(ur. 1960) – poeta, prozaik, felietonista i tłumacz z języka angielskiego.

W 1993 roku obronił doktorat na podstawie rozprawy o twórczości Jamesa Joyce’a i Ezry Pounda (University of California, Berkeley). W 2015 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego. Do 1997 roku wykładał na Southern Methodist University w Dallas, obecnie jest adiunktem w Zakładzie Kultur i Literatur Ameryki Północnej Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania naukowe dotyczą głównie modernizmu i awangardy w literaturach anglojęzycznych.

W latach 2002–2003 pełnił funkcję redaktora naczelnego pisma literacko-artystycznego „Dwukropek”, był też długoletnim współpracownikiem „Literatury na Świecie”, „Przekroju” i magazynu „Pani”. Na łamach dwóch ostatnich pism publikował felietony dotyczące kulinariów.

Debiutem literackim Pióry był tomik poezji Dom bez kantów, który wraz z przyjaciółmi Andrzejem Sosnowskim i Kubą Koziołem wydał w Chicago w 1992 roku. Pierwszą samodzielną książką poetycką autora był z kolei zbiór Okęcie, uznawany za istotną alternatywną propozycję lekturową wobec tekstów spod znaku dominującego wówczas o’haryzmu. Pióro jest także autorem głośnego opowiadania Wyjaśnienie, stanowiącego fikcyjny monolog polskiego kochanka Michela Foucaulta, który inwigiluje filozofa na polecenie służb specjalnych.

Twórczość Pióry jest erudycyjna, błyskotliwa, stonowana pod względem przekazu emocjonalnego, antybiograficzna i w przeważającej mierze apolityczna. Zauważalna jest w niej fascynacja autora poezją Johna Ashbery’ego i Ezry Pounda. Autor sięga również po polską klasykę, samplując fragmenty znanych utworów (Cypriana Norwida, Marii Dąbrowskiej czy Henryka Sienkiewicza) i tworząc z nich literackie kolaże, uzupełnione abstrakcyjną, a niekiedy nawet absurdalną treścią. Z dużą swobodą operuje przy tym nieoczywistymi rozwiązaniami gatunkowymi – wykorzystuje pantun, vilanellę czy sestynę. Jest także twórcą formy „wycinanki kurpiowskiej”, czyli doskonale symetrycznego wiersza. Za swój tom Powązki (2015) był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia (2016).

Pióro jest ponadto tłumaczem licznych utworów anglojęzycznych, między innymi Johna Ashbery’ego, Harry’ego Mathewsa i Jamesa Schuylera (znaczna część tłumaczonych tekstów bądź ich fragmentów ukazywała się na łamach miesięcznika „Literatura na Świecie”). Jest również autorem i tłumaczem amerykańskiego wyboru wierszy Tadeusza Borowskiego (1990) oraz wraz z Rodem Menghamem i Piotrem Szymorem redaktorem antologii nowej poezji polskiej Altered State (2003).

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Dom bez kantów, (wraz z Andrzejem Sosnowskim i Kubą Koziołem), Chicago: The Movable Feast Press, 1992.
• Okęcie, Warszawa: Przedświt, 1993.
• Wiersze okolicznościowe, Lublin: Stowarzyszenie Literackie „Kresy”, 1997.
• Piuro Podróży Kasablanca. Już 17 lat działalności, Legnica: Centrum Sztuki – Teatr Dramatyczny, 1998.
• Syntetyczność, Legnica: Centrum Sztuki – Teatr Dramatyczny, 1998.
• Dom bez kantów, (wraz z Andrzejem Sosnowskim i Fantomasem), Legnica: Centrum Sztuki – Teatr Dramatyczny, 1998.
• Wola i Ochota, Legnica: Biuro Literackie „Port Legnica”, 2000.
• Pieśni miłosne, Wrocław: Biuro Literackie, 2004.
• Asortyment, Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, 2008.
• Abecadło, Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
• O dwa kroki stąd. 1992–2011, Wrocław: Biuro Literackie, 2011.
• Powązki, Wrocław: Biuro Literackie, 2015.
• Połać i szum, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021.

proza:

• Wyjaśnienie, „biBLioteka. Magazyn Literacki” 7.08.2017, online: https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/cykle/wyjasnienie/ [dostęp: 24.03.2025].

eseje:

• Szkice o sztuce przekładu i sztuce czytania, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019.

kuchnia/kulinaria:

• Czterdzieści cztery przyjemności, Warszawa: Bonobo, 2005.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA

(wybór przekładów na język angielski i z języka angielskiego)

• Tadeusz Borowski, Selected Poems (Wiersze wybrane), (tłum. także Larry Rafferty, Meryl Natchez), Walnut Creek: Hit & Run Press, 1990.
• John Ashbery, Zapiski z Vermont (The Vermont Notebook), „Literatura na Świecie” 1997, nr 6.
• John Ashbery, Kompromis (The Compromise), (2. tłum. Andrzej Sosnowski), „Literatura na Świecie” 2000, nr 3.
• Altered State: the New Polish Poetry, (tłum. także Rod Mengham, Piotr Szymor), Todmorden: Arc Publications, 2003.
• Harry Mathews, Osobne przyjemności (Singular Pleasures), (tłum. także Andrzej Sosnowski, Kuba Kozioł), Wrocław: Biuro Literackie, 2008.
• John Ashbery, James Schuyler, Gniazdko dudków (A Nest of Ninnies), (2. tłum. Andrzej Sosnowski), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2022.

AH