(ur. 1958) – poeta, tłumacz, krytyk literacki, profesor nauk humanistycznych, filolog angielski.

Wykłada literaturę angielską na Uniwersytecie Łódzkim. Był redaktorem „Tygla Kultury”, stałym recenzentem „Tygodnika Powszechnego”, publikował w „Gazecie Wyborczej”. Przez wiele lat był członkiem redakcji „Literatury na Świecie”, gdzie wciąż publikuje teksty krytycznoliterackie i tłumaczenia.

Zadebiutował w 1984 roku tomem wierszy Korytarze. Wraz z publikacją kolejnych książek poetyckich wyraźnie zarysowały się główne problemy jego poezji. Można do nich zaliczyć przede wszystkim zagadnienie utrudnionej bądź niemożliwej komunikacji ze światem i z drugim człowiekiem. Łączy się ono z takimi kwestiami, jak konstruowanie tożsamości w świecie, w którym istnieje niezliczona ilość ofert umożliwiających zaistnienie różnych postaci „ja” oraz potencjalny wybór artykulacji siebie w różnych językach.

Bardzo istotnym dla Jarniewicza wątkiem jest namysł nad relacją podmiotu, języka i rzeczywistości niejęzykowej. Jego twórczość skoncentrowana jest na filozoficznych problemach – historyczności, dialektyce obecności i nieobecności, niewyrażalności, warunkach rozumienia, fikcjach dzieciństwa. Charakteryzuje ją demonstracyjna niekonkluzyjność, przewrotna zmysłowość i powściągliwość języka. Możemy to obserwować na przykład w tomie Mondo cane, który został nagrodzony Nagrodą Literacką „Nike”. Jak zauważyli krytycy, poeta oddał w nim głos swoim słabościom i wstydowi, próbując je oswoić. Intymność, seksualność, stosunek do ciała przykrył tu płaszczem codzienności, trafnie diagnozując współczesne bolączki.

Jarniewicz konsekwentnie wprowadza na polski rynek literaturę języka angielskiego. Jako tłumacz opublikował książki między innymi takich autorów jak: James Joyce, Philip Roth, Edmund White, John Banville, Seamus Heaney, Craig Raine, Simon Armitage. W swoich książkach krytycznoliterackich, dotyczących współczesnej literatury brytyjskiej, irlandzkiej i amerykańskiej, rysuje portrety najważniejszych prozaików i poetów zagranicznych. Stara się także o wyeksponowanie tych, którzy w Polsce są mniej znani, jak autorzy walijscy czy szkoccy. Jego szkice pozwalają nadrobić wieloletnie braki w znajomości najnowszych dzieł literatury światowej w Polsce.

I tak w zbiorze szkiców W brzuchu wieloryba (2001) Jarniewicz przedstawia gigantów poezji dwudziestowiecznej: Yeatsa, Eliota, Audena. Obok nich umieszcza mniej znanych: między innymi Dereka Mahona, Craiga Raine’a, Ciarana Carsona. W monografii Larkin. Odsłuchiwanie wierszy (2006), poświęconej brytyjskiemu poecie Philipowi Larkinowi, tworzy wizję autora, który, próbując pozbyć się wszelkich iluzji o szczęściu, ma świadomość, że sam wpada w sidła demistyfikacji i deziluzji. Jednak zainteresowania krytyczne Jarniewicza nie ograniczają się do poezji: w dwóch książkach Lista obecności (2000) oraz Znaki firmowe (2007) komentuje twórczość prozatorską obszaru anglojęzycznego. 

Jako znawca kontrkulturowej rewolty lat. 60. autor zaprezentował się w książkach All You Need Is Love. Sceny z życia kontrkultury i Bunt wizjonerów. W pierwszej pisze o ludziach, którzy szli za hasłem „Make love not war”, jak i o tych, którzy wypaczali idee pokojowej rewolucji i siali miejski terror. W drugiej przeczytamy o psychiatrach kontestatorach czy o Yoko Ono... Czytelnik prowadzony jest tu sprzez świat wizjonerów, którzy chcieli żyć w Utopii.

Jarniewicz jest laureatem wielu nagród, między innymi Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”, Nagrody Literackiej „Nike”, Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima, Nagrody im. Bernarda O’Connora. Za zasługi dla kultury odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi oraz Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

