Literatura

Krzysztof Dubiel

Zygmunt Miłoszewski

(ur. 1976) – prozaik i publicysta, jeden z najbardziej rozpoznawalnych w Polsce autorów literatury popularnej.

Miłoszewski zadebiutował powieścią Domofon. To horror, gatunek nielicznie reprezentowany w polskiej literaturze współczesnej. Kolejną pozycją w jego dorobku jest niewielka powieść dla dzieci Góry Żmijowe – interesująca od strony formalnej, gdyż nawiązuje tak do klasycznych wzorców baśniowych, jako i konwencji fantasy, w pewnym stopniu jest to także pastisz.

Punktem zwrotnym w karierze pisarskiej Zygmunta Miłoszewskiego okazało się wydane rok później Uwikłanie, które zapoczątkowało cykl kryminalny o prokuratorze Szackim. Powieść, dzięki trzymającej w napięciu fabule, została bardzo dobrze przyjęta. O jej sukcesie przesądziła – jak twierdzi krytyka – troska o jakość wątków pobocznych. Tytułowe uwikłanie przybiera różne formy. Przede wszystkim jest to uwikłanie polityczne, a właściwie polityczno-kryminalne, gdyż akcja zbudowana jest wokół zbrodniczej działalności sekcji specjalnej bezpieki PRL.

W 2011 ukazał się drugi tom cyklu o Szackim – Ziarno prawdy. W tym tomie ponownie konwencjonalna anegdota kryminalna sprzężona została z nośną społecznie problematyką. Tym razem śledczy pracuje w Sandomierzu, gdzie w miejscowej katedrze wisi osiemnastowieczne malowidło przedstawiające mordy rytualne dokonywane rzekomo przez Żydów na chrześcijańskich dzieciach. Na przykładzie Sandomierza Miłoszewski świetnie rekonstruuje małomiasteczkową mentalność, odsłania mechanizmy wytwarzania uprzedzeń i pokazuje żywotność niebezpiecznych stereotypów.

Gniewie, finalnej części cyklu Szacki przeprowadza się do Olsztyna, by zmierzyć się z ostatnią, a zarazem najtrudniejszą w swojej karierze sprawą, związaną z problemem przemocy domowej. Śledztwo obnaża przede wszystkim bezradność organów ścigania wobec przestępstw dokonywanych za zamkniętymi drzwiami, których ofiarami są głównie kobiety i dzieci. W tle intrygi kryminalnej pisarz przedstawia skomplikowaną historię Warmii i Olsztyna, rzutującą na niewesołą teraźniejszość miasta.

Poza cyklem o Szackim Miłoszewski wydał Bezcennego – powieść sensacyjną, której intryga została zorganizowana wokół poszukiwania zaginionego w trakcie drugiej wojny światowej obrazu Rafaela Portret młodzieńca. Bezcenny stał się bestsellerem lata 2013 roku. Ten sukces powtórzył drugi tom Kwestia ceny, w którym bohaterowie przemierzają glob w poszukiwaniu skarbu syberyjskiego ludu Ajnów.

W 2017 Miłoszewski opublikował powieść z gatunku historii alternatywnej Jak zawsze. Główni bohaterowie przenoszą się w czasie do Polski lat 60. XX wieku, kiedy to władzę przejął sojusz socjaldemokratyczno-chłopski, a kraj znalazł się w strefie wpływów francuskich. Na kartach Jak zawsze fragmenty komiczne płynnie przechodzą w rozterki filozoficzne nad historią i niewykorzystanymi szansami.

Ostatnie publikacje Miłoszewskiego to dylogia fantastyczna dla dzieci Hydropolis. Oba tomy są nie tylko pokazem retrofuturystycznej wyobraźni, ale też wprowadzeniem do tematyki ochrony środowiska.

Książki Miłoszewskiego były wielokrotnie adaptowane na słuchowiska radiowe, scenariusze filmowe i serialowe.

