Literatura

Anna Piwkowska
(ur. 1963) – poetka, prozaiczka, eseistka, autorka tekstów piosenek, nauczycielka; absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim.
Zadebiutowała w 1989 roku Szkicownikiem. Jak pisał Piotr Matywiecki: „We wszystkich wierszach Piwkowskiej […] uderza niezwykle staranna, regularna wersyfikacja i kunsztownie stosowany rym”. Z kolei Bronisław Maj jako głównych patronów tej twórczości wskazywał Stanisława Barańczaka, Wisławę Szymborską i Josifa Brodskiego. Znakomicie zaznajomiona z dorobkiem kultury europejskiej poetka wybiera z niej postaci kobiece, takie jak Arachne, Ifigenia, Ismena czy Fedra, i przedstawia je w nowym świetle, z wyczuciem zmniejszając dystans między nimi a współczesnym czytelnikiem. Kobiety są zresztą zawsze w centrum jej poezji – matki, córki i babki, połączone nierozerwalną więzią, przekazują tu sobie doświadczenie i historie rodzinne. Utwory autorki Po charakteryzuje delikatny ton nostalgii, wyczuwalny w opisywanych przez nią relacjach międzyludzkich, bo w tych wierszach ludzie spotykają się tylko na ulotny moment, a ostatecznie zawsze pozostają samotni. W tekstach dominują wyraziste kolory (czerwień, biel i błękit), współistnieją ze sobą zachłanność życia i groza śmierci. Ważnymi źródłami inspiracji są dla Piwkowskiej kultury pierwotne, mity oraz podania ludowe, niezmiennie powtarzające się ludzkie historie i rytuały przejścia.
Pisarka opublikowała również eseje biograficzne poświęcone Annie Achmatowej, Marinie Cwietajewej i Beacie Obertyńskiej. Wydała też powieści: inspirowany życiem i twórczością Georga Trakla Ślad łyżwy (określany niekiedy jako proza poetycka) oraz książkę dla młodzieży zatytułowaną Franciszka, ukazującą perspektywę nastoletniej dziewczyny, historię o utalentowanym artystycznie rodzeństwie i o zabronionym uczuciu. Jest także autorką słów Prologu do osiemnastowiecznej opery Macieja Kamieńskiego Nędza uszczęśliwiona w reżyserii Krzysztofa Kolbergera.
Piwkowska była wielokrotnie nagradzana za swoją twórczość. Zdobyła między innymi Nagrodę Literacką im. Georga Trakla (Nagroda Promocyjna Młodych, 1995), wyróżnienie Fundacji im. Kościelskich za tom Po (2002), Nagrodę Literacką IBBY za powieść Franciszka (2014) oraz dwukrotnie Nagrodę Literacką m.st. Warszawy – za tom Farbiarka i za Franciszkę (2009 i 2015). Autorka była również stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Biblioteki Polskiej w Paryżu.
BIBLIOGRAFIA
poezja:
- Szkicownik, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1989.
- Cień na ścianie, Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 1989.
- Wiersze i sonety, Warszawa: Warszawski Klub Młodej Sztuki, 1992.
- Skaza, Warszawa: Wydawnictwo Wyzwania, 1996.
- Tylko trzy drogi, Warszawa: Biblioteka „Magazynu Literackiego”, 2000.
- Po, Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2002.
- Niebieski sweter. Wiersze dawne i nowe, Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2004.
- Farbiarka, Kraków: Znak, 2009.
- Lustrzanka, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich, 2012.
- Wyspa Nieborów. Wybór poezji z lat 1990–2015, Kraków: Znak, 2016.
- Między monsunami, Kraków: Znak, 2019.
- Furtianie, Kraków: Znak, 2022.
biografie/eseje:
- Achmatowa, czyli kobieta, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl”, 2003.
- Achmatowa, czyli Rosja, Warszawa: Biblioteka „Więzi”; Kraków: Instytut Książki, 2015.
- Wyklęta. Poezja i miłość Mariny Cwietajewej, Warszawa: Iskry, 2017.
- Piękno i piekło. Opowieść o Beacie Obertyńskiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021.
proza:
- Ślad łyżwy, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl”, 2007.
- Franciszka, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich, 2014.
inne:
- Album styczniowe [jako redaktor prowadząca i autorka wierszy], Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2023.
TŁUMACZENIA
angielski:
- w antologii: Six Polish Poets, tłum. Ewa Chruściel [et al.], red. Jacek Dehnel, Yorkshire: Arc Publication, 2009.
- w antologii: Scattering the Dark: an Anthology of Polish Women Poets, tłum. Bogdana Carpenter [et al.], wyb. i oprac. Karen Kovacik, Buffalo: White Pine Press, 2015.
bułgarski:
- w antologii dwujęzycznej: Miłość nie jest tym słowem. Antologia poetek i poetów polskich debiutujących po roku 1989 / Любов не е думата. Антология на полски поетеси и поети, дебютирали след 1989 година, tłum. Dimitrina Georgieva Hamze, wyb. i oprac. Jacek Dehnel, Maciej Woźniak, Plovdiv: Izdatelstvo Žanet 45, 2014.
hebrajski:
- w antologii: הלהט האדום של המצוק :אנתולוגיה של שירה פולנית עכשווית, tłum. Jonathan Barkai, Raʿananah: ʾEben ḥŵšen, 2015 [5776].
hiszpański:
- w antologii: Poesía a contragolpe. Antología de poesía polaca contemporánea (autores nacidos entre 1960 y 1980), tłum. Gerardo Beltrán, Xavier Farré, Abel Murcia, Zaragoza: Prensas Universitarias de Zaragoza, 2012.
litewski:
- Frančeska [Franciszka], tłum. Kazys Uscila, Vilnius: Nieko Rimto, 2016.
niemiecki:
- w antologii dwujęzycznej: Na ulicach wyobrażeń. 115 wierszy polskich / Auf den Straßen des Imaginären. 115 polnische Gedichte, tłum. Zofia Bilut-Homplewicz, Anna Hanus, Marlis Lami, Ruth Maloszek, Wrocław: Atut; Dresden: Neisse Verlag, 2021.
rosyjski:
- w antologii: Польские поэтессы: Антология, tłum. Natalia Gieorgijewna Astafiewa, Sankt-Peterburg: Aletejâ, 2002.
- Франтишка. Повесть о поэзии для молодежи [Franciszka], tłum. Anatolij Nehaj [et al.], Sankt-Peterburg: Aletejâ, 2021.
serbski:
- w antologii: Стање приправности: преглед савремене пољске поезије: генерација БруЛиона и новији аутори, tłum. i wyb. Aleksandar Šaranac, Beograd: Albatros Plus, 2010.
- w antologii: Речник младе пољске поезије. Антологија поезије пољских песника рођених 1960–1990. године, tłum. Biserka Rajčić, Beograd: Treći Trg, Čigoja štampa, 2013.
- w antologii: 100 савремених пољских песника: антологија. Књ. 2, tłum. i wyb. Grzegorz Łatuszyński, Pančevo: Mali Nemo, 2022.
słoweński:
- Frančiška [Franciszka], tłum. Staša Pavlović, Ljubljana: Mladinska knjiga Založba, 2016.
AH