MHS

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Korytarze, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1984.
• Rzeczy oczywistość, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1991.
• Rozmowa będzie możliwa, Łódź: „Biblioteka”, 1993.
• Są rzeczy których nie ma, Łódź: „Biblioteka”, 1995.
• Niepoznaki, Legnica: Biuro Literackie Port Legnica, 2000.
• Po śladach. Wybór wierszy, Łódź: „Biblioteka”, 2000.
• Dowód z tożsamości, Legnica: Biuro Literackie Port Legnica, 2003.
• Oranżada, Wrocław: Biuro Literackie, 2005.
• Skądinąd 1977–2007, Wrocław: Biuro Literackie, 2007.
• Makijaż, Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
• Na dzień dzisiejszy i chwilę obecną, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
• Woda na Marsie, Wrocław: Biuro Literackie, 2015
• Puste noce, Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2017
• Sankcje. Wybór wierszy i wypowiedzi, Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2018
• Mondo cane, Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2021
• Bagaż. 65 wierszy (z apendyksem) w wyborze autora, Kołobrzeg: Biuro Literackie, 2023.
• Trzy kobiety, Kołobrzeg: Biuro Literackie, 2025.

szkice:

• The Uses of the Commonplace in Contemporary British Poetry – Larkin, Dunn and Raine, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1994.
• Lista obecności. Szkice o dwudziestowiecznej prozie brytyjskiej i irlandzkiej, Poznań: DW Rebis, 2000.
• W brzuchu wieloryba. Szkice o dwudziestowiecznej poezji brytyjskiej i irlandzkiej, Poznań: DW Rebis, 2001.
• The Bottomless Centre: The Uses of History in the Poetry of Seamus Heaney, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2002.
• Larkin. Odsłuchiwanie wierszy, Kraków: SIW Znak, 2006.
• Znaki firmowe. Szkice o współczesnej prozie amerykańskiej i kanadyjskiej, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007.
• Od pieśni do skowytu. Szkice o poetach amerykańskich, Wrocław: Biuro Literackie, 2008.
• Heaney. Wiersze pod dotyk, Kraków: SIW Znak, 2011.
• Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim, Kraków: SIW Znak, 2012.
• Ekphrasis in the Poetry of Derek Mahon, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Uniwersytetu J. Kochanowskiego, 2013.
• In the Shadow of Foreign Tongues. Essays on Irish Poets, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014.
• Podsłuchy i podglądy, Mikołów: Instytut Mikołowski, 2015.
• All You Need Is Love. Sceny z życia kontrkultury, Kraków: SIW Znak, 2016.
• Tłumacz między innymi. Szkice o przekładach, językach i literaturze, Wrocław: Ossolineum, 2018.
• Bunt wizjonerów, Kraków: SIW Znak, 2019.
• Frotaż. Szkice o literaturze anglojęzycznej, Wrocław: Ossolineum, 2024.
• Przezrocza. Rozmowy z Jerzym Jarniewiczem, Kołobrzeg: Biuro Literackie, 2024.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA (wybór)

• Ted Allbeury, Człowiek z mózgiem prezydenta, Warszawa–Wrocław: Spacja, Tom, 1991.
• Clinton Heylin, Dylan. Droga bez końca [wraz z Adamem Sumerą], Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1991.
• Craig Raine, Księga Proroctw i inne wiersze = The Profetic Book and other poems, Łódź: „Biblioteka”, 1993.
• Peter Calvocoressi, Kto jest kim w Biblii, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1992.
• Winston Churchill, Czas dyktatorów, Łódź: Magart, 1993.
• Philip Roth, Oszustwo, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1993.
• Jim Hankinson, Filozofia. Jak blefować z głową, Łódź: Opus, 1994.
• Philip Roth, Dziedzictwo. Historia prawdziwa, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1994.
• Umberto Eco, Sześć przechadzek po lesie fikcji, Kraków: SIW Znak, 1995.
• Alice K. Turner, Historia piekła, Gdańsk: Marabut, 1996.
• Simon Armitage, Nocna zmiana i inne wiersze [wraz z Jackiem Gutorowem], Legnica: Biuro Literackie Port Legnica, 2003.
• John Banville, Zaćmienie, Warszawa: W.A.B., 2004.
• James Joyce, Portret artysty w wieku młodzieńczym, Kraków: SIW Znak, 2005.
• Raymond Carver, Katedra, Warszawa: Czuły Barbarzyńca, 2010.
• James Joyce, Hotel Finna, Warszawa: W.A.B., 2015.
• Margaret Atwood, Wiersze przychodzą późno, Warszawa: Świat Książki, 2003.
• Ann Quin, Berg, Wrocław: Ossolineum, 2023.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Landless boys [wybór wierszy], tłum. Piotr Florczyk, Cheshire: MadHat Press, 2023.

rumuński:

• Confiscarea instrumentelor [wybór wierszy], tłum. Constantin Geambaşu, Bucureşti: Tracus Arte, 2019.

serbski:

• Izabrane pesme [wiersze wybrane z tomiku Mondo Cane], tłum. Milica Markić, Kragujevac: Koraci 2022
• Sizif pobednik. Ogledi o književnom prevodu [Tłumacz między innymi. Szkice o przekładach, językach i literaturze], tłum. Milica Markić, Novi Sad: Kulturni centar Novog Sada, 2021.