ur. w 1974 r. w Koziegłowach. Poetka, prozaiczka, tłumaczka z języka angielskiego. Absolwentka filologii polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie (obecnie Akademia im. Jana Długosza). W latach 2003–2005 wraz z mężem redagowała czasopismo Bulion oraz prowadziła wydawnictwo o tej samej nazwie. Jej teksty ukazywały się m.in. w pismach The Guardian, Words Without Borders, we Frazie, Kresach, Tyglu Kultury, Zeszytach Literackich.

Pisarstwo Wioletty Grzegorzewskiej jest jawnie autobiograficzne – autentyczne sytuacje, miejsca, postaci niejednokrotnie stanowią oś fabularną jej prozy i poezji. Widać to np. w tomiku wierszy Orinoko (2003), którego motywem wiążącym są wydarzenia z czasów jej studiów. Prozatorskim poszerzeniem tej liryki jest wydana w 2017 r. powieść Stancje, stanowiąca wyimek z życia młodej dziewczyny z podczęstochowskiej wsi, która przyjeżdża na studia do dużego miasta. Punkty zwrotne w jej historii to kolejne stancje, na których mieszka. Ten swoisty „dziennik dojrzewania” (w bohaterce bowiem miesza się dusza dziecka z coraz wyrazistszą kobiecością) rozgrywa się w przestrzeni lat 90. i zmian kulturowych, towarzyszących czasom tworzenia się w kraju nowego ładu. Wcześniejszą sekwencję z życia dziewczyny (noszącej zresztą imię Wiola, które jednoznacznie sugeruje tożsamość z autorką), zawarła Grzegorzewska w nominowanej do Nagrody Nike i Nagrody Gdynia powieści – mającej w istocie formę opowiadań, powiązanych ze sobą postacią bohaterki – Guguły (2014). Schyłkowe lata PRL-u, w których przyszło Wioli urodzić się i spędzić lata dzieciństwa, nie są przez Grzegorzewską demonizowane czy gloryfikowane. Jest to po prostu jedna z rzeczywistości, mająca zarówno negatywne, jak i pozytywne strony. Charakterystyczne dla tamtej epoki elementy kulturowe pisarka umieściła w tomie wierszy zatytułowanym Ruchy Browna (2011). Podwórkowe plotki, artykuły z gazet, informacje z telewizji składają się na obraz szarej codzienności, uatrakcyjnianej bardziej i mniej prawdziwymi sensacjami. Druga część tomiku zawiera poemat, będący zapisem wrażeń podmiotu mówiącego z życia w jednym z klasztorów (również ten motyw nosi cechy autobiograficzne).

Szczególną rolę w twórczości Wioletty Grzegorzewskiej pełni język. Subtelne wtrącenia słów pochodzących z języka gwarowego w poetycką prozę konsekwentnie wiążą bohaterkę ze światem, w którym się urodziła i wychowała. Ta nieco magiczna przestrzeń PRL-owskiej wsi, pełna zabobonów, wierzeń i mitów, jest odciśniętym w jej duszy niezmywalnym piętnem, którego dziewczyna jest świadoma. Nie stwarza ono jednak dramatu, raczej wyposaża bohaterkę w szczególną wrażliwość obserwacji ludzi i świata.

W zbiorze wierszy Parantele (2003) autorka przywołała w wierszach ludzi, z którymi łączyły ją więzi nie tylko w znaczeniu rodzinnym, także w kontekście lokalnym i kulturowym. W tym tomie wyjątkowo wyraźnie odbija się także wizja silnej, wrażliwej kobiecości, której uosobieniem są dla pisarki wybitne kobiety z kart historii.

Twórczość Grzegorzewskiej to prezentacja dojrzałego pisarstwa introspektywnego, opartego na osobistych wspomnieniach, osadzonych w czasach zmian polityczno-kulturowych, ważnych zarówno dla całego narodu, jak i dla niej samej.

- Katarzyna Wójcik

BIBLIOGRAFIA

Poezja:

•  Wyobraźnia kontrolowana, wyd. WSP, Częstochowa 1997,
•  Parantele, wyd. Bulion, Częstochowa 2003,
•  Orinoko, Biblioteka Tyskiej Zimy Poetyckiej, Tychy 2008,
•  Inne obroty, Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”, Toronto-Rzeszów 2010,
•  Ruchy Browna, Towarzystwo Literackie „Li-TWA”, Częstochowa 2011,
•  Pamięć Smieny/Smena’s Memory, OFF Press, Londyn, 2011,
•  Finite Formulae and Theories of Chance, przeł. Marek Kazmierski, Arc Publications, Todmorden 2014,
•  Czasy zespolone. Wybór wierszy, Kraków, Wydawnictwo Eperons-Ostrogi.

    Proza:

• Notatnik z wyspy, wyd. e-media, Częstochowa 2012,
• Guguły, wyd. Czarne, Wołowiec 2014,
• Stancje, wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2017.

TŁUMACZENIA:

angielski

• Swallowing Mercury [Guguły], tłum. Eliza Marciniak, Transit Books, Oakland 2017.

francuski

• Les Fruits encore verts [Guguły], tłum. Nathalie Le Marchand, Editions Intervalles, Paryż 2018.