Pisarzowi przyznano między innymi Nagrodę Wielkiego Kalibru dla najlepszej powieści kryminalnej i sensacyjnej (2008, 2012). Za Ziarno prawdy otrzymał nominację do Paszportu „Polityki” (2011). Gniew został nagrodzony Paszportem „Polityki” (2014) oraz był nominowany do Nagrody Wielkiego Kalibru (2014). Za francuskie tłumaczenie Uwikłania Miłoszewski został nominowany do nagrody literackiej Prix du Polar Européen, przyznawanej przez francuski tygodnik „Le Point” w 2014. W angielskim przekładzie książka Ziarno prawdy otrzymała nominację do nagrody Le Prix du Livre européen / European Book Prize (2015)

BIBLIOGRAFIA

  • Domofon, Warszawa: W.A.B., 2005.
  • Góry Żmijowe, Warszawa: W.A.B., 2006.
  • Uwikłanie, Warszawa: W.A.B., 2007.
  • Ziarno prawdy, Warszawa: W.A.B., 2011.
  • Bezcenny, Warszawa: W.A.B., 2013.
  • Gniew, Warszawa: GW Foksal, 2014.
  • Jak zawsze, Warszawa: GW Foksal, 2017.
  • Kwestia ceny, Warszawa: W.A.B., 2020.
  • Hydropolis: Uciekaj, Warszawa: W.A.B., 2022.
  • Hydropolis: Walcz, Warszawa: W.A.B., 2023.

TŁUMACZENIA

angielski:

  • Entanglement [Uwikłanie], tłum. Antonia lLoyd-Jones, London: Bitter Lemon Press, 2010.
  • A grain of truth [Ziarno prawdy], tłum. Antonia Lloyd-Jones, Londyn: Bitter Lemon Press, 2012.
  • Rage [Gniew], tłum. Antonia Lloyd-Jones, Seattle: Amazon Crossing, 2016.
  • Priceless [Bezcenny], tłum. Antonia Lloyd-Jones, Seattle: Amazon Crossing, 2018.

białoruski:

  • Доля праўды [Ziarno prawdy], tłum. Maryna Kazlojska, Vilnius: Logwinaj, 2015.

chorwacki:

  • Upleteni [Uwikłanie], tłum. Mladen Martić, Zagreb: Edicije Božičević, 2012.
  • Zrno istine [Ziarno prawdy], tłum. Mladen Martić, Zagreb: Edicije Božičević, 2016.
  • Gnjev [Gniew], tłum. Mladen Martić, Zagreb: Edicije Božičević, 2019.
  • Neprocjenjiv [Bezcenny], tłum. Mladen Martić, Zagreb: Edicije Božičević, 2021.

czeski:

  • Zapleteni [Uwikłanie], tłum. Pavel Peč, Brno: Host, 2011.
  • Zrnko prawdy [Ziarno prawdy], tłum. Tereza Pogodová, Brno: Host, 2014.
  • Nezaplatitelny [Bezcenny], tłum. Tereza Pogodová, Brno: Host, 2015.
  • Hněv [Gniew], tłum. Tereza Pogodová, Brno: Host, 2015.

francuski:

  • Les impliqués [Uwikłanie], tłum. Kamil Barbarski, Bordeaux: Mirobole Éditions, 2013.
  • Un fond de vérité [Ziarno prawdy], tłum. Kamil Barbarski, Bordeaux: Mirobole Éditions, 2015.
  • La rage [Gniew], tłum. Kamil Barbarski, Paris: Fleuve noir, 2016.
  • Inavouable [Bezcenny], tłum. Kamil Barbarski, Paris: Fleuve noir, 2017.
  • Te souviendras-tu de demain? [Jak zawsze], tłum. Kamil Barbarski, Paris: Fleuve noir, 2019.
  • Inestimable [Kwestia ceny], tłum. Kamil Barbarski, Paris: Fleuve éditions, 2021.

grecki:

  • Ένας κόκκος αλήθειας [Ziarno prawdy], tłum. Anastazja Chatzigiannidis, Athīna: Steréōma, 2019.

