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, Rzeszów, 2016
Okrawki. Opowieść o Isi, Wojtku Belonie i o tamtym Krakowie: proza. - Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków, 2017

Wróć