(ur. 1964) – poetka, dramatopisarka i prozaiczka.

Utwory Rudzkiej, pełne archetypów i symboli, wyróżniają się mocno zmetaforyzowanym stylem narracji. Autorka chętnie osadza swoje opowieści w umownych realiach, przedstawiając czytelnikom historie o wymiarze uniwersalnym – zwłaszcza te mówiące o spotkaniu kobiety i mężczyzny, odbywającym się jak gdyby poza czasem i uwarunkowaniami kulturowymi.

Fabuła jej powieści Uczty i głody obejmuje kilka planów przestrzennych i czasowych: Rzym, środowisko polskich emigrantów i jednocześnie starożytny Egipt. Olga, główna bohaterka, uczestniczy w zdarzeniach rozgrywających się współcześnie, ale funkcjonuje również w przestrzeni retrospektywnej. Nadrzędnym tematem książki jest głód ciała, którego niepodobna nasycić.

Mykwa przedstawia z kolei historię dwu pokoleń żydowskiej rodziny, a także dzieje mistycznej miłości, która połączyła oddalonych od siebie kochanków. Tak jak we wcześniejszych utworach tej autorki, również i tu realia są niedookreślone. Rudzka nie jest bowiem realistką; w istocie pozostaje poetką głęboko przekonaną o tym, że w literaturze nadrzędną rolę odgrywają nastrój, skrót i metafora.

Przekonanie to znajduje odzwierciedlenie w powieści Tkanki miękkie. Jej głównymi bohaterami są dwaj lekarze: ojciec i syn – mężczyźni, którzy pragną miłości, choć nie potrafią jej sobie wyobrazić. Rudzka przeprowadza wiwisekcję ich niełatwej relacji, przyglądając się temu, co dziedziczne i co zmienne. Równocześnie pisze o tym aspekcie życia, w którym wszystkie ważne uczucia ustępują miejsca obowiązkowi miłości wobec rodzica.

Najbardziej znaną powieścią Rudzkiej jest Ten się śmieje, kto ma zęby. To historia fryzjerki Wery, która po śmierci swojego mężczyzny, niejakiego Dżokeja, wędruje przez miasto w poszukiwaniu rzeczy niezbędnych do pogrzebu. Bohaterka jest dojrzałą kobietą, zamierzającą żyć według własnych reguł. Udowadnia to, kiedy z psem Waciakiem odwiedza dawnych kochanków i kochanki – starego gorseciarza Dawida czy sklepową Zośkę. Z każdym z nich dokonuje ostatecznych rozliczeń.

W odniesieniu do twórczości Rudzkiej krytycy pisali o bezczelnym, kolokwialnym języku, budującym zadziwiające skojarzenia i rytmy, które łapią za gardło, pokazując „trzewia prawdziwego życia”.

Za Ten się śmieje, kto ma zęby pisarka otrzymała Nagrodę Literacką „Nike” (2023). Jest też laureatką Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej (2011), Nagrody Literackiej Gdynia (2019), Nagrody Literackiej Gryfia (2021) oraz Nagrody Literackiej m.st. Warszawy (2021, 2023).

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Ruchoma rzeczywistość, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1989.

proza:

• Białe klisze, Katowice: Akapit, 1991.
• Uczty i głody, Warszawa: Iskry, 1995.
• Pałac Cezarów, Izabelin: Świat Literacki, 1997.
• Mykwa, Izabelin: Świat Literacki, 1999.
• Dziewczyny Bonda, Warszawa: Świat Książki, 2004.
• Ślicznotka doktora Josefa, Warszawa: Jacek Santorski & Co., 2006.
• Krótka wymiana ognia, Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal, 2018.
• Tkanki miękkie, Warszawa: W.A.B., 2020.
• Ten się śmieje, kto ma zęby, Warszawa: W.A.B., 2022.

sztuki teatralne:

• Kursy fruwania dla ornitologów, 2005.
• Fastryga, 2006.
• Cukier Stanik, 2007.
• Eskimos w podróży służbowej, 2008.
• Pęknięta, obwiązana nitką, 2010.
• Zimny Bufet, 2011.
• Mamka, 2014.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Dr. Josef's Little Beauty [Ślicznotka doktora Josefa], tłum. Antonia Lloyd-Jones, New York: Seven Stories Press, 2024.

niemiecki:

• Doktor Josefs Schönste. Roman [Ślicznotka doktora Josefa], tłum. Esther Kinsky, Zürich: Ammann Verlag, 2009.
• Mikwe. Roman [Mykwa], tłum. Sven Sellmer, Zürich: Secession Verlag, 2014.

serbski:

• Kratak vatreni okršaj [Krótka wymiana ognia], tłum. Milica Markić, Novi Sad: Prometej, 2023.
• Smej se ako imaš zube [Ten się śmieje, kto ma zęby], tłum. Milica Markić, Beograd: Slużbeni glasnik, 2024.

MHS