hebrajski:

  • גרעין של אמת [Ziarno prawdy], tłum. Anat Zajdman, Tel Aviv: Penn Publishing House, 2014.

hiszpański:

  • El caso Telak [Uwikłanie], tłum. Javier Villaverde González, Madrid: Alfaguara, 2015.
  • La mitad de la verdad [Ziarno prawdy], tłum. Francisco Javier Villaverde González, Madrid: Alfaguara, 2016.
  • La ira [Gniew], tłum. Francisco Javier Villaverde González, Madrid: Alfaguara, 2016.

japoński:

  • 怒り, t. 1–2 [Gniew], tłum. Toshiki Taguchi, Tokyo: Shōgakukan, 2017.
  • もつれ [Uwikłanie], tłum. Toshiki Taguchi, Tokyo: Shōgakukan, 2018.
  • 一抹の真実 [Ziarno prawdy], tłum. Toshiki Taguchi, Tokyo: Shogakukan, 2019.

kataloński:

  • Inestimable [Bezcenny], tłum. Jerzy Sławomirski, Anna Rubió Rodón, Barcelona: Símbol Editors, 2020.

macedoński:

  • Трошка вистина [Ziarno prawdy], tłum. Lidija Tanuszewska, Skopje: Begemot, 2015.
  • Смртоносна терапија [Uwikłanie], tłum. Filip Dymewski, Skopje: Antolog, 2018.

niemiecki:

  • Domofon, tłum. Jan Opielka, Katarzyna Opielka, München: DTV, 2008.
  • Die Verstrickung [Uwikłanie], tłum. Friedrich Griese, München: DTV, 2010.
  • Warschauer Verstrickungen [Uwikłanie], tłum. Friedrich Griese, Berlin: Berlin Verlag Taschenbuch, 2015.
  • Ein Körnchen Wahrheit [Ziarno prawdy], tłum. Barbara Samborska, Berlin: Berlin Verlag Taschenbuch, 2016.
  • Der Zorn der Vergessenen [Gniew], tłum. Barbara Samborska, München: Piper Verlag, 2018.

rosyjski:

  • Доля правды [Ziarno prawdy], tłum. Olga Łobodzińska, Moskwa: Tekst, 2014.
  • Переплетения [Uwikłanie], tłum. Anatol Niechaj, Moskwa: Izdatielstwo AST, 2020.

serbski:

  • Zmijeve planine [Żmijowe Góry], tłum. Milan Duškov, Beograd: Jovan, 2009.

słowacki:

  • Zapletení [Uwikłanie], tłum. Alexander Horák, Bratislava: Premedia, 2014.
  • Zrnko pravdy [Ziarno prawdy], tłum. Alexander Horák, Bratislava: Premedia, 2014.
  • Hnev [Gniew], tłum. Alexander Horák, Bratislava: Premedia, 2015.
  • Domofón, tłum. Alexander Horák, Bratislava: Premedia, 2016.

turecki:

  • Cinayet Terapisi [Uwikłanie], tłum. Seda Köycü, İstanbul: Koridor Yayıncılık, 2015.

ukraiński:

  • Зміїні гори [Żmijowe Góry], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Starowo Liewa, 2010.
  • Терапія злочину [Uwikłanie], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino, 2012.
  • Зерно правди [Ziarno prawdy], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino, 2013.
  • Гнів [Gniew], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino, 2015.
  • Безцінний [Bezcenny], tłum. Maria Szahuri, Jurij Popsujenko, Kyjiw: Ridna mowa, 2017.
  • Вторгнення [Jak zawsze], tłum. Maria Szahuri, Kyjiw: Ridna mowa, 2018.

włoski:

  • Il caso costellazione [Uwikłanie], tłum. Beatrice Masini, Milano: Rizzoli, 2017.
  • Il citofono [Domofon], tłum. Raffaella Belletti, Roma: Voland, 2022.
Wróć