(1925–2017) jeden z najbardziej cenionych i znanych w świecie socjologów i filozofów. Jego nazwisko jest wymieniane zawsze wśród najważniejszych twórców koncepcji „ponowoczesności”. Był przede wszystkim autorem prac o kulturze współczesnej, jej charakterystycznych cechach i procesach w niej zachodzących.

Bauman należał do pokolenia, które po wojnie stanęło przed zadaniem odbudowania znakomitych tradycji nauki polskiej, dlatego już w roku 1959 opublikował napisaną kilka lat wcześniej rozprawę pt. Socjalizm brytyjski (źródła, filozofia, doktryna polityczna). Rzetelności intelektualnej prac Baumana towarzyszył od początku ogromny talent eseistyczny i popularyzatorski, którego owoc stanowiły takie pozycje jak Socjologia na co dzień czy Idee, ideały, ideologie. Widoczne są tu, kiełkujące od lat sześćdziesiątych, zalążki późniejszych oryginalnych koncepcji filozoficznych. W jego karierze naukowej nastąpił gwałtowny zwrot, kiedy to w marcu 1968 roku, będąc już profesorem socjologii na Uniwersytecie Warszawskim oraz kierownikiem Katedry Socjologii Ogólnej, został z przyczyn politycznych pozbawiony swego stanowiska i usunięty z uczelni przez władze PRL. Opuścił Polskę, pozostając w pamięci jako autor wielu książek oraz podręczników socjologii, a także jako znakomity nauczyciel młodych socjologów i pierwszy redaktor naczelny „Studiów Socjologicznych”. Na emigracji rozwinął swą myśl naukową i jej najoryginalniejsze aspekty. W latach 1969–1971 wykładał na uniwersytetach w Tel-Awiwie i Hajfie, a w roku 1971 wyjechał do Anglii. Tu związał się już na stałe, z uniwersytetem w Leeds. Był także gościem na wielu innych uniwersytetach, takich jak Berkeley, Yale, oraz w Canberze, St. John's i Kopenhadze. Pisał i publikował po angielsku. Jego książki ukazywały się w Anglii, USA, w wielu krajach Europy. Za Modernity and The Holocaust otrzymał Europejską Nagrodę AMALFI w dziedzinie socjologii i nauk społecznych. Intelektualnie najbliższy poglądom Baumana zdaje się nurt neopragmatyzmu z Richardem Rortym na czele. Sympatyzował zwłaszcza z głoszonym przez Rorty'ego pluralizmem interpretacyjnym. Jest to szczególnie istotne przy rozważaniu najważniejszych dla Baumana kwestii etycznych i moralnych, a także dla zrozumienia jego niezwykle oryginalnej wykładni Holocaustu. Jak stwierdził w swojej książce Modernity and The Holocaust, Holocaust „pojawił się jako rezultat niezwykłego spiętrzenia czynników, z osobna całkiem zwykłych i normalnych, a odpowiedzialność za takie spiętrzenie należy przypisać nowoczesnemu państwu”

WYBRANA BIBLIOGRAFIA

• Hermeneutics and Social Science, New York: Columbia University Press, 1978.
• Memories of Class: the pre-history and after-life of class, London-Boston: Routhledge & Kegan Paul, 1982.
• Legislators and interpreters – On Modernity, Post-Modernity, Intelectuals, Ithaca, N.Y.: Cornell University Press, 1987.
• Freedom, Philadelphia: Open University Press, 1988.
• Modernity and The Holocaust, Ithaca, N.Y.: Cornell University Press, 1989.
• Thinking Sociologically. An introduction for Everyone, Cambridge, Mass.: Basil Blackwell, 1990.
• Modernity and Ambivalence, Ithaca, N.Y.: Cornell University Press, 1991.
• Intimations of Postmodernity, London, New York: Routhledge, 1992.
• Mortality, Immortality and Other Life Strategies, Stanford, CA: Stanford University Press, 1992.
• Postmodern Ethics, Life in Fragments. Essays in Postmodern Morality, Cambridge, Mass.: Basil Blackwell,1995.
• Postmodernity and its discontents, New York: New York University Press, 1997; Ponowoczesność jako żródło cierpień, Warszawa: Sic!, 2000
• Work, consumerism and the new poor, Philadelphia: Open University Press, 1998.
• Globalization: the human consequences, New York: Columbia University Press, 1998.
• Culture as praxis, Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications, 1999.
• Globalizacja, Warszawa: PIW, 2000.
• Razem osobno, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.
• O pożytkach z wątpliwości. Rozmowy z Zygmuntem Baumanem, Warszawa: Sic!, 2003.
• Życie na przemiał, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2004.
• Europa. Niedokończona przygoda, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005; II wyd. 2012.
• Płynna nowoczesność, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
• Społeczeństwo w stanie oblężenia, Warszawa: Sic!, 2006.
• Moralność w niestabilnym świecie. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 2006
• Płynne czasy, Warszawa: Sic!, 2007.
• Płynne życie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007.
• Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Kraków: Znak, 2007.
• Płynny lęk, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2008.
• Wspólnota. W poszukiwaniu bezpieczeństwa w niepewnym świecie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2008.
• Nowoczesność i zagłada, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009; II wyd. 2012.
• Sztuka życia, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009.
• Konsumowanie życia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009
• Życie w kontekstach. Rozmowy o tym, co za nami i o tym co przed nami, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2009.
• Żyjąc w czasie pożyczonym (rozmowy z Citlali Rovirosa-Madrazo), Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011.
• 44 listy ze świata płynnej rzeczywistości, Kraków: WL, 2011.
• Kultura w płynnej nowoczesności, Warszawa: Agora S.A., 2011
• To nie jest dziennik, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2012

WYBRANE TŁUMACZENIA

albański:

• Moderniteti dhe holokausti [Modernity and the Holocaust], tłum. Enis Sulstarova, Tirana: Pika pa sipërfaqe, 2015.

chorwacki:

• O bogu i čovjeku, tłum. Mladen Martić, Zagrzeb: Naklada Ljevak, 2014.

niemiecki:

• Dialektik der Ordnung: die Moderne und der Holocaust (Modernity and The Holocaust), Hamburg: Europäische Verlags-Anstalt 1992.
• Moderne und Ambivalenz: das Ende der Eindeutigkeit (Modernity and Ambivalence), Hamburg: Junius 1992.
• Ist der Holocaust wiederholbar?, Wiesbaden: HLZ 1994.
• Tod, Unsterblichkeit und andere Lebensstrategien (Mortality, Immortality and Other Life Strategies), Frankfurt am Main: Fischer 1994.
• Ansichten der Postmoderne (Intimations of Postmodernity), Hamburg: Argument-Verlag 1995.
• Postmoderne Ethik (Postmodern Ethics), Hamburg: Hamburger Ed. 1995.
• Soziologisch denken (Thinking Sociologically), Frankfurt am Main: Suhrkamp 1996.

ukraiński:

• Plinni czasi [Płynny czas], tłum. Anton Marciński, Kijów: Instytut Krytyki, 2013.

włoski:

• Il disagio della postmodernita [Ponowoczesność jako źródło cierpień] tłum. Vera Verdiani, Torino: Bruno Mondadori 2002.